საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (ზურაბ აბაშიძე, გიორგი ბარამიძე, დავით ბაქრაძე და სხვები, სულ 39 დეპუტატი) საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს

პლენუმის განმწესრიგებელი სხდომის საოქმო ჩანაწერი

№3/6/668

2015 წლის 12 ოქტომბერი

ქ. ბათუმი

პლენუმის შემადგენლობა:

გიორგი პაპუაშვილი - სხდომის თავმჯდომარე;

კონსტანტინე ვარძელაშვილი - წევრი;

ქეთევან ერემაძე - წევრი, მომხსენებელი მოსამართლე;

მაია კოპალეიშვილი - წევრი;

ზაზა თავაძე - წევრი;

ოთარ სიჭინავა - წევრი;

ლალი ფაფიაშვილი - წევრი;

თამაზ ცაბუტაშვილი - წევრი;

მერაბ ტურავა - წევრი.

სხდომის მდივანი: დარეჯან ჩალიგავა.

საქმის დასახელება: საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (ზურაბ აბაშიძე, გიორგი ბარამიძე, დავით ბაქრაძე და სხვები, სულ 39 დეპუტატი) საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ.

დავის საგანი: ა) „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის (№4188-Iს, 03/09/2015) პირველი მუხლის მე-18 პუნქტით განსაზღვრული 47³ და 47⁴ მუხლების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან, მე-6 მუხლის პირველ პუნქტთან, 96-ე მუხლის პირველი პუნქტის პირველ წინადადებასთან, აგრეთვე 96-ე მუხლის მე-2 პუნქტთან მიმართებით.

ბ) „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის (№4188-Iს, 03/09/2015, ვებგვერდი: 10/09/2015) პირველი და მე-2 მუხლების, „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (4189-Iს; 03/09/2015 ვებგვერდი: 10/09/2015) პირველი და მე-2 მუხლების, „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (№4190-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი: 10/09/2015) პირველი მუხლის, „საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსში ცვლილების შეტანის შესახებ“ საქართველოს კანონის (№4191-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „საქართველოს ორგანულ კანონში „საქართველოს საარჩევნო კოდექსი“ ცვლილებების შეტანის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის (№4192-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „მკაცრი აღრიცხვის ფორმების შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის შესახებ“ საქართველოს კანონის (№4193-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „საინვესტიციო ფონდების შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის შესახებ“ საქართველოს კანონის (№4194-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (№4195-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „სახელმწიფო ბაჟის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (№4196-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულებების - საკრედიტო კავშირების შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (№4197-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (№4198-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „საგადახდო სისტემისა და საგადახდო მომსახურების შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (№4199-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „უკანონო შემოსავლის ლეგალიზაციის აღკვეთის ხელშეწყობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (№4200-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „ფასიანი ქაღალდების ბაზრის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (№4201-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) პირველი მუხლის, „საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტში ცვლილების შეტანის შესახებ“ საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტის (№4075-რს; 17/07/2015, ვებგვერდი, 31/07/2015) პირველი მუხლის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან, მე-6 მუხლის პირველ პუნქტთან, 95-ე მუხლის პირველ და მე-4 პუნქტებთან მიმართებით.

საქმის განხილვის მონაწილენი: მოსარჩელე მხარის წარმომადგენლები – გიორგი მშვენიერაძე, შალვა შავგულიძე. მოპასუხის - საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენელი – თამარ მესხია. მოწმე -საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტი - გიორგი ქადაგიძე. ექსპერტი - თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტის ბიზნესის სკოლის დეკანი - გიორგი ბედინეიშვილი.

 

I - აღწერილობითი ნაწილი

 

1.         საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 22 სექტემბერს კონსტიტუციური სარჩელით, რეგისტრაციის №668 მიმართა საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფმა - სულ 39 დეპუტატი.

2.         №668 კონსტიტუციური სარჩელის არსებითად განსახილველად მიღების საკითხის გადასაწყვეტად საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის განმწესრიგებელი სხდომა ზეპირი მოსმენით ჩატარდა 2015 წლის 8 ოქტომბერს.

3.         კონსტიტუციურ სარჩელში საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი მიმართვის საფუძვლად მითითებულია საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტები, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტები, აგრეთვე „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-15 და მე-16 მუხლები.

4.         სადავო ნორმების მიხედვით, საფინანსო სექტორის საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობას ახორციელებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი - „საქართველოს საფინანსო ზედამხედველობის სააგენტო“ (შემდეგში სააგენტო). „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47¹ მუხლის მე-2 პუნქტის მიხედვით, სააგენტო წარმოადგენს ერთადერთ სახელმწიფო ორგანოს, რომელსაც აღნიშნული ფუნქციის განხორციელების უფლება აქვს მინიჭებული. ამავე მუხლის მე-3 პუნქტის მიხედვით, სააგენტო დამოუკიდებელია და თავისი საქმიანობის განხორციელებისას არ ექვემდებარება არც ერთ სხვა ორგანოსა თუ თანამდებობის პირს.

5.         „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47³ მუხლის პირველი პუნქტის მიხედვით, სააგენტოს უმაღლესი ორგანოა, სააგენტოს საბჭო. საბჭო შედგება 7 წევრისგან, რომელთაგან ხუთს ირჩევს საქართველოს პარლამენტი საქართველოს მთავრობის წარდგინებით. დარჩენილი ორი წევრიდან ერთი არის საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტი, ხოლო მეორე - ეროვნული ბანკის საბჭოს წევრი.

6.         სააგენტოს, თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, უფლება აქვს, დამოუკიდებლად შეასრულოს მასზე დაკისრებული ფუნქციები, მათ შორის, გადაწყვიტოს საფინანსო სფეროს სუბიექტების (კომერციული ბანკების, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების და ა.შ) ლიცენზირების, მათი საქმიანობის კონტროლის, სანქციების გამოყენებისა და ლიცენზიის გაუქმების საკითხები.

7.         საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტის მიხედვით, სახელმწიფო ხელისუფლება უნდა ხორციელდებოდეს ხელისუფლების დანაწილების პრინციპზე დაყრდნობით. ხოლო კონსტიტუციის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, საქართველოს კონსტიტუცია სახელმწიფოს უზენაესი კანონია. ყველა სხვა სამართლებრივი აქტი უნდა შეესაბამებოდეს კონსტიტუციას. საქართველოს კონსტიტუციის 95-ე მუხლის პირველი პუნქტის მიხედვით, „საქართველოს ეროვნული ბანკი წარმართავს ქვეყნის მონეტარულ პოლიტიკას ფასების სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად და ხელს უწყობს ფინანსური სექტორის სტაბილურ ფუნქციონირებას“, ხოლო ამავე მუხლის მე-4 პუნქტი ადგენს საქართველოს ეროვნული ბანკის დამოუკიდებლობის კონსტიტუციურ გარანტიებს. 96-ე მუხლის პირველი პუნქტის პირველი წინადადების მიხედვით, ეროვნული ბანკის საბჭოს წევრებს ირჩევს საქართველოს პარლამენტი საქართველოს პრეზიდენტის წარდგინებით, ხოლო ამავე მუხლის მე-2 პუნქტით დადგენილია ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის თანამდებობაზე დანიშვნისა და თანამდებობიდან გათავისუფლებაზე უფლებამოსილი სუბიექტი - საქართველოს პრეზიდენტი.

8.         მოსარჩელეთა განმარტებით, საქართველოს კონსტიტუციის 96-ე მუხლის პირველი პუნქტის მიხედვით, საქართველოს ეროვნული ბანკის (შემდეგში „სებ“) უმაღლესი ორგანოა სებ-ის საბჭო. ანუ ქვეყნის უზენაესი კანონი იმპერატიულად პირდაპირ გამორიცხავს ეროვნული ბანკის ცენტრალიზებული სისტემის ფარგლებში ორი უმაღლესი მმართველობითი ორგანოს (სებ-ის საბჭო ერთი მხრივ და სააგენტოს საბჭო მეორე მხრივ) არსებობას. ამასთან, საქართველოს კონსტიტუცია განსაზღვრავს სახელმწიფო ორგანოთა უფლებამოსილებებსა და როლს, რომელთა მონაწილეობითაც ხდება სებ-ის საბჭოს ფორმირება. ამგვარად, სააგენტო, რომელიც იქმნება განსხვავებული წესით და არის სრულად დამოუკიდებელი ეროვნული ბანკისგან, კონსტიტუციის ავტონომიური მნიშვნელობით განმარტების შემთხვევაშიც ვერ ჩაითვლება ეროვნული ბანკის ნაწილად.

9.         მოსარჩლეთა აზრით, საქართველოს კონსტიტუციის 95-ე მუხლის მე-4 პუნქტით გარანტირებული ეროვნული ბანკის დამოუკიდებლობა გულისხმობს სამართლებრივ და საოპერაციო დამოუკიდებლობას, კერძოდ, მას უნდა გააჩნდეს არა მხოლოდ ინსტიტუციური დამოუკიდებლობა სხვა სახელმწიფო ორგანოებისგან, არამედ დამოუკიდებლად უნდა ახორციელებდეს იმ ფუნქციებს, რაც საქართველოს კონსტიტუციის 95-ე მუხლის პირველი პუნქტით არის განსაზღვრული.

10.     კონსტიტუციური სარჩელის მიხედვით, საქართველოს კონსტიტუციის 95-ე მუხლის პირველი პუნქტის ჩანაწერი, რომლის მიხედვითაც „საქართველოს ეროვნული ბანკი წარმართავს ქვეყნის მონეტარულ პოლიტიკას ფასების სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად და ხელს უწყობს ფინანსური სექტორის სტაბილურ ფუნქციონირებას,“ გულისხმობს, მათ შორის, საფინანსო სექტორზე ზედამხედველობის განხორციელებას.

11.     მოსარჩელეები მიუთითებენ „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში განხორციელებულ ცვლილებებზე და აღნიშნავენ, რომ სააგენტო ჩამოყალიბდა როგორც ერთადერთი სახელმწიფო ორგანო, რომელიც ახორციელებს საფინანსო სექტორზე სახელმწიფო ზედამხედველობის ფუნქციას, რაც კონსტიტუციის მიხედვით ექსკლუზიურად სებ-ის კომპეტენციას წარმოადგენს. შესაბამისად, აღნიშნული უფლებამოსილების ჩამორთმევით ირღვევა ეროვნული ბანკის კომპეტენცია და მისი დამოუკიდებლობა.

12.     კონსტიტუციურ სარჩელში აღნიშნულია, რომ „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-3 მუხლის მე-3 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის ჩანაწერი, რომლის მიხედვითაც, ეროვნული ბანკი მასთან არსებული სააგენტოს მეშვეობით, ამ კანონის შესაბამისად ახორციელებს ფინანსური სექტორის ზედამხედველობას და ორგანული კანონის 47-ე მუხლის მე-2 პუნქტის ფორმულირება, რომ „ეროვნული ბანკი, სააგენტო ხელს უწყობს საფინანსო სექტორის სტაბილურ ფუნქციონირებას“, წარმოადგენს ფიქტიურ დებულებას. კერძოდ, ეროვნულ ბანკს, სადავო ნორმებიდან გამომდინარე, არ რჩება არანაირი რეალური ინსტრუმენტი, რაიმე ფორმით ხელი შეუწყოს ფინანსური სექტორის სტაბილურ ფუნქციონირებას (განახორციელოს კონსტიტუციური მანდატი). მოსარჩელეთა აზრით, აღნიშნულს ადასტურებს „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47¹ მუხლის პირველი, მე-2 და მე-3 პუნქტები, რომლებიც ცალსახად ადგენენ სააგენტოს დამოუკიდებლობას ეროვნული ბანკისაგან. ამ მოცემულობას ვერ ცვლის სებ-ის პრეზიდენტისა და სებ-ის საბჭოს ერთი წევრის სააგენტოს საბჭოს ex officio წევრობა, ვინაიდან სააგენტოს საბჭო შედგება 7 წევრისგან, აქედან გადმომდინარე, სებ-ის მიერ მის გადაწყვეტილებაზე რაიმე ქმედითი გავლენის მოხდენა პრაქტიკულად შეუძლებელია.

13.     მოსარჩელეთა განმარტებით, ეროვნულ ბანკს ჩამოერთვა/შეეზღუდა კონსტიტუციის 95-ე მუხლის პირველი პუნქტით მისთვის მიკუთვნებული ისეთი უფლებამოსილებები, როგორიცაა, მათ შორის, დღის შიდა სესხები, მინიმალური სარეზერვო მოთხოვნები, ბოლო ინსტანციის სესხი, ლიცენზირება, შემოწმება, შეზღუდვების და სანქციების დაწესება, პრობლემური ბანკის რეზოლუცია, და საფინანსო სექტორის ზედამხედველობასთან დაკავშირებული სხვა უფლებამოსილებები, რაც ეწინააღმდეგება კონსტიტუციის მოთხოვნებს, ვინაიდან საფინანსო სექტორის სტაბილური ფუნქციონირების ხელშეწყობის მანდატის სრულფასოვანი განხორციელებისთვის განუყოფელი უფლებამოსილება, საფინანსო სექტორზე ზედამხედველობა, ენიჭება ეროვნული ბანკისაგან აბსოლუტურად დამოუკიდებელ ორგანოს – სსიპ „საქართველოს საფინანსო ზედამხედველობის სააგენტოს“.

14.     მოსარჩელეთა აზრით, საქართველოს კონსტიტუციის 96-ე მუხლის პირველი პუნქტის პირველი წინადადება, აგრეთვე ამავე მუხლის მე-2 პუნქტი განსაზღვრავს ეროვნული ბანკის საბჭოს ფორმირებაში/ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის დანიშვნაში/გათავისუფლებაში საქართველოს სახელმწიფოს მეთაურის როლს. ამგვარად, აღნიშნული ნორმები წარმოადგენს ხელისუფლების დანაწილების პრინციპის ერთ-ერთ ელემენტს. კერძოდ, საქართველოს კონსტიტუცია ფასების სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად ქვეყნის მონეტარული პოლიტიკის წარმმართავი და ფინანსური სექტორის სტაბილური ფუნქციონირების ხელშემწყობი ორგანოს დაკომპლექტების კომპეტენციას საქართველოს პრეზიდენტსა და საქართველოს პარლამენტს შორის ანაწილებს. აღმასრულებელი ხელისუფლება (საქართველოს მთავრობა) სრულიად მოკლებულია შესაძლებლობას, მონაწილეობა მიიღოს ამ პროცესში.

15.     სადავო ნორმები, კერძოდ, „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47³ მუხლი აღმასრულებელ ხელისუფლებას ანიჭებს უფლებამოსილებას, პრეზიდენტის ნაცვლად მიიღოს მონაწილეობა ფინანსური სექტორის სტაბილური ფუნქციონირების ხელშემწყობი ორგანოს - სააგენტოს დაკომპლექტებაში. ამასთან, 47⁴ მუხლის თანახმად, სააგენტოს უფროსის დანიშვნის კომპეტენცია, პრეზიდენტის მონაწილეობის გარეშე და მთავრობის არაპირდაპირი მონაწილეობით საქართველოს პარლამენტის უფლებამოსილებას მიეკუთვნება. აქედან გამომდინარე, მოსარჩელეთა აზრით, სადავო ნორმები არღვევს კონსტიტუციის დასახელებული დებულებებით განსაზღვრულ საქართველოს პრეზიდენტის კომპეტენციას.

16.     ამგვარად, მოსარჩელეები განმარტავენ, სადავო ნორმები ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტს, მე-6 მუხლის პირველ პუნქტს, 95-ე მუხლის პირველ და მე-4 პუნქტებს, 96-ე მუხლის პირველი პუნქტის პირველ წინადადებასა და ამავე მუხლის მე-2 პუნქტს, ვინაიდან სააგენტო საკუთარი უფლებამოსილებებით იჭრება ეროვნული ბანკის კონსტიტუციურ მანდატში, ხოლო აღმასრულებელი ხელისუფლება და პარლამენტი პრეზიდენტის კონსტიტუციურ მანდატში. მოსარჩელე მხარე მოითხოვს სადავო ნორმების არაკონსტიტუციურად ცნობას მათი ამოქმედების მომენტიდან.

17.     „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტის მიხედვით, „თუ საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ნორმატიული აქტის მოქმედებას შეუძლია გამოიწვიოს ერთ-ერთი მხარისათვის გამოუსწორებელი შედეგები, მას შეუძლია, განმწესრიგებელი სხდომის გადაწყვეტილებით, საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე შეაჩეროს სადავო აქტის ან მისი სათანადო ნაწილის მოქმედება.“ აღნიშნულ მუხლზე დაყრდნობით, მოსარჩელეები მოითხოვენ შეჩერებულ იქნეს, „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47³ მუხლის 21-ე პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტისა და 22-ე პუნქტის, აგრეთვე ამავე კანონის 47⁴ მუხლის მე-12 პუნქტის „ა“, „დ“, „ე“, „ვ“, „ზ“ და „თ“ ქვეპუნქტების მოქმედება საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ საბოლოო გადაწყვეტილების გამოტანამდე.

18.     მოსარჩელე განმარტავს, რომ მართალია განსახილველ შემთხვევაში, სადავო ნორმები, უშუალოდ მხარისთვის გამოუსწორებელ ზიანს არ იწვევს, მაგრამ კონსტიტუციური სარჩელის სამართლებრივი ბუნებიდან და „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტის მიზნებიდან გამომდინარე, გამოუსწორებელ ზიანად უნდა განვიხილოთ იმ ინტერესის დაცვა, რისთვისაც მოსარჩელეებმა საკონსტიტუციო სასამართლოს მიმართეს.

19.     მოსარჩელეთა განმარტებით, ქვეყნის ეკონომიკაში განხორციელებული პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოცულობაში მნიშვნელოვანი წილი სწორედ საფინანსო სექტორზე მოდის. ხოლო საზედამხედველო ფუნქციის ახალი ორგანოსათვის (სააგენტოსათვის) გადაცემის შესახებ მიღებული საკანონმდებლო ცვლილებების არაკონსტიტუციურად ცნობის და სააგენტოს მიერ გამოცემული გადაწყვეტილებების, რეგულაციების და სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობის ალბათობამ შეიძლება შექმნას არასტაბილური ფინანსური გარემო, რაც გამოიწვევს ინვესტორთა ნდობის დაკარგვას და შედეგად საფინანსო სექტორში ინვესტიციების შემოდინების შემცირებას. ამგვარად, ეროვნული ბანკის რეორგანიზაცია და მისგან საზედამხედველო ფუნქციის ჩამოშორება სერიოზული რისკის ქვეშ აყენებს საფინანსო სექტორსა და საინვესტიციო გარემოს. ყოველივე კი უარყოფითად შეიძლება აისახოს ეროვნული ვალუტის კურსზე და საქართველოს მოქალაქეთა ეკონომიკურ მდგომარეობაზე.

20.     წარმოდგენილ არგუმენტაციაზე დაყრდნობით მოსარჩელე განმარტავს, რომ საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა შეაჩეროს სადავო ნორმების მოქმედება საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების გამოტანამდე.

21.     მოპასუხე მხარის განმარტებით, კონსტიტუციური სარჩელი შედგენილი უნდა იყოს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დამტკიცებული შესაბამისი სასარჩელო სააპლიკაციო ფორმის მიხედვით. მოსარჩელეების მიერ კონსტიტუციური სარჩელის საფუძვლად მითითებულია, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტები. მიუხედავად იმისა, რომ მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის კომპეტენციის შესაბამისი სასარჩელო ფორმა დამტკიცებულია საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2011 წლის 18 აპრილის დადგენილებით და განთავსებულია სასამართლოს ვებგვერდზე, მოპასუხის აზრით, მოსარჩელემ ეს ფორმა არ დაიცვა. შესაბამისად, სარჩელი არ შეესაბამება „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ” საქართველოს კანონის მე-16 მუხლით დადგენილ მოთხოვნებს, შესაბამისად, ამავე კანონის მე-18 მუხლის „ა“ ქვეპუნქტზე დაყრდნობით, არ უნდა იქნეს მიღებული არსებითად განსახილველად.

22.     მოპასუხე მხარის აზრით, კონსტიტუციურ სარჩელში წარმოდგენილი არგუმენტაცია მიემართება მხოლოდ „საქართველო ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს ორგანული კანონის პირველი მუხლის მე–2, მე–4, მე–13, მე–14 პუნქტებს, მე–17 პუნქტით გათვალისწინებული 47-ე მუხლის მე–2 პუნქტს, მე–18 პუნქტით გათვალისწინებული 47¹ მუხლის პირველ, მე–2 და მე–3 პუნქტებს, 47³ და 47⁴ მუხლებს. მოპასუხის განმარტებით, კონსტიტუციური სარჩელის არსებითად განსახილველად მისაღებად აუცილებელია ყველა სადავო ნორმის არაკონსტიტუციურობის დასაბუთება და შესაბამისი მტკიცებულებების მოყვანა. მხოლოდ იმაზე მითითება, რომ სადავო ნორმატიული აქტები წარმოადგენენ ერთიან საკანონმდებლო პაკეტს, რომელიც ერთიანობაში ეწინააღმდეგება კონსტიტუციას, არ არის საკმარისი სადავოდ გამხდარი ყველა ნორმის არსებითად განსახილველად მისაღებად.

23.     მოპასუხის განმარტებით, საკონსტიტუციო სასამართლო ვერ იმსჯელებს ცვლილების შემტანი ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე. მოსარჩელის აზრით, სადავოდ არის გამხდარი ცვლილების შეტანის შესახებ კანონები, ხოლო სადავო ნორმებიდან მხოლოდ ორი მუხლი წარმოადგენს ისეთ ნორმას, რომელთა გადატანაც არ მოხდა ძირითად - კოდიფიცირებულ ნორმატიულ აქტში, კერძოდ, „„საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე საქართველოს ორგანული კანონის“ მე-2 მუხლი და „„კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლი. მოპასუხის განმარტებით, აღნიშნულ ორ მუხლთან დაკავშირებით კონსტიტუციურ სარჩელში დამოუკიდებელი მსჯელობა არ არის წარმოდგენილი. ამასთან, სარჩელით არ არის მოთხოვნილი კონსტიტუციასთან სადავო ნორმატიული აქტების ფორმალური კუთხით შესაბამისობის საკითხის გადაწყვეტა, შესაბამისად, კონსტიტუციური სარჩელი არსებითად განსახილველად არ უნდა იქნეს მიღებული.

24.     მოპასუხე მხარის პოზიციით, სასარჩელო მოთხოვნა ეფუძნება საქართველოს კონსტიტუციის 95-ე მუხლის პირველი და მე-4 პუნქტების მცდარ აღქმას. კერძოდ, საქართველოს ეროვნული ბანკი სადავო ნორმების მიღების შემდეგაც წარმართავს ქვეყნის მონეტარულ პოლიტიკას ფასების სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად და ხელს უწყობს ფინანსური სექტორის სტაბილურ ფუნქციონირებას. მოპასუხის აზრით, „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცალსახად მითითებულია ეროვნული ბანკის დამოუკიდებლობაზე. საზედამხედველო ორგანო საქართველოს ფინანსური ზედამხედველობის სააგენტო კი წარმოადგენს ეროვნულ ბანკთან შექმნილ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს, რომლის მთავარი ფუნქცია საფინანსო სექტორის ფინანსური მდგრადობისა და გამჭვირვალობის ხელშეწყობა, მომხმარებელთა და ინვესტორთა უფლებების დაცვაა. ამ მიზნით სააგენტო აკონტროლებს სისტემურ რისკს, ამცირებს პოტენციურ რისკებს, უზრუნველყოფს საფინანსო სისტემის სტაბილურ და ეფექტიან ფუნქციონირებას. მოპასუხის აზრით, ეროვნული ბანკი არის ერთიანი, ცენტრალიზებული სისტემა, რომელიც შედგება საკუთრივ ეროვნული ბანკისაგან და მასთან არსებული სააგენტოსაგან. ამგვარად, სადავო ნორმებით არ ხდება ეროვნული ბანკის კონსტიტუციური მანდატის შეზღუდვა.

25.     მოპასუხე მხარის წარმომადგენელი მიუთითებს, რომ საქართველოს პრეზიდენტის და პარლამენტის უფლებამოსილებები საქართველოს ეროვნულ ბანკთან მიმართებით განსაზღვრულია 96–ე მუხლით, რომლის თანახმადაც, საქართველოს ეროვნული ბანკის წევრებს საქართველოს პრეზიდენტის წარდგინებით 7 წლის ვადით სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით ირჩევს პარლამენტი. ეროვნული ბანკის პრეზიდენტს ეროვნული ბანკის საბჭოს წევრთაგან თანამდებობაზე ნიშნავს და თანამდებობიდან ათავისუფლებს საქართველოს პრეზიდენტი. ეროვნული ბანკი ანგარიშვალდებულია პარლამენტის წინაშე და ყოველწლიურად წარუდგენს მას თავისი საქმიანობის ანგარიშს. სადავო ნორმები ეროვნული ბანკის წევრების კანდიდატების პარლამენტისთვის წარდგენის, მათი არჩევის, ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის დანიშვნის წესს და ეროვნული ბანკის ანგარიშვალდებულებას საერთოდ არ ეხება. ამგვარად, მოპასუხის აზრით, სასარჩელო მოთხოვნის ამ ნაწილში კონსტიტუციური სარჩელი დაუსაბუთებელია.

26.     მოპასუხე აღნიშნავს, რომ საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტი და მე-6 მუხლის პირველი პუნქტი წარმოადგენს ზოგად მუხლებს. საქართველოს კონსტიტუციაში განსახილველ საკითხთან მიმართებით არსებობს სპეციალური დებულებები, შესაბამისად, კონსტიტუციური სარჩელი, არსებითად განსახილველად მიღების შემთხვევაში, სწორედ აღნიშნულ დებულებებთან უნდა იქნეს შეფასებული და არა ზოგად ნორმებთან. ამგვარად, კონსტიტუციური სარჩელი, სასარჩელო მოთხოვნის იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება სადავო ნორმების არაკონსტიტუციურად ცნობას, საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან და მე-6 მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით დაუსაბუთებელია და არ უნდა იქნეს მიღებული არსებითად განსახილველად.

27.     სადავო ნორმის, მოქმედების შეჩერებასთან დაკავშირებით, მოპასუხე მხარე განმარტავს, რომ გასაჩივრებულია, არა “საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის“ კოდიფიცირებული ვერსია, არამედ „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს ორგანული კანონი. მოპასუხის აზრით,მოსარჩელეები ითხოვენ „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის (კოდიფიცირებული ვერსიის) ნორმების მოქმედების შეჩერებას, რაც სადავოდ არ არის გამხდარი, შესაბამისად, საკონსტიტუციო სასამართლომ არ უნდა შეაჩეროს მათი მოქმედება.

28.     მოპასუხე მხარის აზრით, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტის ფორმულირება ხაზს უსვამს უშუალოდ ერთ–ერთი მხარისათვის მოსალოდნელ გამოუსწორებელ შედეგზე. ამგვარად სადავო ნორმის შეჩერება შესაძლებელია მხოლოდ ისეთ დავებზე, სადაც უშუალოდ მხარეს შეიძლება მიადგეს გამოუსწორებელი ზიანი. მოსარჩელეების მიერ მითითებული გამოუსწორებელი შედეგი კი მათ მიმართ ვერ დადგება.

29.     ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, მოპასუხე მხარის პოზიციით, კონსტიტუციური სარჩელი არ შეესაბამება „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილ ფორმალურ და შინაარსობრივ მოთხოვნებს, შესაბამისად, არ უნდა იქნეს მიღებული არსებითად განსახილველად, ხოლო არსებითად განსახილველად მიღების შემთხვევაში, არ უნდა შეჩერდეს სადავო ნორმების მოქმედება.

30.     განმწესრიგებელს სხდომაზე, მოწმის სახით მოწვეულ იქნა საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტი, გიორგი ქადაგიძე. აგრეთვე, მოსარჩელე მხარის შუამდგომლობით, სხდომაზე მოწვეულ იქნა ექსპერტი - თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტის ბიზნესის სკოლის (ESM) დეკანი - გიორგი ბედინეიშვილი.

31.     მოწმის განმარტებით, სადავო ნორმების საფუძველზე საქართველოს ეროვნული ბანკიდან გადის საფინანსო სექტორზე ზედამხედველობის ფუნქცია და გადაეცემა დამოუკიდებელ ორგანოს საფინანსო ზედამხედველობის სააგენტოს. მოწმის აზრით, საქართველოს კონსტიტუციის 95-ე მუხლის პირველი პუნქტით განსაზღვრულია საქართველოს ეროვნული ბანკის კომპეტენცია, ხელი შეუწყოს ფინანსური სექტორის სტაბილური ფუნქციონირებას, ხოლო საფინანსო სექტორზე ზედამხედველობის განხორციელების გარეშე ამგვარი კონსტიტუციური მანდატის განხორციელება ეროვნული ბანკის მიერ შეუძლებელია.

32.     ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის განმარტებით, საფინანსო სექტორზე ზედამხედველობა მჭიდრო კავშირშია მონეტარული პოლიტიკის განხორციელებასთანაც. მისი აზრით, იმისთვის რომ ეროვნულმა ბანკმა შეძლოს მის მიერვე განსაზღვრული მონეტარული პოლიტიკის რეალიზება, მას სჭირდება საფინანსო სექტორზე ზედამხედველობის გარკვეული მექანიზმები, რომლებიც სრულად არის გადაცემული სააგენტოსთვის.

33.     მოწმე განმარტავს, რომ არსებობს სახელმწიფოები, სადაც ფინანსური უფლებამოსილებები განაწილებულია ეროვნულ ბანკსა და სხვა დამოუკიდებელ ორგანოს შორის. მოწმის აზრით, აღნიშნულ მოდელებს შორის არჩევანის გაკეთება სახელმწიფოს დისკრეციული უფლებამოსილებაა, მაგრამ საქართველოში დამოუკიდებლობის ამგვარი ხარისხით აღჭურვილი სააგენტოს შექმნა, როგორც სადავო ნორმებით არის განსაზღვრული, და მისთვის საფინანსო სფეროს ზედამხედველობაზე სრული უფლებამოსილებების გადაცემა, საქართველოს კონსტიტუციაში შესაბამისი ცვლილების გარეშე ვერ იქნება შესაბამისობაში ძირითადი კანონის 95-ე მუხლის პირველი და მე-4 პუნქტის მოთხოვნებთან.

34.     დამატებით, მოწმე აღნიშნავს, რომ სააგენტო შეიძლება არსებობდეს მხოლოდ ეროვნულ ბანკთან სუბორდინაციულ მდგომარეობაში. ამგვარი მოდელი იქნება არაეფექტური, თუმცა ეროვნული ბანკი შეძლებს თავისი კონსტიტუციური კომპეტენციის განხორციელებას. მაგრამ, იმ პირობებში, როდესაც საქართველოს ეროვნულ ბანკს სააგენტოს საქმიანობაზე ზემოქმედების არცერთი ეფექტური მექანიზმი არ გააჩნია, სადავო ნორმებით დადგენილი რეგულირება არაკონსტიტუციურია.

35.     სადავო ნორმების მოქმედების შეჩერებასთან დაკავშირებით, მოწმე აღნიშნავს, რომ საბანკო სექტორი გამოირჩევა იმით, რომ ბანკები მართავენ არა საკუთარ, არამედ მეანაბრეების და სხვა და სხვა კრედიტორების ფულს. ფინანსური სტაბილურობის ხელშეწყობის დროს ეროვნული ბანკის მთავარ ამოცანას აღნიშნული პირების ინტერესების დაცვა წარმოადგენს.

36.     მოწმის განმარტებით, საბანკო სისტემის რეგულირება გულისხმობს პირველ რიგში შეზღუდვების დაწესებას, ანუ ბანკებს არ შეუძლიათ ეს თანხები მართონ მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარი მიზნების მიხედვით. საქართველოს ეროვნული ბანკი აწესებს ლიმიტებს, ვისზე შეიძლება სექტორულად სესხების გაცემა, როგორ შიძლება სესხების გაცემა და ა.შ. გაიცემა თანხმობები სხვადასხვა გარიგებებზე და ამ გარიგებების მოცულობები ხშირ შემთხვევაში არის ასეულობით მილიონი ლარი.

37.     მოწმის აზრით, იმ შემთხვევაში, თუ სააგენტო დაიწყებს ფუნქციონირებას, ფინანსურ სექტორზე ზედამხედველობას და მოგვიანებით საკონსტიტუციო სასამართლო დაადგენს, რომ ამ ფუნქციის განხორციელება ეროვნული ბანკის კომპეტენციას წარმოადგენდა, სადავო ნორმები ძალადაკარგულად იქნება ცნობილი მათი ამოქმედების მომენტიდან, შესაბამისად, შეიძლება გაჩნდეს სააგენტოს მიერ გაცემული აქტების ბათილობისა და მათგან გამოწვეული ზიანის ანაზღაურების საფუძველი. აღნიშნულმა შეიძლება გამოუსწორებელი ზიანი მიაყენოს სახელმწიფოს და საფრთხე შეუქმნას საქართველოს ეროვნული ბანკის სავალუტო რეზერვებს. ამასთან, საფინანსო სექტორის ამგვარმა არასტაბილურობამ, შეიძლება გამოიწვიოს საინვესტიციო გარემოს მკვეთრი გაურესება. ამგვარად, მოწმე მიიჩნევს, რომ საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების გამოტანამდე უნდა შეჩერდეს სადავო ნორმების მოქმედება.

38.     თავისი პოზიციის დასასაბუთებლად, მოწმე იშველიებს სხვადასხვა საერთაშორისო ფინანსური ორგანიზაციების რეკომენდაციებს და სხვა სახელმწიფოთა პრაქტიკას.

39.     ექსპერტის - გიორგი ბედინეიშვილის აზრით, საქართველოს კონსტიტუციის 95-ე მუხლის პირველი პუნქტით ეროვნული ბანკისთვის მინიჭებული კომპეტენცია, ხელი შეუწყოს ფინანსური სექტორის სტაბილურობის ხელშეწყობა, მათ შორის, გულისხმობს საფინანსო სექტორზე ზედამხედველობის განხორციელებას. ვინაიდან, სადავო ნორმებით აღნიშნული ფუნქცია გადაეცემა სააგენტოს, ირღვევა ეროვნული ბანკის კონსტიტუციური კომპეტენცია.

40.     ექსპერტის აზრით, სადავო ნორმებით საფრთხე ექმნება აგრეთვე საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ მონეტარული პოლიტიკის განხორციელებასაც, ვინაიდან, ფინანსური ინსტრუმენტები, რომლებიც ხშირად გამოიყენება მონეტარული პოლიტიკის სწორად წარმართვისთვის, გადეცა სააგენტოს. შესაბამისად, თუ სააგენტოსა და ეროვნული ბანკის თანამშრომლობა არ იქნება წარმატებული, ეს უკანასკნელი ვერ შეძლებს მონეტარული პოლიტიკის ჯეროვან განხორციელებას.

41.     ექსპერტის პოზიციით, უნდა შეჩერდეს სადავო ნორმების მოქმედება, რათა შემცირებულ იქნეს საინვესტიციო გარემოს არასტაბილურობა და თავიდან იქნეს აცილებული სააგენტოს მიერ გამოცემული სამართლებრივი აქტების ბათილობიდან მომდინარე ფინანსური ზიანი, რომელიც, მძიმე ტვირთად შეიძლება დააწვეს საქართველოს ფინანსურ სექტორს.

II სამოტივაციო ნაწილი

1. კონსტიტუციურ სარჩელში, სხვა ნორმებთან ერთად, სადავოდ არის გამხდარი „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს ორგანული კანონის (4188-Iს, 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/1015) პირველი მუხლის მე-5 და მე-8 პუნქტების, ამავე მუხლის მე-9 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან, მე-6 მუხლის პირველ პუნქტთან, 95-ე მუხლის პირველ და მე-4 პუნქტებთან მიმართებით. აღნიშნული ნორმებით მოხდა „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის რიგი ნორმების ნორმატიული შინაარსის გაუქმება.

2. ცვლილებების შესახებ კანონის იმ ნორმებთან დაკავშირებით, რომელთა საფუძველზე ძირითადი აქტიდან გარკვეული დებულებების ამოღება/გაუქმება ხდება, თავისი მიდგომა საკონსტიტუციო სასამართლომ ჩამოაყალიბა 2010 წლის 28 დეკემბრის №1/494 განჩინებაში საქმეზე ,,ვლადიმერ ვახანია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ’’. აღნიშნულ განჩინებაში საკონსტიტუციო სასამართლომ მიუთითა: ,,მიუხედავად იმისა რომ ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის თაობაზე მიღებული კანონი, ფორმალური თვალსაზრისით წარმოადგენს ძირითადი აქტის თანაბარმნიშვნელონვან აქტს... საკონსტიტუციო სასამართლოს შინაარსობრივი მსჯელობის საგანი შეიძლება იყოს არა ცვლილებებისა და დამატებების შესახებ კანონის ესა თუ ის ნორმა, არამედ ძირითადი (კოდიფიცირებული) კანონის იმ ნორმის მოქმედი რედაქცია, რომელიც ჩამოყალიბდა განხორციელებული ცვლილების შედეგად“. იმავდროულად, სასამართლომ აღნიშნა, რომ „ ... ნორმის ნორმატიული ხასიათი ვლინდება ადამიანთა ქცევის სავალდებულო რეგულირებაში და განსაზღვრავს ამ ქცევათა მოქმედების ფარგლებს. შესაბამისად, სამართლებრივი დებულება მაშინ არის ნორმატიული ხასიათის მატარებელი, თუ იგი ადგენს ქცევის სავალდებულო წესს, რომელიც კონკრეტული პირის ან პირთა წრის მიმართ ადგენს აკრძალვებს ან პირიქით, ნებას რთავს გარკვეულ ქმედებებთან დაკავშირებით. სამართლებრივი ნორმის სავალდებულო ხასიათი ემსახურება სწორედ ამ ფუნქციების განხორციელებას და მიზნად ისახავს ახალი სამართლებრივი წესრიგის დადგენას მისი მეშვეობით“ (საკონსტიტუციო სასამართლოს 2010 წლის 28 დეკემბრის № 1/494 განჩინება).

3. სადავო ნორმებით განხორციელებული ცვლილების შედეგად, “საქართელოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-9 მუხლის „ზ“ ქვეპუნქტი, მე-16 მუხლი, მე-17 მუხლის მე-3 პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტი აღარ არსებობს, მათ ნაცვლად კანონის კოდიფიცირებულ ტექსტში არის ჩანაწერი - „ამოღებულია“. აქედან გამომდინარე მოსარჩელე მხარე დავობს არარსებული რეგულაციის კონსტიტუციურობაზე. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სასარჩელო მოთხოვნის იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს ორგანული კანონის (4188-Iს, 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/1015) პირველი მუხლის მე-5 და მე-8 პუნქტების, აგრეთვე ამავე მუხლის მე-9 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან, მე-6 მუხლის პირველ პუნქტთან, 95-ე მუხლის პირველ და მე-4 პუნქტებთან მიმართებით, არსებობს №668 კონსტიტუციური სარჩელის განსახილველად არმიღების „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-18 მუხლის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული საფუძველი.

4.      კონსტიტუციური სარჩელი №668 სხვა მხრივ სრულად აკმაყოფილებს „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 მუხლის პირველი და მე–2 პუნქტების მოთხოვნებს და არ არსებობს ამ კანონის მე-18 მუხლით გათვალისწინებული კონსტიტუციური სარჩელის არსებითად განსახილველად არმიღების რომელიმე საფუძველი.

5.      იმავდროულად, მოსარჩელე ითხოვს „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47³ მუხლის 21-ე პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტის და 22-ე პუნქტის, ასევე 47⁴ მუხლის მე-12 პუნქტის „ა“, „დ“, „ე“, „ვ“, „ზ“, და „თ“ ქვეპუნქტების შეჩერებას საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე. სადავო ნორმების თანახმად: საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - საქართველოს საფინანსო ზედამხედველობის სააგენტოს (შემდგომში სააგენტო) საბჭოს ძირითადი უფლებამოსილებებია: „... ამ კანონით განსაზღვრული სხვა ფუნქციების შესრულება და უფლებამოსილებების განხორციელება“ (47³ მუხლის 21-ე პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტი). ამავე მუხლის 22-ე პუნქტის თანახმად: „სააგენტოს ფუნქციები, მის მართვასთან, სტრუქტურასთან და ანგარიშვალდებულებასთან დაკავშირებული საკითხები რეგულირდება ამ კანონით, სხვა საკანონმდებლო აქტებითა და სააგენტოს დებულებით, რომელსაც სააგენტოს უფროსის წარდგინებით დადგენილებით ამტკიცებს სააგენტოს საბჭო“. ხოლო ამავე კანონის 47⁴ მუხლის მე-12 პუნქტის „ა“, „დ“, „ე“, „ვ“, „ზ“, და „თ“ ქვეპუნქტების თანახმად: „სააგენტოს უფროსის ძირითადი უფლებამოსილებებია: ა) კანონის საფუძველზე და მის შესასრულებლად ნორმატიული აქტის – ბრძანების და ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტის – განკარგულების გამოცემა; დ) სააგენტოს საბჭოსათვის სააგენტოს საშტატო ნუსხის და თანამშრომელთა თანამდებობრივი სარგოების ოდენობების დასამტკიცებლად წარდგენა; ე) სააგენტოს მოსამსახურეების თანამდებობაზე დანიშვნა და თანამდებობიდან გათავისუფლება; ვ) სააგენტოს უფროსის მოადგილის (მოადგილეების) და სააგენტოს მოხელეების ფუნქციების განსაზღვრა; ზ) საჭიროების შემთხვევაში სათათბირო და საკონსულტაციო ორგანოების (კომიტეტი, კომისია) შექმნა; თ) ამ კანონით განსაზღვრული სხვა ფუნქციების შესრულება და უფლებამოსილებების განხორციელება“.

6.      “საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად, „თუ საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ნორმატიული აქტის მოქმედებას შეუძლია გამოიწვიოს ერთ-ერთი მხარისთვის გამოუსწორებელი შედეგები, მას შეუძლია, განმწესრიგებლი სხდომის გადაწყვეტილებით, საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე შეაჩეროს სადავო აქტის ან მისი სათანადო ნაწილის მოქმედება“.

7.      მოპასუხის - საქართველოს პარლამენტის აზრით, სადავო ნორმების შეჩერების საფუძველი არ არსებობს. მისი წარმომადგენლის მტკიცებით, ვინაიდან „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტის ფორმულირება ხაზს უსვამს ერთ–ერთი მხარისათვის მოსალოდნელ გამოუსწორებელ შედეგზე, „სადავო ნორმის შეჩერება შესაძლებელია მხოლოდ ისეთ დავებზე, სადაც უშუალოდ მხარეს შეიძლება მიადგეს გამოუსწორებელი ზიანი“. მოპასუხის აზრით, ვინაიდან „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 34-ე მუხლი უშვებს საქართველოს პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთი მეხუთედისა და საქართველოს პრეზიდენტის მიერ სხვა ორგანოს ნაცვლად მისი (ამავე ორგანოს) კომპეტენციის თაობაზე დავის შესაძლებლობას, ასეთ მოცემულობაში თავისთავად იგულისხმება 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტის გამოყენების შეუძლებლობა, ვინაინდან ეს ნორმა მიუთითებს მხოლოდ მხარის და არა იმ პირების მიმართ მისაყენებელ ზიანზე, ვისაც ეხება სადავო ნორმა.

8.      საკონსტიტუციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს მოპასუხე მხარის ამ მოსაზრებას შემდეგი გარემოებების გამო: „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებულია ზოგადი ნორმა, რომლის მიზანს წარმოადგენს გამოუსწორებელი შედეგის თავიდან აცილება, განურჩევლად იმისა, თუ რა სახის დავასთან გვაქვს საქმე და ვინ არიან მოდავე სუბიექტები. აღნიშნული ნორმა რელევანტურია მაშინაც, როდესაც კონსტიტუციური სარჩელი სახელმწიფო ორგანოებს შორის კომპეტენციის თაობაზე დავას უკავშირდება. ამასთან, მნიშვნელოვანია განიმარტოს, ვინ შეიძლება ჩაითვალოს მხარედ ამ ნორმის მიზნებისათვის. ამ დროს გასათვალისწინებელია კომპეტენციის თვისებრიობა, რომლის ფარგლებშიც მხარეები უპირისპირდებიან ერთმანეთს, ამასთან, თავად მხარის სამართლებრივი მდგომარეობა/სტატუსი. მაგალითად, როდესაც სახალხო დამცველი მიმართავს სასამართლოს კონსტიტუციური სარჩელით, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 39-ე მუხლზე დაყრდნობით, ის არის მხარე, თუმცა დაობს არა საკუთარი უფლებების, არამედ პირთა განუსაზღვრელი წრის უფლებების დასაცავად, რამდენადაც სხვათა უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვა მის კონსტიტუციურ ვალდებულებას წარმოადგენს. შესაბამისად, სადავო ნორმის შეჩერების მოთხოვნისას მან უნდა ამტკიცოს სწორედ სხვა პირებისთვის და არა სახალხო დამცველისთვის, გამოუსწორებელი შედეგის დადგომის საფრთხე.

9.      საკონსტიტუციო სასამართლოში მხარე შეიძლება იყოს როგორც კერძო პირი (ფიზიკური თუ იურიდიული), ისე სახელმწიფო ორგანოები და თანამდებობის პირები. ამ დროს განსხვავებულია მათი სასამართლოსადმი მიმართვის მიზანი. თუკი ადამიანები მიმართავენ სასამართლოს საკუთარი უფლებების დასაცავად, სახელმწიფო ორგანოებს ამოძრავებთ საჯარო მიზანი - ხელი შეუწყონ მთლიანად ხელისუფლების ფუნქციონირებას კონსტიტუციის ფარგლებში, ამასთან, ხელისუფლების დანაწილების პრინციპის მოთხოვნების უპირობო დაცვით.

10.  ცხადია, რომ ფიზიკური პირისთვის სადავო ნორმის მოქმედებით გამოწვეული სავარაუდო გამოუსწორებელი შედეგი ყოველთვის დაკავშირებულია მისი უფლების შეუქცევადად დარღვევის რისკებთან. მაგრამ, როდესაც სასამართლოს მიმართავენ სახელმწიფო ორგანოები ან თანამდებობის პირები (პრეზიდენტი, სახალხო დამცველი), მათთვის, როგორც მხარისთვის გამოუსწორებელი შედეგების დაყენება, ერთი მხრივ, თავისთავად ვერ იქნება მათი უფლებების დარღვევასთან დაკავშირებული, რადგან, პირებს, რომლებიც სახელმწიფოს წარმოადგენენ საჯაროსამართლებრივ ურთიერთობებში, არ აქვთ პირადი უფლებები. ფუნდამენტური უფლებები სწორედ სახელმწიფოსგან პირის თავდაცვითი უფლებებია. სახელმწიფო ორგანოსთვის/თანამდებობის პირისთვის, როგორც მხარისთვის გამოუსწორებელი შედეგი უკავშირდება სწორედ იმ მიზნისთვის საფრთხის შექმნას, რომლის დაცვის მოტივითაც არის გათვალისწინებული მისი საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი მიმართვის შესაძლებლობა. შესაბამისად, საფუძველშივე არასწორი იქნება იმის მტკიცება, რომ მხარისთვის გამოუსწორებელი შედეგი იმთავითვე და უპირობოდ გულისხმობს უშუალოდ მოდავე სუბიექტისთვის, მისი პირადი ინტერესებისთვის ასეთი ნეგატიური შედეგის დადგომას.

11.   მოცემულ შემთხვევაში მხარეს წარმოადგენს საქართველოს პარლამენტის წევრთა ერთი მეხუთედი. ის დავობს იმაზე, რომ ირღვევა, ერთი მხრივ, საქართველოს ეროვნული ბანკის და, მეორე მხრივ, საქართველოს პრეზიდენტის კონსტიტუციით გათვალისწინებული უფლებამოსილება. ცხადია, ამ შემთხვევაშიც გამოუსწორებელი შედეგი უკავშირდება იმ საჯარო ფუნქციას, რომელსაც ახორციელებს და ემსახურება კონკრეტული სახელმწიფო ორგანო/თანამდებობის პირი, რომლის კომპეტენციის სავარაუდო დარღვევაც ხდება. გამოუსწორებელი შედეგი სწორედ გულისხმობს სადავო ნორმის მოქმედების გამო ამ საჯარო ფუნქციის განხორციელებით მისაღწევი მიზნებისთვის საფრთხის შექმნას, შედეგად ყველა იმ სუბიექტისთვის, პირისთვის, აქტორისთვის გამოუსწორებელი ზიანის გამოწვევას, რომლებზეც უშუალოდ ვრცელდება კონკრეტული საჯარო ფუნქციის რეალიზაციის შედეგები.

12.   მნიშვნელოვანია ასევე განიმარტოს, თუ რას ნიშნავს „გამოუსწორებელი შედეგი“. საკონსტიტუციო სასამართლომ არაერთ საქმეზე აღნიშნა, რომ „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტით დადგენილია საკონსტიტუციო სამართალწარმოების უმნიშვნელოვანესი მექანიზმი, რომელიც უზრუნველყოფს უფლებების ან საჯარო ინტერესის პრევენციულ დაცვას იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს საფრთხე, რომ სადავო ნორმის მოქმედებამ შეიძლება გამოიწვიოს გამოუსწორებელი შედეგი. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „გამოუსწორებელი შედეგის დადგომა ნიშნავს ისეთ ვითარებას, როდესაც ნორმის მოქმედებამ შეიძლება გამოიწვიოს უფლების შეუქცევადი დარღვევა და დამდგარი შედეგის გამოსწორება შეუძლებელი იქნება ნორმის არაკონსტიტუციურად ცნობის შემთხვევაშიც კი. ამასთან, პირს ასეთი შედეგის თავიდან აცილების სხვა სამართლებრივი შესაძლებლობა არ გააჩნია“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2008 წლის 20 მაისის №1/3/452,453 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს სახალხო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-2).

13.  მოკლედ გავაანალიზებთ იმ ფუნქციებს, რომლებიც სადავო ნორმების თანახმად უნდა განახორციელოს სააგენტომ, რათა შევძლოთ იმის შეფასება, რა ნეგატიური შედეგები შეიძლება გამოიწვიოს ამ ფუნქციის სააგენტოს მიერ განხორციელების არაკონსტიტუციურად ცნობის შემთხვევაში, მისი ქმედების პრაქტიკული შედეგების ლეგიტიმურობის საეჭვოობამ.

14.  „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის თანახმად: სააგენტოს მინიჭებული აქვს სრული უფლებამოსილება, ზედამხედველობა გაუწიოს კომერციული ბანკების, არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულებების, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების, ფასიანი ქაღალდების დამოუკიდებელი რეგისტრატორების, საბროკერო კომპანიების (გარდა სადაზღვევო ბროკერებისა), საფონდო ბირჟის, ცენტრალური დეპოზიტარის, სპეციალიზებული დეპოზიტარის, აქტივების მმართველი კომპანიების, ანგარიშვალდებული საწარმოების, საინვესტიციო ფონდების, საგადახდო სისტემის ოპერატორისა და საგადახდო მომსახურების პროვაიდერის საქმიანობას. უკანონო შემოსავლის ლეგალიზაციის აღკვეთის ხელშეწყობის და ყალბი ფულის მიმოქცევის აღკვეთის მიზნებისათვის სააგენტო უფლებამოსილია, განახორციელოს ფულადი გზავნილების განმახორციელებელი პირებისა და ვალუტის გადამცვლელი პუნქტების რეგულირება მათი რეგისტრაციის, შემოწმების და მათთვის მინიმალური მოთხოვნების დაწესების გზით. საზედამხედველო ფუნქციების განხორციელებისათვის სააგენტო უფლებამოსილია, გამოსცეს შესაბამისი განკარგულებები, ბრძანებები, განახორციელოს შესაბამისი ღონისძიებები და დააწესოს შესაბამისი სანქციები. სააგენტო აგრეთვე უფლებამოსილია, პირს უარი განუცხადოს შესაბამის სუბიექტად რეგისტრაციაზე/ლიცენზირებაზე ან საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ზემოაღნიშნული სუბიექტის მნიშვნელოვანი წილის შეძენაზე, მთელი რიგი პირობების არსებობისას (მუხ.48). სააგენტო უფლებამოსილია, განახორციელოს კვალიფიციური საკრედიტო ინსტიტუტის საქმიანობის რეგულირება, რაც მოიცავს რეგისტრაციას, რეგისტრაციის გაუქმებას, შესაფერისობის კრიტერიუმების, რისკების გამჟღავნების, მინიმალური კაპიტალის, ლიკვიდობის და დამატებითი მოთხოვნების დადგენას, შემოწმებას, შეზღუდვებისა და სანქციების დაწესებას. თუ სააგენტო მიიჩნევს, რომ კვალიფიციური საკრედიტო ინსტიტუტის საქმიანობა საფრთხეს უქმნის საფინანსო სექტორის სტაბილურობას ან ფიზიკური პირებისაგან მოზიდულ სახსრებს, იგი უფლებამოსილია, კვალიფიციურ საკრედიტო ინსტიტუტს მოსთხოვოს სახსრების მოზიდვასთან და სესხების გაცემასთან დაკავშირებული საქმიანობის შეწყვეტა. საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ სააგენტოს მოთხოვნის შეუსრულებლობა გამოიწვევს კვალიფიციური საკრედიტო ინსტიტუტისათვის საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული პასუხისმგებლობის დაკისრებას (მუხლი 48¹). სააგენტო ასევე უფლებამოსილია: ზედამხედველობა გაუწიოს კომერციული ბანკისა და არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულების საქმიანობას. ზედამხედველობა ითვალისწინებს ლიცენზიების გაცემასა და გაუქმებას, შემოწმებასა და რეგულირებას, შეზღუდვებისა და სანქციების დაწესებას; მოითხოვოს და მიიღოს ინფორმაცია კომერციული ბანკის კაპიტალის წარმოშობის წყაროებისა და მისი მნიშვნელოვანი წილის როგორც უშუალო, ისე ბენეფიციარი მესაკუთრეების შესახებ; ზედამხედველობა გაუწიოს და შეამოწმოს კომერციული ბანკი და არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულება, შეამოწმოს მათი შვილობილი საწარმოები, განახორციელოს ბუღალტრული აღრიცხვის დოკუმენტების, ფინანსური ანგარიშგების კომპონენტებისა და სხვა მასალების აუდიტი და თავის მიერ განსაზღვრული ფორმით მიიღოს მათგან ნებისმიერი ინფორმაცია თავისი კომპეტენციის ფარგლებში; კომერციულ ბანკსა და არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულებას გაუზარდოს სავალდებულო რეზერვების ნორმები, შეუწყვიტოს აქტიური ოპერაციები, აუკრძალოს მოგების განაწილება, დივიდენდების დარიცხვა და გაცემა; კომერციული ბანკისა და არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულების ადმინისტრატორებს შეუჩეროს ხელმოწერის უფლება; დააკისროს მათ ფულადი ჯარიმა და მოითხოვოს მათი თანამდებობიდან განთავისუფლება; კომერციულ ბანკსა და არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულებას გადაახდევინოს ფულადი ჯარიმა; კომერციულ ბანკსა და არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულებას გაუუქმოს შესაბამისი ლიცენზია; შექმნას და მართოს დროებითი ბანკი, რომელიც საქმიანობას წარმართავს „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად; სააგენტო უფლებამოსილია კომერციულ ბანკსა და არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულებას განუსაზღვროს კაპიტალის მინიმალური ოდენობა და მისი გაანგარიშების წესი (მუხლი 49). სააგენტო ასევე უფლებამოსილია: დაარეგულიროს ემიტენტების მიერ ფასიანი ქაღალდების გამოშვებისას და მიმოქცევისას წარმოშობილი ურთიერთობები; უზრუნველყოს ფასიანი ქაღალდების გამოშვებისა და მიმოქცევის სფეროში დარღვევების გამოვლენა, თავიდან აცილება და აღკვეთა; გასცეს და გააუქმოს ფასიანი ქაღალდების ბაზრის რეგულირებადი მონაწილეების ლიცენზიები; ფასიანი ქაღალდების ბაზრის რეგულირებად მონაწილეებს დაუწესოს მინიმალური კაპიტალის მოთხოვნები; განახორციელოს ფასიანი ქაღალდების ბაზრის რეგულირებადი მონაწილეების საქმიანობის მონიტორინგი, შემოწმება, გამოკვლევა; საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად მიიღოს, შეცვალოს და გააუქმოს ფასიანი ქაღალდების ბაზრის რეგულირებასთან დაკავშირებული წესები და ზედამხედველობა გაუწიოს მათ შესრულებას; ფასიანი ქაღალდების ბაზრის რეგულირებად მონაწილეებს დაუწესოს სანქციები, მათ შორის, ფულადი ჯარიმა. ფულადი ჯარიმის ოდენობა და დაკისრების წესი განისაზღვრება სააგენტოს ნორმატიული აქტით. ფულადი ჯარიმის თანხა მიიმართება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტში (მუხლი 52) და სხვა.

15.  აღნიშნული ნორმები, პირველ რიგში, მიუთითებენ საფინანსო სფეროში, რომლის ზედამხედველობასაც სააგენტო ახორციელებს, სუბიექტების, აქტორების სიმრავლესა და მათი, როგორც სააგენტოსთან ურთიერთობების მრავალფეროვნებაზე, ურთიერთგანპირობებულობაზე, იმავდროულად, მათი საქმიანობის დღის წესრიგის სააგენტოზე დამოკიდებულებაზე.

16.   მოცემულ შემთხვევაში, იმის შესაფასებლად, სადავო ნორმების მოქმედება გამოიწვევს თუ არა მხარისათვის გამოუსწორებელ შედეგს, მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული შემდეგი გარემოებაც: სახელმწიფო ორგანოებს შორის კომპეტენციის თაობაზე დავის ფარგლებში საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ სადავო ნორმის/ნორმების არაკონსტიტუციურად ცნობა, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 23-ე მუხლის მე-2 პუნქტზე დაყრდნობით, იწვევს მათ ძალადაკარგულად ცნობას ნორმების ამოქმედების (და არა საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილების ძალაში შესვლის/გამოქვეყნების) მომენტიდან. ამ კომპეტენციის ფარგლებში საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილების ასეთი სამართლებრივი შედეგები განპირობებულია იმ უმნიშვნელოვანესი ლეგიტიმური ინტერესით, რომ საფრთხე არ შეექმნას კონსტიტუციით მკაცრად დადგენილ ფარგლებში, ხელისუფლების დანაწილების პრინციპზე დაყრდნობით, ხელისუფლების ფუნქციონირების უპირობო მოთხოვნას, რადგან ამ პრინციპის დარღვევის შესაძლებლობით ხელისუფლების განხორციელება სწორედ იმ შედეგს იწვევს, რომლის საწინააღმდეგოდაც გვჭირდება დემოკრატიული და სამართლებრივი სახელმწიფო. ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი არის უმთავრესი გარანტია ძალაუფლების მითვისების, ბოროტად გამოყენების ნეგატიური შედეგების თავიდან ასაცილებლად. დაუშვებელია ხელისუფლების ამა თუ იმ შტოს ან ორგანოს მიერ, სხვა სახელმწიფო ორგანოების კონსტიტუციით გათვალისწინებული კომპეტენციის მითვისების/ჩამორთმევის ხარჯზე/გზით მიღებული გადაწყვეტილებების შენარჩუნების, არსებობის თავისთავად გამართლება. ამის საწინააღმდეგოს დაშვება გულისხმობს ხელისუფლების (მისი ამა თუ იმ ორგანოს/თანამდებობის პირის) წახალისებას, თუნდაც მცირე დროით, ვიდრე საკონსტიტუციო სასამართლო დაადგენს, რომ ის მოქმედებდა საკუთარი კონსტიტუციური მანდატის მიღმა, მიითვისოს სხვა სახელმწიფო ორგანოთა კომპეტენცია, შედეგად ძალაუფლება, მიიღოს მისთვის სასურველი ნებისმიერი გადაწყვეტილება. ეს გამოიწვევდა ხელისუფლების კონსტიტუციის მიღმა მოქმედების ლეგიტიმაციას, რაც თავისთავადი პროვოკაციაა ხელისუფლების სწორედ ასეთი ქმედებისა. ამ კომპეტენციის მიზნობრივი და ეფექტური ქმედითობა სწორედ ხელისუფლებისთვის იმ საფრთხის დაყენების დემონსტრირებაშია, რომ მისი ნებისმიერი მცდელობა, მიითვისოს ძალაუფლება, იმოქმედოს საკუთარი კომპეტენციის მიღმა და დააყენოს მისთვის სასურველი შედეგები, საფუძველშივე უპერსპექტივოა, რადგან სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ, ყველა ამ შედეგის ლეგიტიმურობა საეჭვო შეიძლება გახდეს.

17.  მოცემული დავის ფარგლებშიც, კომპეტენციის სავარაუდოდ დამრღვევი სადავო აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობა გამოიწვევს სადავო ნორმის/ნორმების იურიდიული ძალის დაკარგვას მათი ამოქმედების მომენტიდან.

18.  საქართველოს ეროვნული ბანკის (დღევანდელი მდგომარეობით) და სადავო ნორმების საფუძველზე - სააგენტოს ამოცანა ფინანსური სტაბილურობის უზრუნველყოფის პროცესში არის მეანაბრეების, კრედიტორების ინტერესების დაცვა, ვინაიდან სწორედ მათი თანხების განკარგვა ხდება ბანკების მიერ. საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის - გიორგი ქადაგიძის ინფორმაციით, ესენი არიან: უმსხვილესი საერთაშორისო ორგანიზაციები, ათასობით მსხვილი და მცირე ინვესტორი, ქვეყნის მოქალაქეები და სხვა.

19.  ეროვნული ბანკი (ხოლო სადავო ნორმების სრულად ამოქმედების შემდეგ - სააგენტო) ახდენს ბანკების მიერ ამ წყაროებიდან მოზიდული თანხების რეგულირებას სხვადასხვა გზით: ლიცენზიები, სესხის ლიმიტები, სესხის გაცემის წესი და სხვა. ეროვნული ბანკი, გასცემს თანხმობას სხვადასხვა გარიგებებზე, რომელთა მოცულობები ხშირ შემთხვევაში არის რამდენიმე ათეული მილიონი.

20.  იმავდროულად, რეგულირების მთავარი არსი არის შეზღუდვების დაწესება, რაც უმეტეს შემთხვევაში თავისთავად აჩენს შეზღუდვის შედეგად უკმაყოფილო მხარეს. იმ შემთხვევაში, თუ ამ პირებს/სუბიექტებს მიეცემათ შესაძლებლობა იმისა, რომ იდავონ სააგენტოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებზე იმ მოტივით, რომ სააგენტოს არსებობა/საქმიანობა არის არაკონსტიტუციურად ცნობილი, თუ სააგენტო არ იყო უფლებამოსილი ესა თუ ის გარიგება არ გაეფორმებინა ან პირიქით თანხმობა მიეცა, ეს ობიექტურად წარმოშობს ათასობით დავას, სასამართლო პროცესს. შედეგად საუბარი არის ასობით მილიონობით თანხის ბრუნვის ლეგიტიმურობაზე. მხარეებს გაუჩნდებათ შესაძლებლობა, ედავონ სახელმწიფოს, რომ არაუფლებამოსილი პირის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების შედეგად მათ მიადგათ ზიანი. ეს პროცესები რეალურად შეიძლება გამოუსწორებლად სავალალო იყოს, რადგან სავარაუდო ზიანის მასშტაბიდან გამომდინარე, შესაძლოა ობიექტურად შეუძლებელი იყოს ამ მატერიალური ზიანის ანაზღაურება.

21.  სადავო ნორმების ძალადაკარგულად გამოცხადება წარმოქმნის არალეგიტიმური ორგანოს გადაწყვეტილებების შედეგად გამოწვეული ზიანის ანაზღაურების ვალდებულებას. ასეთი ვალდებულების არსებობა, თავის მხრივ, წარმოადგენს გარანტიას იმისა, რომ დაზარალებული სუბიექტი შეძლებს, მოითხოვოს მიყენებული ზიანის ანაზღაურება. თუმცა როგორც უკვე აღინიშნა, სავარაუდო ზიანის მასშტაბი შესაძლოა იმდენად დიდი იყოს, რომ ზიანი ვერ იქნება ანაზღაურებული, მიუხედავად მოთხოვნის ფორმალური უფლებისა. ასეთმა ვითარებამ შესაძლოა ეჭვქვეშ დააყენოს არა მხოლოდ კონკრეტული პირების (საბანკო სექტორის მონაწილეების, ინვესტორების, მეანაბრეების) უფლებების რეალიზების შესაძლებლობა, არამედ ასევე ქვეყნის საფინანსო-საბანკო სექტორის მდგრადობა. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, არალეგიტიმური ორგანოს (თუ საკონსტიტუციო სასამართლო სადავო ნორმებს არაკონსტიტუციურად სცნობს) გადაწყვეტილებების შედეგად მიყენებული ზარალის ოდენობა, მისი მასშტაბი შესაძლოა იმდენად დიდი იყოს, რომ გამოიწვიოს გამოუსწორებელი შედეგი.

22.  გარდა ამისა, ვითარება როდესაც სააგენტოს ლეგიტიმურობა კითხვის ქვეშ არის დაყენებული და, ამდენად, უამრავი პოტენციური დავის პერსპექტივას აჩენს, სააგენტოს მიერ უფლებამოსილებების განხორციელება, გაზრდის საფინანსო სფეროში არასტაბილურობის განცდას, რამაც შეიძლება კიდევ უფრო გაზარდოს როგორც დაზარალებული პირების რიცხვი, ასევე ზიანის ოდენობა. სააგენტოს საქმიანობიდან გამომდინარე, არაერთი მიმართულებით პოტენციური დავების არა მხოლოდ არსებობა, არამედ ასეთი დავების წარმოშობის მომეტებული რისკი, აზარალებს ფინანსურ სისტემას, რადგან ობიექტურად ამცირებს ნდობაზე დამყარებული თავისუფალი ურთიერთობების შესაძლებლობას. საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დავის საბოლოო გადაწყვეტამდე სადავო ნორმების მოქმედებამ შეიძლება საგრძნობი ზიანი მიაყენოს სამართლებრივ სტაბილურობას, უსაფრთხოებას, სანდოობას იმ ინსტიტუციებისადმი, რომლებიც საკუთარი კომპეტენციის მიღმა მოქმედებდნენ.

23.  ამდენად, ზემოთ აღწერილი მიზეზების და კომპეტენციების თაობაზე დავის სპეციფიკის გათვალისწინებით, სადავო ნორმების მოქმედებამ შესაძლოა გამოიწვიოს გამოუსწორებელი შედეგი. ამასთან, რაც უფრო ხანგრძლივი იქნება დრო ეროვნული ბანკის კონსტიტუციური მანდატის სავარაუდო დარღვევით სააგენტოს მოქმედებისა, მით უფრო მასშტაბური იქნება სავარაუდოდ გამოწვევადი ნეგატიური შედეგები. მაშინ, როდესაც სადავო ნორმის შეჩერება უზრუნველყოფს ასეთი რისკების გამორიცხვას.

24.  „„საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს 2015 წლის 3 სექტემბრის №4188-Iს კანონის მე-2 მუხლის მე-7 პუნქტის თანახმად: „საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – საქართველოს საფინანსო ზედამხედველობის სააგენტო არის საქართველოს ეროვნული ბანკის უფლებამონაცვლე საფინანსო სექტორის ზედამხედველობის საკითხებში. სააგენტოს საბჭოს შექმნამდე, სააგენტოს უფროსის დამტკიცებამდე და სააგენტოს შესაბამისი სტრუქტურული ერთეულების ფორმირებამდე, მაგრამ არაუგვიანეს სააგენტოს დებულების დამტკიცებიდან 1 თვისა, სააგენტოს ფუნქციებს ასრულებს საქართველოს ეროვნული ბანკი“. საკონსტიტუციო სასამართლომ დაადგინა, რომ სადავო ნორმების შეჩერების საკითხის გადაწყვეტის მომენტისათვის შექმნილია სააგენტოს საბჭო და დამტკიცებულია სააგენტოს უფროსი. 2015 წლის 10 ოქტომბრის საბჭოს სხდომაზე (საბჭოს სხდომის ოქმი №4) დაამტკიცეს საქართველოს საფინანსო ზედამხედველობის სააგენტოს დებულება, ამასთან, ამავე სხდომაზე საბჭომ მიიღო გადაწყვეტილება, „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს ორგანული კანონის (მიღების თარიღი - 03/09/2015) მე-2 მუხლის მე-7 პუნქტით გათვალისწინებულ ვადაში საჯარო სამართლის იურიდიული პირი - საქართველოს საფინანსო ზედამხედველობის სააგენტოს ამოქმედების უზრუნველსაყოფად საქართველოს საფინანსო ზედამხედველობის სააგენტოს უფროსს დაევალოს თანდართული დებულებით გათვალისწინებული სტრუქტურული ერთეულების ფორმირება ერთი თვის ვადაში“. ასეთი გადაწყვეტილება ცალსახად მიუთითებს, რომ არ არის ფორმირებული სააგენტოს ამოქმედებისთვის აუცილებელი სტრუქტურული ერთეულები. მათი ფორმირებისთვის სააგენტოს უფროსს მიეცა ერთი თვის ვადა. არ არის დამტკიცებული სააგენტოს საშტატო ნუსხა (ამავე სხდომის ერთ-ერთი გადაწყვეტილება იყო სწორედ საშტატო ნუსხის განხილვის გადადება მომდევნო სხდომისთვის). იმავდროულად, ასეთი სტრუქტურული ერთეულების ფორმირებამდე სააგენტო ვერ შეუდგება ფუნქციონირებას. ამასთან, ამ დრომდე (და დებულების დამტკიცებიდან არა უგვიანეს ერთი თვისა) - სააგენტოს ფუნქციებს ასრულებს ეროვნული ბანკი.

25.  მოსარჩელე სწორედ იმ ნორმების შეჩერებას ითხოვს, რომელთა თანახმადაც: სააგენტოს საბჭოს უფლებამოსილებას მიეკუთვნება ამ კანონით განსაზღვრული სხვა ფუნქციების შესრულება და უფლებამოსილებების განხორციელება („საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47³ მუხლის 21-ე პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტის მიხედვით), ხოლო 22-ე პუნქტის თანახმად, სააგენტოს სტრუქტურასთან დაკავშირებული საკითხები სააგენტოს დებულებით განისაზღვრება. ამავე კანონის 47⁴ პუნქტის მე-12 პუნქტის „ა“, „დ“, „ე“ „ვ“, „ზ“ და „თ“ ქვეპუნქტების თანახმად, სააგენტოს უფროსის უფლებამოსილებას წარმოადგენს კანონის საფუძველზე და მის შესასრულებლად ნორმატიული აქტის – ბრძანების და ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტის – განკარგულების გამოცემა, სააგენტოს საბჭოსათვის სააგენტოს საშტატო ნუსხის და თანამშრომელთა თანამდებობრივი სარგოების ოდენობების დასამტკიცებლად წარდგენა, სააგენტოს მოსამსახურეების თანამდებობაზე დანიშვნა და თანამდებობიდან გათავისუფლება, სააგენტოს უფროსის მოადგილის (მოადგილეების) და სააგენტოს მოხელეების ფუნქციების განსაზღვრა, საჭიროების შემთხვევაში სათათბირო და საკონსულტაციო ორგანოების (კომიტეტი, კომისია) შექმნა, ამ კანონით განსაზღვრული სხვა ფუნქციების შესრულება და უფლებამოსილებების განხორციელება.

26.  მიუხედავად იმისა, რომ სააგენტოს დებულება დამტკიცდა, ჯერ არ არის დამტკიცებული სააგენტოს საშტატო ნუსხა. ამდენად, ვერ იქნებიან დანიშნული თანამშრომლები და, შესაბამისად, არ არის ფორმირებული სტრუქტურული ერთეულები. სადავო ნორმების შეჩერება კი შეაჩერებს ამ პროცესს გადაწყვეტილების მიღებამდე, შედეგად, ზედამხედველობის სააგენტო ვერ შეუდგება ფუნქციონირებას და, ამდენად, მის ფუნქციებს გარკვეული დროის განმავლობაში განახორციელებს ეროვნული ბანკი.

27. აღნიშნულიდან გამომდინარე, „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47³ მუხლის 21-ე პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტისა და 22-ე პუნქტის, 47⁴ მუხლის მე-12 პუნქტის „ა“, „დ“, „ე“ „ვ“, „ზ“ და „თ“ ქვეპუნქტების მოქმედების შეჩერების შემთხვევაში ეროვნული ბანკი გააგრძელებს საქმიანობას, როგორც ამას სადავო ნორმების მიღებამდე აკეთებდა. თუ სასამართლო სადავო ნორმებს არაკონსტიტუციურად ცნობს, კვლავ ეროვნული ბანკი იქნება ამ ფუნქციის განმახორციელებლი, ხოლო თუ კონსტიტუციურად ცნობს - უფლებამოსილება გადავა სააგენტოზე, როგორც ეს ნორმების შეჩერების გარეშეც უნდა მომხდარიყო, ოღონდაც იმ რისკების გარეშე, რომ სააგენტოს ნებისმიერი აქტივობა/საქმიანობა პერსპექტივაში ჩაითვლება კონსტიტუციური საფუძვლის არმქონე და, შესაბამისად, სადავო.

28. იმავდროულად, ყურადსაღებია შემდეგი გარემოება: „„საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს 2015 წლის 3 სექტემბრის №4188-Iს კანონის მე-2 მუხლის მე-7 პუნქტი ეროვნული ბანკის მიერ სააგენტოს საქმიანობის განხორციელებას შესაძლებლად მიიჩნევს დებულების დამტკიცებიდან მხოლოდ ერთი თვის ვადაში. დებულება უკვე დამტკიცებულია ( 2015 წლის 10 ოქტომბერს). ამასთან, საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ ზემოაღნიშნული ნორმების შეჩერება გულისხმობს სააგენტოს ამოქმედების შეუძლებლობას სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების მიღებამდე. თუ დებულების დამტკიცებიდან ერთი თვის ვადაში ვერც საკონსტიტუციო სასამართლო მიიღებს გადაწყვეტილებას და არც პარლამენტი გაახანგრძლივებს ეროვნული ბანკის მანდატის ვადას, ზემოაღნიშნული ნორმიდან გამომდინარე (მე-2 მუხლის მე-7 პუნქტი), საფინანსო ზედამხედველობის ფუნქცია, კანონის თანახმად, დარჩება მის განხორციელებაზე უფლებამოსილი სუბიექტის გარეშე, რაც ასევე მძიმე შედეგების გამოწვევის საფრთხეს თავისთავად ქმნის. ბუნებრივია, ასეთი საფრთხის არსებობა ვერ აბათილებს იმ გამოუსწორებელ შედეგებს, რომელთა თავიდან აცილებასაც ემსახურება სადავო ნორმების შეჩერება. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო “საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტზე დაყრდნობით, მიიჩნევს, რომ ასევე უნდა შეჩერდეს სადავოდ გამხდარი „„საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს 2015 წლის 3 სექტემბრის №4188-Iს კანონის მე-2 მუხლის მე-7 პუნქტის სიტყვები: „...მაგრამ არაუგვიანეს სააგენტოს დებულების დამტკიცებიდან 1 თვისა...“, რაც უზრუნველყოფს სააგენტოს უფლებამოსილებების განხორციელებას ეროვნული ბანკის მიერ საქმეზე საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე. ეს კი შესაძლებელს გახდის დასახელებული საფრთხეების თავიდან სრულად აცილებას.

29. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, უნდა დაკმაყოფილდეს მოსარჩელის მოთხოვნა სადავო ნორმების შეჩერების თაობაზე. გადაწყვეტილება სადავო ნორმების შეჩერების თაობაზე მიღებულ იქნა ხმათა უმრავლესობით (5 მომხრე, 4 წინააღმდეგი).

III

სარეზოლუციო ნაწილი

საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტის, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტების, 21² მუხლის, 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტის, 27¹ მუხლის პირველი პუნქტის, 31-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის, 43-ე მუხლის მე-5 და მე-8 პუნქტების, „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 და მე-18 მუხლების, 21-ე მუხლის პირველი და მე-4 პუნქტების და 22-ე მუხლის, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს რეგლამენტის 30-ე და 31-ე მუხლების საფუძველზე,

 

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო

 

ა დ გ ე ნ ს:

1. მიღებულ იქნეს არსებითად განსახილველად №668 კონსტიტუციური სარჩელი საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (ზურაბ აბაშიძე, გიორგი ბარამიძე, დავით ბაქრაძე და სხვები, სულ 39 დეპუტატი) საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ სასარჩელო მოთხოვნის იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება:

1.1.                        „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47³ და 47⁴ მუხლების კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან, მე-6 მუხლის პირველ პუნქტთან, 96-ე მუხლის პირველი პუნქტის პირველ წინადადებასთან და ამავე მუხლის მე-2 პუნქტთან მიმართებით.

1.2.                        „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-2 მუხლის „გ“, „ქ¹“, „ღ“ და „ძ“ ქვეპუნქტების, მე-3 მუხლის მე-3 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის, მე-5 მუხლის პირველი პუნქტის, მე-6 მუხლის, მე-10 მუხლის, მე-15 მუხლის პირველი პუნქტის „თ¹“ ქვეპუნქტის, მე-17 მუხლის მე-3 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის, 18¹ მუხლის, მე-19 მუხლის სათაურის, აგრეთვე ამავე მუხლის 1¹ პუნქტის, მე-20 მუხლის პირველი, მე-5, 5¹, 5², მე-6, მე-7 და მე-8 პუნქტების, 29-ე და 29¹ მუხლების, 33-ე მუხლის 3¹ პუნქტის, 45-ე, 47-ე, 47¹-47⁷ მუხლების, 48-ე-50-ე მუხლების, 52-ე მუხლის, 59-ე მუხლის პირველი და მე-3 პუნქტების, 61-ე მუხლის მე-6 პუნქტის, 67-ე მუხლის პირველი-მე-3 პუნქტებისა და მე-6 პუნქტის, 68-ე მუხლის პირველი-მე-3 პუნქტების, ამავე მუხლის 6¹, 6^2, და მე-8 პუნქტების,

„საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე საქართველოს ორგანული კანონის“ (№4188-Iს, 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015 ) მე-2 მუხლის,

„კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის „ზ“, „კ“, „კ²“, „ლ²“ და „პ“ ქვეპუნქტების, მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის, მე-4 მუხლის, 4¹ მუხლის მე-3 პუნქტის, მე-5 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-6 და მე-7 მუხლების, მე-8 მუხლის პირველი და მე-3 პუნქტების, 8¹ მუხლის პირველი პუნქტის, 8²–8⁴ მუხლების, მე-9 მუხლის, მე-10 მუხლის პირველი და მე-3 პუნქტების, 10¹ მუხლის პირველი პუნქტის და ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის, მე-11-მე-13 მუხლების, მე-18 მუხლის, მე-19 მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტების, 21-ე მუხლის, 22-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 23-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 26-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 27-ე-29-ე მუხლების, 30-ე მუხლის, 33-ე მუხლის მე-4 პუნქტის, 34-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 35-ე მუხლის „ბ“ ქვეპუნქტის, 37-ე მუხლის პირველი, მე-2, მე-6, მე-7 და მე-10 პუნქტების,

„კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (4189-Iს; 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015) მე-2 მუხლის,

„მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-13 მუხლის მე-2 პუნქტის, 51-ე მუხლის მე-4 პუნქტის, 54-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 55-ე მუხლის პირველი პუნქტის,

საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 107⁴ მუხლის მე-2 ნაწილის,

 

საქართველოს ორგანული კანონის „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ 99¹მუხლის პირველი პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის, 112-ე მუხლის პირველი პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტის, 136-ე მუხლის პირველი პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტის,

 

„მკაცრი აღრიცხვის ფორმების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-11 მუხლის მე-2 პუნქტის,

 

„საინვესტიციო ფონდების შესახებ“ საქართველოს კანონის 10¹ მუხლის,

 

„გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის „უ“ ქვეპუნქტის, მე-14 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ ¹ “ ქვეპუნქტის,

 

„არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულებების - საკრედიტო კავშირების შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის „ი“, „კ“ და „ნ“ ქვეპუნქტების, მე-2 მუხლის მე-3 პუნქტის, მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-7 მუხლის მე-3 პუნქტის, მე-9 მუხლის მე-2 პუნქტის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტების, მე-10 მუხლის მე-3 პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტის, მე-11 მუხლის, მე-15 მუხლის პირველი პუნქტის, მე-16 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-17 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-20 მუხლის, 21-ე მუხლის მე-3 პუნქტის, 23-ე მუხლის პირველი პუნქტის, აგრეთვე 23-ე მუხლის მე-2 პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტის, 24-ე–26-ე მუხლებისა და აღნიშნული კანონის X თავის,

 

„სახელმწიფო ბაჟის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტის „ღ“ ქვეპუნქტის,

 

„მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის, მე-3 მუხლის პირველი და მე-4 პუნქტების, მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-7 მუხლის მე-5–მე-8 პუნქტების, მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტის და ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-9 მუხლის მე-5 პუნქტის, აგრეთვე მე-10 მუხლის მე-2 პუნქტის,

 

„საგადახდო სისტემისა და საგადახდო მომსახურების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის „ლ“ ქვეპუნქტის, მე-3–მე-5 მუხლების, მე-6 მუხლის, მე-7 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-9 მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტების, მე-11 მუხლის, მე-12 მუხლის პირველი პუნქტის, მე-13 მუხლის მე-3 პუნქტის, მე-14 მუხლის მე-3 პუნქტის, მე-15–მე-18 მუხლების, მე-19 მუხლის მე-3 პუნქტის, მე-20 მუხლის, 21-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 23-ე მუხლის მე-5 პუნქტის, 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 26-ე მუხლის, 28-ე მუხლის მე-4 პუნქტის, 29-ე მუხლის მე-3 პუნქტის, 30-ე მუხლის მე-5 პუნქტის, 32-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 34-ე მუხლის, 35-ე მუხლის მე-2 და მე-4 პუნქტების, 36-ე მუხლის მე-4 პუნქტის, 42-ე მუხლის, 43-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 44-ე–48-ე მუხლების,

 

„უკანონო შემოსავლის ლეგალიზაციის აღკვეთის ხელშეწყობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის „ს“ და „ქ“ ქვეპუნქტების, მე-3 მუხლის „ო“ ქვეპუნქტის, აგრეთვე მე-4 მუხლის „ა“ ქვეპუნქტის,

 

„ფასიანი ქაღალდების ბაზრის შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მე-5 პუნქტის, მე-2 მუხლის მე-7, მე-13 – მე-15, მე-18, 19¹ პუნქტების, ამავე მუხლის 32-ე პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტის, აგრეთვე მე-2 მუხლის 42-ე, 44-ე, 46-ე, 48-ე, 50-ე, 54-ე, 57-ე და 62-ე პუნქტების, მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის, მე-4 მუხლის, მე-5 მუხლის მე-2 პუნქტის, მე-4 და მე-5 პუნქტების, მე-6–მე-8 მუხლების, მე-9 მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტების, მე-10 მუხლის მე-2, მე-4–მე-6 პუნქტების, ამავე მუხლის მე-7 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტისა და მე-9 პუნქტის, მე-11 მუხლის პირველი – მე-8 პუნქტების, მე-12 მუხლის პირველი და მე-4 პუნქტების, მე-13 მუხლის, მე-14 მუხლის პირველი, მე-2, მე-5 და მე-6 პუნქტების, მე-15 მუხლის პირველი–მე-3 პუნქტებისა და მე-8 პუნქტის, მე-16 მუხლის მე-5 პუნქტის, 16¹ მუხლის მე-7 პუნქტის, მე-18 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ და „გ“ ქვეპუნქტების, მე-19 მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტების, მე-20 მუხლის, 20¹ მუხლის პირველი პუნქტისა და ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის, 23-ე მუხლის „კ“ ქვეპუნქტის, 23¹ მუხლის პირველი და მე-6 პუნქტების, 24-ე მუხლის, 27-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 28-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 31-ე მუხლის პირველი – მე-3 პუნქტების, 32-ე მუხლის, 33-ე მუხლის მე-3, მე-5 და მე-6 პუნქტების, 37-ე მუხლის, 38-ე მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის და ამავე მუხლის მე-5 პუნქტის, მე-40 მუხლის პირველი–მე-3 პუნქტების, მე-5 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის, აგრეთვე ამავე მუხლის მე-7, მე-8, მე-10 და მე-12 პუნქტების, 41-ე მუხლის მე-3 პუნქტის, 43-ე მუხლის, 55-ე მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტების, 55¹ მუხლის,

საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტის მე-3 მუხლის „ჩ“ ქვეპუნქტის, 213-ე მუხლის, 228-ე მუხლის პირველი, მე-6 და მე-7 პუნქტების, აგრეთვე 239-ე მუხლის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან, მე-6 მუხლის პირველ პუნქტთან, 95-ე მუხლის პირველ და მე-4 პუნქტებთან მიმართებით.

2.    არ იქნეს მიღებული კონსტიტუციური სარჩელის №668 (საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (ზურაბ აბაშიძე, გიორგი ბარამიძე, დავით ბაქრაძე და სხვები, სულ 39 დეპუტატი) საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ) სასარჩელო მოთხოვნის იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-9 მუხლის, „ზ“ ქვეპუნქტის (ამოღებულია), მე-16 მუხლის (ამოღებულია), მე-17 მუხლის მე-3 პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტის, (ამოღებულია) კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან, მე-6 მუხლის პირველ პუნქტთან, 95-ე მუხლის პირველ და მე-4 პუნქტებთან მიმართებით.

3.    შეჩერდეს „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47³ მუხლის 21-ე პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტისა და ამავე მუხლის 22-ე პუნქტის, აგრეთვე ამავე კანონის 47⁴ მუხლის მე-12 პუნქტის „ა“, „დ“, „ე“, „ვ“, „ზ“ და „თ“ ქვეპუნქტების, ასევე „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე საქართველოს ორგანული კანონის“ (№4188-Iს, 03/09/2015, ვებგვერდი, 10/09/2015 ) მე-2 მუხლის მე-7 პუნქტის სიტყვების: “ „...მაგრამ არაუგვიანეს სააგენტოს დებულების დამტკიცებიდან 1 თვისა...“ მოქმედება საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე, საოქმო ჩანაწერის საკონსტიტუციო სასამართლოს სხდომათა დარბაზში გამოცხადების მომენტიდან.

4.    საქმის არსებითი განხილვა დაიწყება „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 22-ე მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად.

5.    საქმეს არსებითად განიხილავს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმი.

6.    საოქმო ჩანაწერი საბოლოოა და გასაჩივრებას ან გადასინჯვას არ ექვემდებარება.

7.    საოქმო ჩანაწერი გაეგზავნოს მხარეებს.

 8. საოქმო ჩანაწერი “საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეში“ გამოქვეყნდეს 15 დღის ვადაში.

პლენუმის წევრები:

გიორგი პაპუაშვილი

კონსტანტინე ვარძელაშვილი

ქეთევან ერემაძე

მაია კოპალეიშვილი

მერაბ ტურავა

ზაზა თავაძე

ოთარ სიჭინავა

ლალი ფაფიაშვილი

თამაზ ცაბუტაშვილი