Document structure
View explanations
Referenced documents
Document Highlights
Consolidated publications
Return back Consolidated version (final)
ბავშვთა ბუნებრივი კვების დაცვისა და ხელშეწყობის, ხელოვნური საკვების მოხმარების შესახებ
ამ კანონის მიზანია ბავშვთა ჯანმრთელობის დაცვა უსაფრთხო და ადეკვატური საკვებით უზრუნველყოფის, ბუნებრივი კვების პრაქტიკის ხელშეწყობის, დაცვისა და პროპაგანდის, აგრეთვე ჩვილ ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების გავრცელების რეგულირების გზით.
ეს კანონი აწესრიგებს ურთიერთობებს სახელმწიფო ორგანოებსა და ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს (მიუხედავად მათი ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმისა) შორის ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების მოხმარების, რეკლამირებისა და გავრცელების, მათი ხარისხის, აგრეთვე მათ შესახებ ინფორმაციის კონტროლის სფეროში.
ამ კანონში გამოყენებულ ტერმინებს აქვთ შემდეგი მნიშვნელობა:
ა) ადეკვატური საკვები – ბავშვის ასაკის, ფიზიოლოგიური მოთხოვნილებებისა და ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესაბამისი საკვები;
ბ) ადრეული ასაკის ბავშვი – ბავშვი 12 თვიდან 3 წლამდე;
გ) ჩვილი – 12 თვემდე ასაკის ბავშვი;
დ) ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტები:
დ.ა) ბავშვთა საკვები ფორმულა №1;
დ.ბ) ნებისმიერი პროდუქტი, რომელიც ვარგისია ან შემოთავაზებულია ვარგისად 6 თვემდე ასაკის ბავშვის კვებისათვის;
დ.გ) ბავშვთა საკვები ფორმულა №2;
დ.დ) ბავშვთა დამატებითი საკვები;
ე) ბუნებრივი კვება – ბავშვის კვება ძუძუთი;
ვ) გამსაღებელი – ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელიც ცალობით ან ბითუმად ასაღებს ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტს, საწოვრიან ბოთლს, საწოვარას, სატყუარას;
ზ) დამატებითი საკვები – ნებისმიერი საკვები, რომელიც ვარგისია ან შემოთავაზებულია ვარგისად 6 თვეზე მეტი ასაკის ბავშვის კვებისათვის, როგორც ქალის რძის ან ბავშვთა საკვები ფორმულის დამატება, როცა ამ უკანასკნელთაგან თითოეული არ არის საკმარისი საკვებზე ბავშვის მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად, და რომელიც შეიძლება მომზადდეს საწარმოო ან სახლის პირობებში;
თ) ეტიკეტი – ნებისმიერი დაბეჭდილი ან ამოტვიფრული იარლიყი, ტვიფარი, საფირმო ნიშანი, გრაფიკული ან სხვა გამოსახულება, რომელიც დაბეჭდილია ან მიკრულია ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტზე, საწოვრიან ბოთლზე, საწოვარაზე, სატყუარაზე ანდა მათ შესაფუთ მასალაზე;
ი) ძუძუთი ექსკლუზიური კვება – ჩვილის კვება მხოლოდ ქალის რძით;
კ) ბავშვთა საკვები ფორმულა №1 – საკვები ფორმულა №1-ის სახელმწიფო სტანდარტის შესაბამისად ქარხნული წესით დამზადებული რძე ანდა მცენარეული ან ცხოველური წარმოშობის სხვა პროდუქტი, რომელიც გამიზნულია საკვებზე 6 თვემდე ასაკის ბავშვთა მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად;
ლ) ბავშვთა საკვები ფორმულა №2 – „კოდექს ალიმენტარიუსის“ (Codex Alimentarius) ბავშვთა საკვები ფორმულა №2-ის სტანდარტის შესაბამისად ქარხნული წესით დამზადებული რძე ანდა მცენარეული ან ცხოველური წარმოშობის სხვა პროდუქტი, რომელიც გამიზნულია საკვებზე 6 თვის და მეტი ასაკის ჩვილთა და ადრეული ასაკის ბავშვთა მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად;
მ) „კოდექს ალიმენტარიუსი“ (Codex Alimentarius) – კვების პროდუქტების საერთაშორისო სტანდარტი, დამტკიცებული საკვების სტანდარტების საერთაშორისო კომისიის მიერ;
ნ) ნიმუში – ბავშვთა კვებისათვის განსაზღვრული ნაწარმის საცალო ან საბითუმო მცირე რაოდენობა, რომელიც გაიცემა უფასოდ;
ო) სატყუარა – საწოვარა, რომელიც არ გამოიყენება კვების მიზნით.
1. სახელმწიფო კანონმდებლობის შესაბამისად აკონტროლებს ჩვილ ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების წარმოებას, შენახვას, განაწილებას, ექსპორტს, იმპორტსა და გამოყენებას, აგრეთვე მათ შესახებ ნებისმიერი ფორმითა და გზით გავრცელებულ ინფორმაციას.
2. სახელმწიფო ხელს უწყობს მეძუძური დედების მეთვალყურეობას, აგრეთვე მათთვის ჩვილის ძუძუთი ექსკლუზიური კვებისათვის და ბუნებრივი კვების 2 წლამდე გახანგრძლივებისათვის ხელსაყრელი პირობების შექმნას.
1. საქართველოში წარმოებული ან იმპორტირებული ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტები, საწოვრიანი ბოთლები, საწოვრები და სატყუარები ხარისხით, შემადგენლობით, შეფუთვით და გაფორმებით უნდა შეესაბამებოდეს „კოდექს ალიმენტარიუსის“ (Codex Alimentarius) საფუძველზე განსაზღვრულ სტანდარტებს.
2. ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტებს, აგრეთვე საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების შესაფუთ მასალას უნდა ახლდეს გასაგებად, არაორაზროვნად, დამაჯერებლად და დასაბუთებულად გადმოცემული ინფორმაცია ბუნებრივი კვების უპირატესობის შესახებ.
ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების მწარმოებელსა და გამსაღებელს, აგრეთვე ბავშვთა კვების საკითხებში კომერციული ინტერესის მქონე სხვა ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს ეკრძალებათ:
ა) ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების უფასოდ ან ფასდაკლებით გადაცემა: სამედიცინო საქმიანობის სუბიექტისათვის, გარდა ამ კანონის მე-16 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევებისა; ორსული და ჩვილბავშვიანი ქალებისათვის, აგრეთვე მათი ოჯახის წევრებისათვის; საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში – მასობრივი ღონისძიების დროს, სანახაობით დაწესებულებაში, ქუჩაში, სატრანსპორტო საშუალებაში;
ბ) ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების შეთავაზების (გასაღების, გადაცემის) მიზნით ნებისმიერი კონტაქტის დამყარება ორსულ და ჩვილბავშვიან ქალებთან, აგრეთვე მათი ოჯახის წევრებთან, უშუალოდ ან მესამე პირის მეშვეობით, წერილობით, ფოსტით ან ტექნიკური (სატელეფონო, ელექტრონული და სხვა) საშუალების გამოყენებით.
აკრძალულია ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, გარდა დამატებითი საკვებისა, ნებისმიერი სახით რეკლამირება.
აკრძალულია ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, გარდა დამატებითი საკვებისა, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების გამოფენის, გამოფენა-გაყიდვის ან საჯარო გაყიდვის (როგორც ცალობით, ისე ბითუმად) მოწყობა ანდა გაყიდვა მოკლევადიანი შეღავათებით.
სამედიცინო ჟურნალ-გაზეთებსა და სამედიცინო წიგნებში მოთავსებული მასალა ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების შესახებ უნდა იყოს მხოლოდ სამეცნიერო, ფაქტობრივ მონაცემებზე დამყარებული და უნდა შეიცავდეს ინფორმაციას ბუნებრივი კვების უპირატესობის შესახებ.
1. ბავშვთა ბუნებრივი კვების დაცვისა და ხელშეწყობის, ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების კონტროლირებადი მოხმარების მიზნით საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროსთან იქმნება ბავშვთა ბუნებრივი კვების დაცვისა და ხელშეწყობის, ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების კონტროლირებადი მოხმარების ეროვნული სამეთვალყურეო საბჭო (შემდგომ – „საბჭო“), რომელიც წარმოადგენს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის სათათბირო ორგანოს.
2. საბჭოს დებულებას და შემადგენლობას ამტკიცებს საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი.
1. საბჭო ამზადებს რეკომენდაციებს ბუნებრივი კვების დაცვისა და ხელშეწყობის სახელმწიფო პოლიტიკის განსახორციელებლად.
2. საბჭო მონაწილეობს ბავშვთა ბუნებრივი კვების დაცვისა და ხელშეწყობის, ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების კონტროლირებადი მოხმარების ეროვნული პროგრამის შემუშავებაში, რომელსაც ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა.
3. საბჭო უზრუნველყოფს მოსახლეობისათვის სრული, ობიექტური და დროული ინფორმაციის მიწოდებას:
ა) ჩვილთა და ადრეული ასაკის ბავშვთა ჯანმრთელობისა და კვების, მათი სამედიცინო და სოციალური პარამეტრების შესახებ;
ბ) ქალის რძით კვების, როგორც ბავშვის ჰარმონიული ფიზიკური და ფსიქოსოციალური განვითარების იდეალური საშუალებისა და აუცილებელი პირობის შესახებ;
გ) ჩვილთა ხელოვნური კვების უარყოფითი შედეგებისა და მასთან დაკავშირებული სხვა პრობლემების შესახებ.
4. საბჭოს უფლება აქვს მოიძიოს ინფორმაცია:
ა) ჩვილთა და ადრეული ასაკის ბავშვთა კვების საკითხების ამსახველი, მოსახლეობისათვის გამიზნული საინფორმაციო, საგანმანათლებლო და სასწავლო მასალების გამოქვეყნების ფორმისა და გავრცელების შესახებ;
ბ) საგანმანათლებლო დაწესებულებებისათვის ბავშვთა კვების საკითხების ამსახველი სახელმძღვანელოების და სხვა სასწავლო, მეთოდური მასალების გამოცემისა და გავრცელების შესახებ.
5. საბჭო განსაზღვრავს ბავშვის ხელოვნურ კვებაზე გადაყვანის აუცილებლობის სამედიცინო ჩვენებების ნუსხას.
თავი IV. ბავშვთა კვებასთან დაკავშირებული საინფორმაციო, საგანმანათლებლო და სასწავლო მასალები
ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების მწარმოებლისა და გამსაღებლის მიერ ბავშვთა ხელოვნური კვების, აგრეთვე ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების შესახებ საინფორმაციო მასალის გადაცემა შეიძლება მხოლოდ ჯანმრთელობის დაცვის ორგანოებისა და დაწესებულებებისათვის, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ განსაზღვრული და დამტკიცებული წესების შესაბამისად.
ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების გამოყენებასთან დაკავშირებული ნებისმიერი აუდიოვიზუალური და წერილობითი საინფორმაციო, საგანმანათლებლო და სასწავლო მასალა, რომელიც ვრცელდება მოსახლეობაში, ჯანმრთელობის დაცვის და სხვა დაწესებულებებში, უნდა შეიცავდეს გასაგებად, არაორაზროვნად, დამაჯერებლად და დასაბუთებულად გადმოცემულ ინფორმაციას:
ა) ბუნებრივი კვების სარგებლიანობისა და ხელოვნურ კვებასთან შედარებით მის უპირატესობათა შესახებ, რომელთა ჩამონათვალს განსაზღვრავს საბჭო;
ბ) ჩვილისათვის – ძუძუთი ექსკლუზიური კვების, ხოლო ადრეული ასაკის ბავშვისათვის – 2 წლამდე ან უფრო დიდხანს, მოთხოვნილების მიხედვით, ბუნებრივი კვების პროცესის გახანგრძლივების მნიშვნელობის შესახებ;
გ) ძუძუთი ექსკლუზიური კვების დაწყებისა და შენარჩუნების, ბუნებრივი კვების პროცესის გახანგრძლივების პირობებისა და ხელშემწყობი ფაქტორების შესახებ;
დ) ბუნებრივი კვების დროს ამ პროცესის გაგრძელების შესაძლებლობაზე დამატებითი საკვების ნაადრევი გამოყენების ზეგავლენის შესახებ;
ე) ბუნებრივ კვებაზე უარის თქმის ან მისი შეწყვეტის შემთხვევაში შემდგომში მისი დაწყების ან განახლების სიძნელეების შესახებ;
ვ) 6 თვის და მეტი ასაკის ბავშვებისათვის დამატებითი საკვების მნიშვნელობის შესახებ;
ზ) დამატებითი საკვების ადგილობრივი ნაწარმით სახლის პირობებში მომზადების შესაძლებლობის შესახებ;
თ) იმ ფინანსური შედეგის შესახებ, რომელსაც იწვევს ბავშვთა ხელოვნური კვების ნაწარმის გამოყენება;
ი) ბავშვთა ჯანმრთელობაზე ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების არარაციონალური და არასწორი მეთოდებით გამოყენების უარყოფითი ზეგავლენის შესახებ;
კ) ჩვილთა ჯანმრთელობაზე ხელოვნური საკვების უარყოფითი ზეგავლენის შესახებ;
ლ) ბავშვის ბუნებრივი კვებისათვის დედის კვების მნიშვნელობის შესახებ.
ბავშვის კვებისას საწოვრიანი ბოთლის გამოყენებასთან დაკავშირებული ნებისმიერი აუდიოვიზუალური და წერილობითი საინფორმაციო, საგანმანათლებლო და სასწავლო მასალა უნდა შეიცავდეს გასაგებად, არაორაზროვნად, დამაჯერებლად და დასაბუთებულად გადმოცემულ ინფორმაციას:
ა) საწოვრიანი ბოთლის თუნდაც მცირე ხნით გამოყენებისას ბუნებრივი კვების გაძნელების, ზოგ შემთხვევაში კი მისი გაგრძელების შეუძლებლობის გამომწვევი მიზეზების შესახებ;
ბ) ხელოვნური კვების პროდუქტის სათანადო მომზადებისა და გამოყენების შესახებ;
გ) ბავშვის ჯანმრთელობაზე საწოვრიანი ბოთლის გამოყენების უარყოფითი ზეგავლენის და საკვების არასწორად მომზადების შედეგების შესახებ;
დ) ბავშვის ჭიქიდან კვების შესაძლებლობისა და მეთოდების შესახებ.
2 წლამდე ასაკის ბავშვთა კვებასთან დაკავშირებულ საინფორმაციო, საგანმანათლებლო და სასწავლო მასალებში დაუშვებელია:
ა) ქალის რძესთან შედარებით ხელოვნური საკვების უპირატესობის ან მათი იდენტურობის დამადასტურებელი სამედიცინო პერსონალის გამონათქვამის ანდა სხვა რაიმე გამონათქვამის ან გამოსახულების მოთავსება;
ბ) იმის მტკიცება, რომ ქალის რძე შეიძლება არ იყოს საკმარისი ჩვილისათვის ან ადრეული ასაკის ბავშვისათვის ანდა მას შეიძლება აკლდეს ბავშვისათვის საჭირო რაიმე ინგრედიენტი.
1. ობოლ და მშობელთა მზრუნველობას მოკლებულ ჩვილ ბავშვთა დაწესებულებას უფლება აქვს უფასოდ ან შეღავათიან ფასში მიიღოს ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების საჭირო მარაგი.
2. იმ ბავშვთა ოჯახებს, რომლებიც სამედიცინო ჩვენებებით საჭიროებენ ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტებს, ამ პროდუქტების საჭირო რაოდენობა შეიძლება მიეწოდოს უფასოდ ან შეღავათიან ფასში.
სამედიცინო საქმიანობის სუბიექტი ვალებულია დაიცვას და ხელი შეუწყოს ჩვილთა და ადრეული ასაკის ბავშვთა ბუნებრივ კვებას.
1. სამედიცინო საქმიანობის სუბიექტს ეკრძალება:
ა) ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების მწარმოებლისაგან ან გამსაღებლისაგან ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების ნიმუშის, პარტიის, ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების მწარმოებლის საფირმოემბლემიანი, სავაჭრონიშნიანი ნებისმიერი საგნის საჩუქრად მიღება;
ბ) ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების მწარმოებლისათვის ან გამსაღებლისათვის ორსული ქალების, აგრეთვე ჩვილთა და ადრეული ასაკის ბავშვთა დედების ვინაობისა და მისამართის გადაცემა;
გ) ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების მწარმოებლისაგან ან გამსაღებლისაგან ფინანსური სახსრების მიღება, თუ ისინი გამიზნულია ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების რეკლამისა და გასაღების სტიმულირებისათვის.
2. აკრძალულია ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების მწარმოებლის ან გამსაღებლის მიერ სამედიცინო პერსონალის სამეცნიერო, პრაქტიკული ან სხვა სახის შეხვედრის (ყრილობა, კონფერენცია, სესია, სიმპოზიუმი და სხვა), მივლინების, სტაჟირების, უწყვეტი სამედიცინო განათლების, აგრეთვე სამედიცინო ასოციაციის საქმიანობის სპონსორობა, თუ იგი გამიზნულია ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების რეკლამისა და გასაღების სტიმულირებისათვის.
სამედიცინო დაწესებულებაში დაუშვებელია ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების სარეკლამო, საინფორმაციო და სასწავლო მასალების გამოკვრა, აგრეთვე ისეთი საგნის გამოყენება ან განთავსება, რომელსაც თან ახლავს ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების მწარმოებლის ან გამსაღებლის საფირმო ან სხვა ნიშანი, მისი სახელწოდება ან გამოსახულება.
თავი VI. ბავშვთა ხელოვნური კვების ნაწარმის ეტიკეტი
ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების ეტიკეტზე ასახული ინფორმაცია არ უნდა აკნინებდეს ბუნებრივი კვების მნიშვნელობას.
1. ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტის ეტიკეტზე ზუსტად, ნათლად, ადვილად წასაკითხად და იოლად გასაგებად უნდა აისახოს:
ა) საკვების მომზადების წესი და მიღების რეჟიმი;
ბ) მომზადებული საკვების ნარჩენის ბავშვის საკვებად ხელმეორედ გამოყენების დაუშვებლობა;
გ) სიტყვებით და ციფრებით გამოხატული ასაკი, რომლის შემდეგაც ბავშვისათვის შეიძლება ამ პროდუქტის მიღება;
დ) პროდუქტის შემადგენლობა და კვებითი ღირებულება;
ე) პროდუქტის დასამზადებლად გამოყენებული კომპონენტები;
ვ) პროდუქტის შენახვისა და ტრანსპორტირების პირობები;
ზ) პროდუქტის ვარგისიანობის ვადა განსხვავებულ კლიმატურ და შენახვის პირობებში;
თ) პროდუქტის პარტიის ნომერი და წარმოების თარიღი.
2. ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების ეტიკეტზე, აგრეთვე საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების შესაფუთი მასალის ეტიკეტზე მთავრული ასოებით უნდა აღინიშნოს შემდეგი წინადადებები:
ა) „ყურადღება! ქალის რძე თქვენი ბავშვისათვის საუკეთესო საკვებია“;
ბ) „ყურადღება! თქვენი ბავშვისათვის ხელოვნური საკვების მიცემამდე რჩევისთვის მიმართეთ ექიმს; ზუსტად დაიცავით საკვების გამოყენებასა და მომზადებასთან დაკავშირებული ყველა მითითება“.
აკრძალულია ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტის ეტიკეტზე:
ა) ისეთი გამონათქვამის გამოყენება, რომელიც ადასტურებს ხელოვნური საკვების იდენტურობას ან მსგავსებას ქალის რძესთან;
ბ) ჩვილის ან სხვა გამოსახულების განთავსება, რომელიც ხელოვნური კვების ღირსებებზე მიანიშნებს.
1. საწოვრიანი ბოთლისა და საწოვარას შესაფუთი მასალის ეტიკეტზე ზუსტად, ნათლად, ადვილად წასაკითხად და იოლად გასაგებად უნდა აისახოს მათი სწორად გამოყენებისათვის საჭირო ინფორმაცია.
2. საწოვრიანი ბოთლისა და საწოვარას შესაფუთი მასალის ეტიკეტზე უნდა განთავსდეს:
ა) ამ კანონის 21-ე მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებში მითითებული ინფორმაცია;
ბ) სიტყვიერი ან/და დასურათებული ინსტრუქცია ბოთლისა და საწოვარას რეცხვისა და სტერილიზაციის შესახებ;
გ) ბოთლისა და საწოვარას მწარმოებლის ან გამსაღებლის სახელწოდება და მისამართი.
სატყუარას შესაფუთი მასალის ეტიკეტზე უნდა განთავსდეს:
ა) ამ კანონის 23-ე მუხლში მითითებული ინფორმაცია;
ბ) მთავრული ასოებით აღნიშნული წინადადება: „ყურადღება! სატყუარას გამოყენება ხელს შეუშლის ბუნებრივ კვებას”.
1. ამ კანონის 21-ე მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტში აღნიშნული წარწერის შრიფტის ფერი მკაფიოდ უნდა გამოირჩეოდეს ფონისგან, ხოლო ზომა არ უნდა იყოს 5 მილიმეტრზე ნაკლები.
2. ამ კანონის 23-ე მუხლის მე-2 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტში აღნიშნული წარწერის შრიფტის ზომა არ უნდა იყოს 2 მილიმეტრზე ნაკლები.
საქართველოში ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების იმპორტი და გავრცელება დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მათი ეტიკეტი შეესაბამება ამ კანონის მოთხოვნებს.
ბავშვთა ხელოვნური კვების პროდუქტების, საწოვრიანი ბოთლების, საწოვრებისა და სატყუარების ეტიკეტზე ინფორმაცია მოცემული უნდა იყოს საქართველოს სახელმწიფო ენაზე.
თავი VII. გარდამავალი დებულებანი
ამ კანონის მე-10 მუხლის პირველი პუნქტით განსაზღვრული საბჭო შეიქმნას კანონის ამოქმედებიდან 3 თვის ვადაში.
საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომ საბჭოს შექმნიდან 3 თვის ვადაში, მისი რეკომენდაციების საფუძველზე შეიმუშაოს ბავშვთა ხელოვნური კვებისა და საკვების შესახებ საინფორმაციო, საგანმანათლებლო და სასწავლო მასალების გავრცელების წესი.
ამ კანონის VI თავი ძალაში შევიდეს ამ კანონის ამოქმედებიდან 10 თვის შემდეგ.
ეს კანონი ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.
საქართველოს პრეზიდენტი ედუარდ შევარდნაძე
თბილისი,
1999 წლის 9 სექტემბერი.
№2380–Iს
PFRJY UHEPBB
J cj , k . ltybb b cjltqcndbb tcntcndtyyjve dcrfhvkbdfyb . ltntq = j , bcgjkmpjdfybb bcreccndtyyjq gbob
Ukfdf � ^\
J , obt gjkj ; tybz
Cnfnmz 1\
Wtkm. yfcnjzotuj Pfrjyf zdkztncz j[hfyf pljhjdmz ltntq gentv b[ j,tcgtxtybz ,tpjgfcyjq b fltrdfnyjq gbotq= cjltqcndbz ghfrnbrt tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz= tuj cj,k.ltybz b ghjgfufyls= f nfr;t htuekbhjdfybz hfcghjcnhfytybz ghjlernjd bcreccndtyyjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr lkz uhelys[ ltntq\
Cnfnmz 2\
Yfcnjzobq Pfrjy htuekbhetn jnyjitybz vt;le ujcelfhcndtyysvb jhufyfvb b abpbxtcrbvb b .hblbxtcrbvb kbwfvb (ytpfdbcbvj jn b[ jhufybpfwbjyyj-ghfdjdjq ajhvs) d catht rjynhjkz pf bcgjkmpjdfybtv= htrkfvbhjdfybtv b hfcghjcnhfytybtv ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr= b[ rfxtcndjv= f nfr;t byajhvfwbtq j yb[\
Cnfnmz 3\
Nthvbys= bcgjkmpjdfyyst d yfcnjzotv Pfrjyt= bvt.n cktle.obt pyfxtybz|
f) fltrdfnyfz gbof - gbof= cjjndtncnde.ofz djphfcne ht,tyrf= tuj abpbjkjubxtcrbv gjnht,yjcnzv b cjcnjzyb. pljhjdmz+
,) ht , tyjr hfyytuj djphfcnf - ht,tyjr d djphfcnt jn 12 vtczwtd lj 3 ktn+
d) uhelyjq ht , tyjr - ht,tyjr d djphfcnt lj 12 vtczwtd+
u) ghjlerns bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz |
u\f) ajhvekf ltncrjuj gbnfybz ` 1+
u\,) k.,jq ghjlern= ghbujlysq bkb ghtlkj;tyysq d rfxtcndt ghbujlyjuj lkz dcrfhvkbdfybz ltntq d djphfcnt lj 6 vtczwtd+
u\d) ajhvekf ltncrjuj gbnfybz ` 2+
u\u) ljgjkybntkmyjt gbnfybt ltntq+
l) tcntcndtyyjt dcrfhvkbdfybt - uhelyjt dcrfhvkbdfybt ht,tyrf+
t) htfkbpfnjh - abpbxtcrjt bkb .hblbxtcrjt kbwj= d hjpybwe bkb jgnjv htfkbpe.ott ghjlerns bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxrb c cjcrfvb= cjcrb= gecnsirb+
;) ljgjkybntkmyjt gbnfybt - k.,jt gbnfybt= ghbujlyjt bkb ghtlkj;tyyjt d rfxtcndt ghbujlyjuj lkz dcrfhvkbdfybz ht,tyrf d djphfcnt ,jktt 6 vtczwtd= rfr lj,fdrf r ;tycrjve vjkjre bkb ajhvekt ltncrjuj gbnfybz= rjulf rf;ljuj bp 'nb[ gjcktlyb[ ytljcnfnjxyj lkz eljdktndjhtybz gjnht,yjcntq ht,tyrf d gbnfybb= b rjnjhst vjuen ,snm bpujnjdktys d ghjbpdjlcndtyys[ bkb ljvfiyb[ eckjdbz[+
p) ' nbrtnrf - k.,jq yfgtxfnfyysq bkb rktqvtyysq zhksr= rktqvj= abhvtyysq pyfr= uhfabxtcrjt kb,j byjt bpj,hf;tybt= yfgtxfnfyyjt bkb yfrkttyyjt yf ghjlernf[ bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxrf[ c cjcrfvb= cjcrf[ kb,j yf b[ egfrjdjxys[ vfnthbfkf[+
b) ' rcrk . pbdyjt uhelyjt dcrfhvkbdfybt - dcrfhvkbdfybt uhelyjuj ht,tyrf bcrk.xbntkmyj ;tycrbv vjkjrjv+
r) ajhvekf ltncrjuj gbnfybz ` 1 - vjkjrj= bpujnjdktyyjt pfdjlcrbv cgjcj,jv d cjjndtncndbb c ujcelfhcndtyysv�� cnfylfhnjv� ajhveks ltncrjuj gbnfybz ` 1= bkb byjq ghjlern hfcnbntkmyjuj kb,j ;bdjnyjuj ghjbc[j;ltybz= ghtlyfpyfxtyysq lkz eljdktndjhtybz gjnht,yjcntq d gbnfybb ltntq d djphfcnt lj 6 vtczwtd+
k) ajhvekf ltncrjuj gbnfybz ` 2 - vjkjrj bkb byjq ghjlern hfcnbntkmyjuj kb,j ;bdjnyjuj ghjbc[j;ltybz= bpujnjdktyysq pfdjlcrbv cgjcj,jv d cjjndtncndbb cj cnfylfhnjv ajhveks ltncrjuj gbnfybz ` 2 @Rjltrc Fkbvtynfhbec@ (Codex Alimentarius)= ghtlyfpyfxtyysq lkz eljdktndjhtybz gjnht,yjcntq d gbnfybb uhelys[ ltntq d djphfcnt 6 vtczwtd b cnfhit+
v) @ Rjltrc Fkbvtynfhbec @ ( Codex Alimentarius ) - vt;leyfhjlysq cnfylfhn ghjlernjd gbnfybz= endth;ltyysq Vt;leyfhjlyjq rjvbccbtq gj cnfylfhnfv gbnfybz+
y) j , hfptw - hjpybxyjt bkb jgnjdjt vfkjt rjkbxtcndj bpltkbz= jghtltktyyjuj lkz ltncrjuj gbnfybz= dslfdftvjuj ,tcgkfnyj+
j) gecnsirf - cjcrf= yt bcgjkmpetvfz c wtkm. dcrfhvkbdfybz\
Cnfnmz 4\
1\ Ujcelfhcndj d cjjndtncndbb c pfrjyjlfntkmcndjv rjynhjkbhetn ghjbpdjlcndj= [hfytybt= hfcghtltktybt= 'rcgjhn= bvgjhn b bcgjkmpjdfybt ghjlernjd bcreccndtyyjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr lkz uhelys[ ltntq= f nfr;t byajhvfwb.= hfcghjcnhfyztve. j yb[ d k.,jq ajhvt b k.,sv gentv\
2\ Ujcelfhcndj cjltqcndetn yf,k.ltyb. pf rjhvzobvb vfnthzvb= f nfr;t cjplfyb. bv ,kfujghbznys[ eckjdbq lkz 'rcrk.pbdyjuj uhelyjuj dcrfhvkbdfybz vkfltywtd b ghjlktyb. tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz lj 2 ktn\
Cnfnmz 5\
1\ Ghjlerns bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxrb c cjcrfvb= cjcrb b gecnsirb= ghjbpdtltyyst bkb bvgjhnbhjdfyyst d Uhepb. gj cdjtve rfxtcnde= cjcnfde= egfrjdrt b jajhvktyb. ljk;ys cjjndtncndjdfnm cnfylfhnfv= jghtltktyysv yf jcyjdfybb @Rjltrcf Fkbvtynfhbec@ (Codex Alimentarius).
2\ Ghjlerns bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbfnybz= f nfr;t vfnthbfks lkz egfrjdrb ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr ljk;ys cjghjdj;lfnmcz zcyj= ytldecvscktyyj= e,tlbntkmyj b j,jcyjdfyyj gthtlfdftvjq byajhvfwbtq j ghtbveotcndt tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz\
Ukfdf � ^^\
Htuekbhjdfybt hfcghjcnhfytybz ghjlernjd
bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz = , enskjxtr
c cjcrfvb = cjcjr b gecnsitr
Cnfnmz 6\
Ghjbpdjlbntkzv b htfkbpfnjhfv ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr= f nfr;t lheubv abpbxtcrbv b .hblbxtcrbv kbwfv= bvt.obv rjvvthxtcrbq bynthtc d djghjcf[ ltncrjuj gbnfybz= pfghtof.ncz|
f) ,tcgkfnyfz gthtlfxf bkb gthtlfxf gj cyb;tyysv wtyfv ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr| ce,]trnfv vtlbwbycrjq ltzntkmyjcnb= pf bcrk.xtybtv ckexftd= ghtlecvjnhtyys[ geyrnjv gthdsv cnfnmb 16 yfcnjzotuj Pfrjyf+ ,thtvtyysv ;tyobyfv b ;tyobyfv= bvt.obv uhelys[ ltntq= f nfr;t xktyfv b[ ctvtq+ d vtcnf[ j,otcndtyyjuj crjgktybz - dj dhtvz vfccjds[ vthjghbznbq= d phtkboys[ exht;ltybz[= yf ekbwf[= d nhfycgjhnys[ chtlcndf[+
,) ecnfyjdktybt k.,s[ rjynfrnjd c ,thtvtyysvb ;tyobyfvb b ;tyobyfvb= bvt.obvb uhelys[ ltntq= f nfr;t c xktyfvb b[ ctvtq d wtkz[ ghtlkj;tybz bv (htfkbpfwbb= gthtlfxb) ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr� ytgjchtlcndtyyj bkb xthtp nhtnmb[ kbw= d gbcmvtyyjq ajhvt gj gjxnt bkb c bcgjkmpjdfybtv nt[ybxtcrb[ djpvj;yjcntq (ntktajyyfz= 'ktrnhjyyfz cdzpm b lh\)\
Cnfnmz 7\
Pfghtoftncz k.,jq dbl htrkfvbhjdfybz ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= rhjvt ljgjkybntkmyjuj gbnfybz\
Cnfnmz 8\
Pfghtoftncz jhufybpfwbz dscnfdjr= dscnfdjr-ghjlf; bkb ge,kbxyjq ghjlf;b (rfr d hjpybwe= nfr b jgnjv) ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= rhjvt ljgjkybntkmyjuj= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr bkb ;t b[ ghjlf;f gj rhfnrjchjxysv kmujnfv\
Cnfnmz 9\
Vfnthbfks= cjlth;fobtcz d vtlbwbycrb[ ;ehyfkf[ b ufptnf[= vtlbwbycrb[ rybuf[ j ghjlernf[ bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ljk;ys yjcbnm bcrk.xbntkmyj yfexysq [fhfrnth= jcyjdsdfnmcz yf afrnbxtcrb[ lfyys[ b cjlth;fnm byajhvfwb. j ghtbveotcndf[ tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz\
�������������������������� Ukfdf � ^^^\
Yfwbjyfkmysq yf , k . lfntkmysq cjdtn gj cj , k . ltyb .
� b cjltqcndb . Tcntcndtyyjve dcrfhvkbdfyb . ltntq = rjynhjkbhetvjve bcgjkmpjdfyb . ghjlernjd
bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz
Cnfnmz 10\
1\ D wtkz[ cj,k.ltybz b cjltqcndbz tcntcndtyyjve dcrfhvkbdfyb. ltntq b rjynhjkbhetvjuj bcgjkmpjdfybz ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr= gecnsitr ghb Vbybcnthcndt plhfdjj[hfytybz Uhepbb j,hfpetncz Yfwbjyfkmysq yf,k.lfntkmysq cjdtn gj �� cj,k.ltyb. b cjltqcndb. tcntcndtyyjve ������ dcrfhvkbdfyb. ltntq= rjynhjkbhetvjve bcgjkmpjdfyb. ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz (lfktt - @Cjdtn@)= rjnjhsq zdkztncz cjdtofntkmysv jhufyjv Vbybcnthcndf plhfdjj[hfytybz\
2\ Gjkj;tybt b cjcnfd Cjdtnf endth;lftn Vbybcnh plhfdjj[hfytybz Uhepbb\
Cnfnmz 11\
1\ Cjdtn gjlujnfdkbdftn htrjvtylfwbb gj jceotcndktyb. ujcelfhcndtyyjq gjkbnbrb d cj,k.ltybb b cjltqcndbb tcntcndtyyjve dcrfhvkbdfyb. ltntq\
2\ Совет участвует в разработке национальной программы соблюдения и содействия естественному вскармливанию детей, контролируемого использования продуктов искусственного детского питания, утверждаемой Правительством Грузии.(20.09.2013 N1243)
3\ Cjdtn j,tcgtxbdftn gjkyjt= j,]trnbdyjt b cdjtdhtvtyyjt byajhvbhjdfybt yfctktybz|
f) j pljhjdmt b gbnfybb uhelys[ ltntq b ltntq hfyytuj djphfcnf= j, b[ vtlbwbycrb[ b cjwbfkmys[ gfhfvtnhf[+
,) j dcrfhvkbdfybb ;tycrbv vjkjrjv= rfr j, bltfkmyjv chtlcndt b ytj,[jlbvjv eckjdbb ufhvjybxyjuj abpbxtcrjuj b gcb[jcjwbfkmyjuj hfpdbnbz ht,tyrf+
d) j, jnhbwfntkmys[ gjcktlcndbz[ bcreccndtyyjuj gbnfybz uhelys[ ltntq b cdzpfyys[ c ybv bys[ ghj,ktvf[\
4\ Cjdtn dghfdt lj,sdfnm byajhvfwb.|
f) j ajhvt jge,kbrjdfybz b hfcghjcnhfytybz ghtlyfpyfxtyys[ lkz yfctktybz byajhvfwbjyys[= ghjcdtnbntkmys[ b ext,ys[ vfnthbfkjd= jnhf;f.ob[ djghjcs dcrfhvkbdfybz uhelys[ ltntq b ltntq hfyytuj djphfcnf+
,) j, bplfybb b hfcghjcnhfytybb herjdjlcnd b bys[ ext,ys[= vtnjlbxtcrb[ vfnthbfkjd lkz ghjcdtnbntkmys[ exht;ltybq= jnhf;f.ob[ djghjcs ltncrjuj gbnfybz\
5\ Cjdtn jghtltkztn gthtxtym vtlbwbycrb[ gjrfpfybq ytj,[jlbvjcnb gthtdjlf ht,tyrf yf bcreccndtyyjt gbnfybt\
Ukfdf � ^&\
Byajhvfwbjyyst = ghjcdtnbntkmyst
b ext , yst vfnthbfks = cdzpfyyst c
dcrfhvkbdfybtv ltntq
Cnfnmz 12\
Byajhvfwbjyysq vfnthbfk j ghjlernf[ bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxrf[ c cjcrfvb= cjcrf[ b gecnsirf[ vj;tn ,snm dslfy ghjbpdjlbntktv b htfkbpfnjhjv ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr kbim jhufyfv b exht;ltybzv plhfdjj[hfytybz d cjjndtncndbb c ghfdbkfvb= jghtltktyysvb b endth;ltyysvb Vbybcnthcndjv plhfdjj[hfytybz\
Cnfnmz 13\
K.,st felbjdbpefkmyst b gbcmvtyyst byajhvfwbjyyst= ghjcdtnbntkmyst b ext,yst vfnthbfks= cdzpfyyst c bcgjkmpjdfybtv ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr= hfcghjcnhfyztvst chtlb yfctktybz= d exht;ltybz[ plhfdjj[hfytybz b lheub[ exht;ltybz[= ljk;ys cjlth;fnm zcyj= ytldecvscktyyj= e,tlbntkmyj b j,jcyjdfyyj gthtlfdftve. byajhvfwb.|
f) j gjkmpt tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz b tuj ghtbveotcndf[ gthtl bcreccndtyysv gbnfybtv= gthtxtym rjnjhs[ jghtltkztn Cjdtn+
,) j pyfxtybb ghjlktybz ghjwtccf 'rcrk.pbdyjuj uhelyjuj dcrfhvkbdfybz lkz uhelyjuj ht,tyrf= f lkz ht,tyrf hfyytuj djphfcnf - tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz lj 2 ktn bkb ljkmit d cjjndtncndbb c gjnht,yjcnm.+
d) j, eckjdbz[ b afrnjhf[= cgjcj,cnde.ob[ yfxfke b cj[hfytyb. 'rcrk.pbdyjuj uhelyjuj dcrfhvkbdfybz= ghjlktyb. ghjwtccf tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz+
u) j dkbzybb ght;ltdhtvtyyjuj bcgjkmpjdfybz dj dhtvz tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz ljgjkybntkmyjuj gbnfybz yf djpvj;yjcnm ghjlktybz 'njuj ghjwtccf+
l) j nhelyjcnz[ yfxfkf bkb djpj,yjdktybz d lfkmytqitv tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz d ckexft jnrfpf jn ytuj bkb tuj ghtrhfotybz+
t) j pyfxtybb ljgjkybntkmyjuj gbnfybz lkz ltntq d djphfcnt 6 vtczwtd b ,jktt+
;) j djpvj;yjcnb ghbujnjdktybz ljgjkybntkmyjq gbob bp vtcnys[ ghjlernjd d ljvfiyb[ eckjdbz[+
p) j abyfycjds[ gjcktlcndbz[= rjnjhst dktxtn bcgjkmpjdfybt bpltkbq bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz+
b) j, jnhbwfntkmyjv dkbzybb yf pljhjdmt ltntq bcgjkmpjdfybz ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr= gecnsitr gj ythfwbjyfkmyjve b ytghfdbkmyjve vtnjle+
r) j, jnhbwfntkmyjv dkbzybb yf pljhjdmt uhelys[ ltntq bcreccndtyyjuj gbnfybz+
k) j pyfxtybb gbnfybz vfnthb lkz tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz ht,tyrf\
Cnfnmz 14\
K.,st felbjdbpefkmyst b gbcmvtyyst byajhvfwbjyyst= ghjcdtnbntkmyst b ext,yst vfnthbfks= cdzpfyyst c bcgjkmpjdfybtv ,enskjxtr c cjcrfvb ghb dcrfhvkbdfybb ht,tyrf= ljk;ys cjlth;fnm zcyj= ytldecvscktyyj= e,tlbntkmyj b j,jcyjdfyyj gthtlfdftve. byajhvfwb.|
f) j ghbxbyf[= dspsdf.ob[ pfnhelytybt tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz= f d ytrjnjhs[ ckexfz[ ytdjpvj;yjcnm tuj ghjljk;tybz ghb bcgjkmpjdfybb ,enskjxtr c cjcrfvb [jnz ,s yf rjhjnrjt dhtvz+
,) j yflkt;fotv ghbujnjdktybb b bcgjkmpjdfybb ghjlernjd bcreccndtyyjuj gbnfybz+
d) j, jnhbwfntkmyjv dkbzybb yf pljhjdmt ht,tyrf bcgjkmpjdfybz ,enskjxrb c cjcrjq b gjcktlcndbz[ ytghfdbkmyjuj ghbujnjdktybz gbob+
u) j djpvj;yjcnz[ b vtnjlf[ rjhvktybz ht,tyrf bp cnfrfyf\
Cnfnmz 15\
D byajhvfwbjyys[ ghjcdtnbntkmys[ b ext,ys[ vfnthbfkf[= cdzpfyys[ c gbnfybtv ltntq d djphfcnt lj 2 ktn= yt ljgecrf.ncz|
f) gjvtotybt dscrfpsdfybq vtlbwbycrjuj gthcjyfkf bkb rfrb[-kb,j bys[ dscrfpsdfybq kb,j bpj,hf;tybq= cdbltntkmcnde.ob[ j ghtbveotcndt bcreccndtyyjuj gbnfybz gthtl ;tycrbv vjkjrjv bkb b[ bltynbxyjcnb+
,) endth;ltybt j njv= xnj ;tycrjuj vjkjrf vj;tn yt [dfnfnm uhelyjve ht,tyre bkb ht,tyre hfyytuj djphfcnf= kb,j d ytv vj;tn yt ljcnfdfnm rfrjuj-kb,j byuhblbtynf= ytj,[jlbvjuj ht,tyre\
Ukfdf � &\
Ghfdf b j , zpfyyjcnb ce ,] trnjd vtlbwbycrjq ltzntkmyjcnb
d ltkt cj , k . ltybz b cjltqcndbz tcntcndtyyjve
dcrfhvkbdfyb . ltntq
Cnfnmz 16\
1\ Exht;ltybt lkz cbhjn b kbityys[ hjlbntkmcrjq jgtrb uhelys[ ltntq dghfdt ,tcgkfnyj bkb gj kmujnyjq wtyt gjkexfnm ytj,[jlbvst pfgfcs ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr\
2\ Ctvmb ltntq= rjnjhst gj vtlbwbycrbv gjrfpfntkzv ye;lf.ncz d ghjlernf[ bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= vjuen cyf,;fnmcz ytj,[jlbvsv rjkbxtcndjv 'nb[ ghjlernjd ,tcgkfnyj bkb gj kmujnysv wtyfv\
Cnfnmz 17\
Ce,]trn vtlbwbycrjq ltzntkmyjcnb j,zpfy cj,k.lfnm b cjltqcndjdfnm tcntcndtyyjve dcrfhvkbdfyb. uhelys[ ltntq b ltntq hfyytuj djphfcnf\
Cnfnmz 18\
1\ Ce,]trne vtlbwbycrjq ltzntkmyjcnb pfghtof.ncz|
f) ghbybvfnm jn ghjbpdjlbntkz bkb htfkbpfnjhf ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz d rfxtcndt gjlfhrf j,hfpws= gfhnbb ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= k.,st ghtlvtns c 'v,ktvjq abhvs= njhujdsv pyfrjv ghjbpdjlbntkz ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz+
,) gthtlfxf ghjbpdjlbntkzv bkb htfkbpfnjhfv ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr= bvty= afvbkbq b flhtcjd ,thtvtyys[ ;tyoby= f nfr;t vfnthtq uhelys[ ltntq b ltntq hfyytuj djphfcnf+
d) gjkexfnm jn ghjbpdjlbntktq bkb htfkbpfnjhjd ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr abyfycjdst chtlcndf= tckb jyb ghtlyfpyfxtys lkz htrkfvs b cnbvekbhjdfybz htfkbpfwbb ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr\
2\ Ghjbpdjlbntkzv bkb htfkbpfnjhfv ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr pfghtoftncz ,snm cgjycjhfvb yfexys[= ghfrnbxtcrb[ bkb bys[ dbljd dcnhtx (c]tpl= rjyathtywbz= ctccbz= cbvgjpbev b lh\)= rjvfylbhjdjr= cnf;bhjdjr vtlbwbycrjuj gthcjyfkf= ytghthsdyjuj vtlbwbycrjuj j,hfpjdfybz= f nfr;t ltzntkmyjcnb vtlbwbycrjq fccjwbfwbb= tckb 'nj ghtlyfpyfxtyj lkz htrkfvs b cnbvekbhjdfybz htfkbpfwbb ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr\
Cnfnmz 19\
Yt ljgecrftncz dsdtibdfybt d vtlbwbycrb[ exht;ltybz[ htrkfvys[= byajhvfwbjyys[ b ext,ys[ vfnthbfkjd j ghjlernf[ bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxrf[ c cjcrfvb= cjcrf[ b gecnsirf[= f nfr;t bcgjkmpjdfybt bkb gjvtotybt ghtlvtnf c abhvtyysv bkb bysv pyfrjv ghjbpdjlbntkz bkb htfkbpfnjhf ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= tuj yfbvtyjdfybz b bpj,hf;tybz\
Ukfdf � &^\
" nbrtnrf bpltkbq bcreccndtyyjuj
ltncrjuj gbnfybz
Cnfnmz 20\
Byajhvfwbz= erfpfyyfz yf 'nbrtnrf[ ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxrf[ c cjcrfvb= cjcrf[ b gecnsirf[= yt ljk;yf evfkznm pyfxtybz tcntcndtyyjuj dcrfhvkbdfybz\
Cnfnmz 21\
1\ Yf 'nbrtnrf[ ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz njxyj= zcyj= d ljcnegyjq lkz ghjxntybz b gjybvfybz ajhvt ljk;ys ,snm erfpfys|
f) ghfdbkf ghbujnjdktybz gbob b ht;bv t/ ghbtvf+
,) ytljgecnbvjcnm gjdnjhyjuj bcgjkmpjdfybz lkz dcrfhvkbdfybz ht,tyrf jcnfnrjd ghbujnjdktyyjq gbob+
d) dshf;tyysq d ckjdf[ b wbahf[ djphfcn= gjckt rjnjhjuj ht,tyjr vj;tn ghbybvfnm 'njn ghjlern+
u) cjcnfd b gbnfntkmyfz wtyyjcnm ghjlernf+
l) rjvgjytyns= bcgjkmpjdfyyst lkz bpujnjdktybz ghjlernf+
t) eckjdbz [hfytybz b nhfycgjhnbhjdrb ghjlernf+
;) chjr ujlyjcnb ghjlernf d hfpkbxys[ rkbvfnbxtcrb[ eckjdbz[= f nfr;t d hfpkbxys[ eckjdbz[ [hfytybz+
p) yjvth b lfnf ghjbpdjlcndf gfhnbb ghjlernf\
2\ Yf 'nbrtnrf[ ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= f nfr;t yf egfrjdjxyjv vfnthbfkt ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr ljk;ys ,snm pfukfdysvb ,erdfvb erfpfys cktle.obt htrjvtylfwbb|
f) @Dybvfybt! :tycrjt vjkjrj - kexitt gbnfybt lkz dfituj ht,tyrf@+
,) @Dybvfybt! Lj gthtdjlf dfituj ht,tyrf yf bcreccndtyyjt gbnfybt j,hfnbntcm pf cjdtnjv r dhfxe+ cj,k.lfqnt njxyj dct erfpfybz= cdzpfyyst c bcgjkmpjdfybtv b ghbujnjdktybtv gbob@\
Cnfnmz 22\
Yf 'nbrtnrf[ ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz pfghtof.ncz|
f) bcgjkmpjdfybt dscrfpsdfybq= gjlndth;lf.ob[ bltynbxyjcnm bkb c[j;tcnm bcreccndtyyjuj gbnfybz c ;tycrbv vjkjrjv+
,) gjvtotybt bpj,hf;tybz uhelyjuj ht,tyrf bkb byjuj bpj,hf;tybz= erfpsdf.otuj yf ljcnjbycndf bcreccndtyyjuj gbnfybz\
Cnfnmz 23\
1\ Yf 'nbrtnrf[ egfrjdjxyjuj vfnthbfkf lkz ,enskjxtr c cjcrfvb b cjcjr njxyj= zcyj d ljcnegyjq lkz ghjxntybz b gjybvfybz ajhvt ljk;yf ,snm erfpfyf ytj,[jlbvfz lkz b[ ghfdbkmyjuj bcgjkmpjdfybz byajhvfwbz\
2\ Yf 'nbrtnrf[ egfrjdjxyjuj vfnthbfkf lkz ,enskjxtr c cjcrfvb b cjcjr ljk;ys ,snm gjvtotys|
f) byajhvfwbz= erfpfyyfz d gjlgeyrnf[ @f@ b @,@ geyrnf 2 cnfnmb 21 yfcnjzotuj Pfrjyf+
,) ckjdtcyfz bkb(b) bkk.cnhbhjdfyyfz bycnherwbz yfcxtn vsnmz b cnthbkbpfwbb ,enskjxtr b cjcjr+
d) yfbvtyjdfybt b flhtc ghjbpdjlbntkz b htfkbpfnjhf ,enskjxtr b cjcjr\
Cnfnmz 24\
Yf 'nbrtnrt egfrjdjxyjuj vfnthbfkf lkz gecnsitr ljk;ys ,snm gjvtotys|
f) byajhvfwbz= erfpfyyfz d cnfnmt 23 yfcnjzotuj Pfrjyf+
,) htrjvtylfwbz= erfpfyyfz pfukfdysvb ,erdfvb| @Dybvfybt! Bcgjkmpjdfybt gecnsirb gjvtiftn tcntcndtyyjve dcrfhvkbdfyb.!@
Cnfnmz 25\
1\ Wdtn ihbanf yflgbcb= erfpfyyjq d gjlgeyrnt @f@ geyrnf 2 cnfnmb 21 yfcnjzotuj Pfrjyf= ljk;ty htprj dsltkznmcz� yf ajyt= f hfpvth yt ljk;ty ,snm vtytt 5 vv\
2\ Hfpvth ihbanf yflgbcb= erfpfyyjq d gjlgeyrnt @,@ geyrnf 2 cnfnmb 23 yfcnjzotuj Pfrjyf= yt ljk;ty ,snm vtytt 2 vv\
Cnfnmz 26\
Bvgjhn b hfcghjcnhfytybt d Uhepbb ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr ljgecrf.ncz kbim d njv ckexft= tckb b[ 'nbrtnrb cjjndtncnde.n nht,jdfybzv yfcnjzotuj Pfrjyf\
Cnfnmz 27\
Byajhvfwbz yf 'nbrtnrf[ ghjlernjd bcreccndtyyjuj ltncrjuj gbnfybz= ,enskjxtr c cjcrfvb= cjcjr b gecnsitr ljk;yf ,snm lfyf yf ujcelfhcndtyyjv zpsrt Uhepbb\
Ukfdf � &^^\
Gtht [ jlyst gjkj ; tybz
Cnfnmz 28\
Cjdtn= jghtltktyysq geyrnjv gthdsv cnfnmb 10 yfcnjzotuj Pfrjyf= j,hfpjdfnm d 3-vtczxysq chjr gjckt ddjlf d ltqcndbt yfcnjzotuj Pfrjyf\
Cnfnmz 29\
Vbybcnthcnde plhfdjj[hfytybz Uhepbb d 3-vtczxysq chjr gjckt j,hfpjdfybz Cjdtnf= yf jcyjdfybb tuj htrjvtylfwbq hfphf,jnfnm gjhzljr hfcghjcnhfytybz byajhvfwbjyys[= ghjcdtnbntkmys[ b ext,ys[ vfnthbfkjd j, bcreccndtyyjv ltncrjv gbnfybb b bcreccndtyyjq gbot lkz ltntq\
Cnfnmz 30\
Ukfde &^ yfcnjzotuj Pfrjyf ddtcnb d cbke xthtp 10 vtczwtd gjckt ddjlf d ltqcndbt yfcnjzotuj Pfrjyf\
Ukfdf � &^^^\
Pfrk . xbntkmyjt gjkj ; tybt
Cnfnmz 31\
Yfcnjzobq Pfrjy ddtcnb d ltqcndbt gj jge,kbrjdfybb\
Ghtpbltyn Uhepbb�� " lefhl Itdfhlyflpt
N , bkbcb
9 ctynz,hz 1999 ujlf
` 2380-^c
Document comments