დოკუმენტის სტრუქტურა
განმარტებების დათვალიერება
დაკავშირებული დოკუმენტები
დოკუმენტის მონიშვნები
კონსოლიდირებული პუბლიკაციები
უკან დაბრუნება | “პურის, პურფუნთუშეულის და საკონდიტრო ნაწარმის წარმოების სანიტარული წესებისა და ნორმების დამტკიცების შესახებ” | |
|---|---|
| დოკუმენტის ნომერი | 302/ნ |
| დოკუმენტის მიმღები | საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი |
| მიღების თარიღი | 16/08/2001 |
| დოკუმენტის ტიპი | საქართველოს მინისტრის ბრძანება |
| გამოქვეყნების წყარო, თარიღი | სსმ, 91, 27/08/2001 |
| ძალის დაკარგვის თარიღი | 13/06/2012 |
| სარეგისტრაციო კოდი | 470.230.000.11.119.004.925 |
| კონსოლიდირებული პუბლიკაციები | |
დოკუმენტის კონსოლიდირებული ვარიანტის ნახვა ფასიანია, აუცილებელია სისტემაში შესვლა და საჭიროების შემთხვევაში დათვალიერების უფლების ყიდვა, გთხოვთ გაიაროთ რეგისტრაცია ან თუ უკვე რეგისტრირებული ხართ, გთხოვთ, შეხვიდეთ სისტემაში
პირველადი სახე (27/08/2001 - 12/06/2012)
სახელმწიფოსარეგისტრაციო კოდი 470.230.000.11.119.004.925
საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის
მინისტრის ბრძანება №302/ნ
2001 წლის 16 აგვისტო
ქ. თბილისი
პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის წარმოების სანიტარიული წესებისა და ნორმების დამტკიცების შესახებ
ადამიანის ჯანმრთელობისათვის უსაფრთხო და ხარისხიანი პურით, პურფუნთუშეულითა და საკონდიტრო ნაწარმით მოსახლეობის უზრუნველყოფის ხელშეწყობის მიზნით „ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ” საქართველოს კანონის 70-ე მუხლის შესაბამისად, ვბრძანებ:
1. დამტკიცდეს სანიტარიულ-ჰიგიენური და ეპიდემიოლოგიური ნორმირების სახელმწიფო სისტემის ნორმატიული დოკუმენტი პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის წარმოების სანიტარიული წესებისა და ნორმების შესახებ – „პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის წარმოება “ – სანიტარიული წესები და ნორმები (დანართი 1).
2. კონტროლი ბრძანების შესრულებაზე დაევალოს მინისტრის მოადგილეს ა. ზოიძეს.
3. ბრძანება ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.
ა. ჯორბენაძე
2.3.4. კვებისა და გადამამუშავებელი მრეწველობის საწარმოები პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის წარმოება
Production of bread, cakes and confectionaries
სანიტარიული წესები და ნორმები
სანწდან 2.3.4. 000 - 00
I. გამოყენების სფერო
1. წინამდებარე სანიტარიული წესები და ნორმები შემუშავებულია საქართველოს კანონების ,, ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ” და ,, მომხმარებელთა უფლებების დაცვის შესახებ” საფუძველზე და ადგენს მოთხოვნებს პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის მწარმოებელი წარმოებისადმი.
II. ნორმატიული დამოწმებები
1. წინამდებარე სანიტარიულ წესებსა და ნორმებში გამოყენებულია დამოწმებები შემდეგ დოკუმენტებზე:
ა) საქართველოს კანონი „ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ”;
ბ) საქართველოს კანონი „სურსათისა და თამბაქოს შესახებ”;
გ) საქართველოს კანონი „მომხმარებელთა უფლებების დაცვის შესახებ”;
დ) საქართველოს პრეზიდენტის 1999 წლის 16 მარტის №807 ბრძანებულება ,, ჯანმრთელობის ხელშეწყობისა და ცხოვრების ჯანსაღი წესის დამკვიდრების სახელმწიფო პროგრამის 1999–2005 წლების ღონისძიებათა ნუსხის დამტკიცების შესახებ”.
III. ზოგადი დებულებები
1. წინამდებარე სანიტარიული წესები და ნორმები ( შემდგომში – სანიტარიული წესები) განსაზღვრავენ ჰი- გიენურ მოთხოვნებს პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ( კრემიანი და უკრემო) ნაწარმის მწარმოებელი საწარმოების, საამქროებისა და უბნებისადმი ( შემდგომში საწარმოებისადმი) საკუთრების ფორმისა და უწყებრივი დაქვემდებარების მიუხედავად; აგრეთვე, მოთხოვნებს წარმოების რეჟიმის, შენახვის, რეალიზაცი- ის, პურის, პურფუნთუშეულის და საკონდიტრო ნაწარმის ხარისხისადმი.
2. ახალი და მოქმედი საწარმოების რეკონსტრუქციის დაპროექტებისა და მშენებლობისას უნდა იხელმძღვანელონ პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის საწარმოების ტექნოლოგიური დაპროექტების სამშენებლო ნორმებით, აგრეთვე, წინამდებარე სანიტარიული წესების მოთხოვნებით.
3. მშენებლობის, რეკონსტრუქციის, კაპიტალური შეკეთების პროექტები, აგრეთვე ექსპლუატაციაში შეყვანა ახლად აშენებული ან კაპიტალურად შეკეთებული, რეკონსტრუირებული და გადაიარაღებული საწარმოებისა შეთანხმებული უნდა იქნეს საქართველოს სახელმწიფო- სანიტარიული ზედამხედველობის ორგანოებთან და უწყებებთან.
4. პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის წარმოებისათვის განკუთვნილი შენობის ექსპლუატაციაში შეყვანა უნდა განხორციელდეს საქართველოს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის წარმომადგენელთა აუცილებელი მონაწილეობით.
5. სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობა და კონტროლი წინამდებარე სანიტარიული წესების შესრულებაზე ხორციელდება საქართველოს სახელმწიფო სანი- ტარიული ზედამხედველობის სამსახურის ორგანოებითა და დაწესებულებებით.
6. წინამდებარე სანიტარიული წესების მოთხოვნები უნდა სრულდებოდეს მუდმივად და სრული მოცულობით საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე.
IV. მოთხოვნები ტერიტორიებისადმი
1. მიწის ნაკვეთის შერჩევა საწარმოს მშენებლობის, რეკონსტრუქციისათვის შეთანხმებული უნდა იყოს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის ორგანო- ებთან დადგენილი წესით.
2. მშენებარე ან დასაპროექტებელი პურის საცხობები და საკონდიტრო საწარმოები საცხოვრებელი სახლებიდან 50 მეტრით უნდა იყოს დაცილებული ( სანიტარიულ- დაცვითი ზონა V კლასის).
3. საწარმოს ტერიტორია უნდა იყოს შემოკავებული და ჰქონდეს ორი შესასვლელი. ნაკვეთის განაშენიანების სიმკვრივე არ უნდა აღემატებოდეს 35%- ს.
4. ნაგებობებისა და გასასვლელებისგან თავისუფალი, აგრეთვე ნაკვეთის პერიმეტრის გასწვრივი ტერიტორია უნდა გამწვანდეს ხეებითა და ბუჩქნარით. დაუშვებელია იმ ხეებისა და ბუჩქნარის ჩარგვა, რომელთაც ყვავილობისას ფიფქები, ბოჭკოები და თესლები ებნევათ, რის გამოც შესაძლებელია მოწყობილობებისა და კვების პროდუქტების დანაგვიანება.
5. საწარმოს ტერიტორია განათებული უნდა იყოს სამშენებლო ნორმებისა და წესების ,, ბუნებრივი და ხელოვნური განათება” შესაბამისად.
6. ტერიტორია დაყოფილი უნდა იყოს სამრეწველო და სამეურნეო ზონებად.
7. სამრეწველო ზონაში უნდა განლაგდეს მთავარი სამრეწველო კორპუსი სასაწყობე სათავსოები ნედლეულისა და მზა პროდუქციისათვის, საყოფაცხოვრებო სათავსები, სამედიცინო პუნქტები და სხვა.
8. სამეურნეო ზონაში უნდა განლაგდეს სარემონტო სახელოსნოები, ტარისა და საწვავის საწყობი, საქვაბე, ფარეხი, სანაგვეები და სხვა.
9. სამეურნეო ზონა უნდა განლაგდეს ქარის მიმართულებით, სამრეწველო ზონიდან 25 მ- ის დაცილებით, იგი 3 მ სიგანის მწვანე ნარგავებით უნდა გამოიყოს ( ხეები, ბუჩქნარი).
10. საწარმოს ტერიტორიაზე ყველა მისადგომი და გასასვლელი უნდა იყოს მოასფალტებული ან მოკირწყლული.
11. შესასვლელი სამრეწველო და სამეურნეო ზონებში უნდა იყოს განცალკევებული.
12. ტერიტორიაზე არ უნდა იყოს გრუნტის წყლებით დატბორილი უბნები. გათვალისწინებული უნდა იყოს ატმოსფერული წყლების ჩასადენის დახრა, მიმართული შენობებიდან და სხვა ნაგებობებიდან წყლის შემგროვებ- ლამდე.
13. წყალშემგროვები და წყალჩამდენები საგულდაგუ- ლოდ უნდა იწმინდებოდეს, დროულად უნდა შეკეთდეს.
14. ტერიტორიას უნდა ჰქონდეს დახრა სამრეწველო ზონიდან სამეურნეომდე, უნდა იყოს უზრუნველყოფილი წყალგაყვანილობით და ყოველდღიურად სუფთავდებოდეს წინასწარი მორწყვის შემდეგ. ზამთრის პერიოდში ტრანსპორტისა და ფეხით გასასვლელები უნდა გასუფთავდეს თოვლისაგან და ყინულისაგან, თოვლჭყაპისას – დაიყაროს ქვიშა.
15. ტარა, სამშენებლო და სამეურნეო მასალები უნდა ინახებოდეს საწყობებში. დასაშვებია ტარის დაწყობა და დროებით შენახვა გადახურულ, მოასფალტებულ მოედნებზე.
16. ნაგვის შესაგროვებლად და დროებით შესანახად უნდა დაიდგას წყალგაუმტარი შემკრები კარგად მორ- გებული სახურავით ( ლითონის კონტეინერები) ნარჩენების დაგროვების არა უმეტეს 2- დღიანი მოცულობით. ნაგავსა- გროვებლის გაწმენდა ხდება ყველაზე მცირე, ორ დღეში ერთხელ, შემდგომში აუცილებელი დამუშავებით ქლო- რიანი კირის ხსნარით ან სხვა საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ დაშვებული სადეზინფექციო საშუალებებით.
17. ნაგავსაკრები ( ნაგავმიმღებები) უნდა განლაგდეს საწარმოო, ნედლეულისა და მზა პროდუქციის სასაწყობო ნაგებობებიდან არანაკლებ 25 მ- ის დაცილებით ასფალტი- რებულ მოედნებზე, რომელიც ყოველი მხრიდან 1 მ- ით აღემატება მიმღების ფუძის ფართობს.
18. ნაგვის გატანა ნაგავმიმღებიდან უნდა განხორციელდეს სპეციალური ტრანსპორტით, რომლის გამოყენება ნედლეულისა და მზა ნაწარმის გადასაზიდად აკრძალუ- ლია.
19. ნაგვის ცენტრალიზებული შეგროვებისას საწარმოს უნდა მიეწოდოს სუფთა დეზინფიცირებული ნაგავ- მიმღებები.
20. სანკვანძები ახალი და რეკონსტრუირებული საწარმოების ტერიტორიაზე უნდა განლაგდეს საწარმოო ნაგებობიდან არანაკლებ 25 მ-ის დაცილებით. სანკვანძები უნდა მიუერთდეს წყალმომარაგების, კანალიზაციის სისტემას და დათბუნდეს.
V. მოთხოვნები წყალმომარაგებისა და კანალიზაციისადმი
1. საწარმოს წყალმომარაგება უნდა განხორციელდეს წყალმომარაგების ცენტრალურ ქსელთან მიერთებით, მისი არარსებობისას – არტეზიული ჭაბურღილებიდან შიდა წყალსადენის მოწყობით.
2. წყალსადენისა და არტეზიული ჭაბურღილების არარსებობისას წყალმომარაგების სხვა წყაროების შერჩევა უნდა შეუთანხმდეს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურს.
3. ტექნოლოგიური, სასმელი და სამეურნეო- საყოფაცხოვრებო საჭიროებისათვის გამოყენებული წყლის ხარისხი უნდა შეესაბამებოდეს გოსტ- ს ,, სასმელი წყალი. ჰიგიენური მოთხოვნები და კონტროლი ხარისხზე”.
4. არტეზიულ ჭაბურღილებს და სამარაგო რეზერვუარებს უნდა ჰქონდეთ სანიტარიული დაცვის ზონა არა- ნაკლებ 25 მ- ისა. მათ სანიტარიულ- ტექნიკურ მდგომარეობასა და წყლის ხარისხზე დაწესებული უნდა იყოს სისტემატიური კონტროლი.
5. არასასმელი ( ტექნიკური) წყლის გამოყენებისას ტექნიკური საჭიროებისათვის ( კომპრესორების გაცივება, ტერიტორიის მორწყვა, ჩასარეცხ ბაკებთან და ტუალეტის პისუარებთან მისასვლელი და სხვა) საწარმოში უნდა იყოს განცალკევებული წყალმომარაგების სისტემები: სასმელი და ტექნიკური. შეერთებები სასმელ და ტექნიკურ მოწყობილობებს შორის დაუშვებელია, წყალმომარაგების ამ სისტემის მილგაყვანილობა უნდა იყოს განსხვავებული ფერებით შეღებილი.
6. რეზერვუარებსა და საწარმოო საამქროებში მიწოდებული წყლის ხარისხზე დაწესებული უნდა იყოს სისტემატიური კონტროლი გოსტ- ის ,, სასმელი წყალი. ჰიგიენური მოთხოვნები და ხარისხის კონტროლი” მიხედვით ვადებში, რომელიც დადგენილია სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურების მიერ ( ქიმიური ანალიზი არანაკლებ ერთხელ კვარტალში, ბაქტერიოლოგიური – არანაკლებ ერთხელ თვეში); ანალიზების ჯერადობა შესაძლებელია შეცვლილი იქნეს ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობის გამო წყალმომარაგების წყაროებისგან დამოუკიდებლად.
7. სამარაგო წყლისათვის წყლის ბაკების სათავსი უნდა იყოს იზოლირებული, დალუქული და ინახებოდეს სუფთად.
8. სასმელი წყლის ყოველი რეზერვუარი უნდა იხურებოდეს თავსახურით, ილუქებოდეს და უნდა ჰქონდეს ტრაფარეტი:
წყლის ბაკი № მოცულობა ––––––––––. გაწმენდილია––––20–– წ
დეზინფიცირებულია ––––––––– 20 ––– წ.
9. წყლის ბაკების გაწმენდა და დეზინფიცირება კვარტალში არანაკლებ ერთხელ უნდა ხდებოდეს.
10. სამრეწველო სათავსებში გასათვალისწინებელია:
ა) სასმელი წყლის ხარისხის ცივი და ცხელი წყალ- გაყვანილობა, წყლისასაღებ წერტილებში ტექნოლოგიური საჭიროებისათვის შემრევების დაყენება;
ბ) ონკანები იმ ანგარიშით, რომ 500 მ ფართობზე იყოს ერთი ონკანი, სათავსში კი არანაკლებ ერთი ონკანისა;
გ) ხელის საბანი ნიჟარები საამქროებში ცივი და ცხელი წყლისგაყვანილობით, შემრევით, საპნით ( სადეზინფექციო ხსნარით), ერთჯერადი პირსახოცით ან ხელის ელექტროსაშრობით. ნიჟარები უნდა განლაგდეს თითოეული სამრეწველო საამქროს შესასვლელში, მათ მოსახმარებლად ხელსაყრელ ადგილებში, სამუშაო ადგი- ლიდან არაუმეტეს 15 მ- ის დაცილებით.
11. სასმელი მიზნით აყენებენ შადრევნებს, სატურატორულ დანადგარებს ან სასმელ ბაკებს სამუშაო ადგილიდან არა უმეტეს 75 მ- ის დაცილებით.
12. სასმელი წყლის ტემპერატურა უნდა იყოს 8-20 0 C- ის ფარგლებში; წყალი ბაკებში ყოველდღიურად უნდა იცვლებოდეს, ბაკები უნდა იყოს დალუქული.
13. ცხელი წყლის სისტემისათვის გამოყენებულ უნდა იქნეს წყალი, რომელიც პასუხობს გოსტ– ის ,, სასმელი წყალი. ჰიგიენური მოთხოვნები და კონტროლი ხარისხზე” მოთხოვნებს.
14. აკრძალულია გათბობის სისტემიდან ცხელი წყლის მოხმარება ტექნოლოგიური პროცესების, მოწყობილობებისა და სათავსების სანიტარიული დამუშავებისათვის.
15. საწარმოს კანალიზაციის სისტემის მოწყობა უნდა შეესაბამებოდეს სამშენებლო წესებისა და ნორმების ,, კანალიზაცია. გარე ქსელი და ნაგებობები”, ,, შიდა წყალსადენი და შენობათა კანალიზაცია” და აგრეთვე წინამდებარე სანწდანით გათვალისწინებულ მოთხოვნებს.
16. წარმოებისა და სამეურნეო- საყოფაცხოვრებო ჩამდინარე წყლების გადასადინებლად საწარმო უნდა იყოს მიერთებული ქალაქის საერთო კანალიზაციასთან ან უნდა ჰქონდეს დამოუკიდებელი კანალიზაცია და გამწმენდი ნაგებობა.
17. წარმოებისა და სამეურნეო- საყოფაცხოვრებო ჩამდინარე წყლების შიდა კანალიზაციის სისტემა განცალ- კევებული უნდა იყოს დამოუკიდებელი გამშვებით ეზოს ქსელში.
18. აკრძალულია სამრეწველო და საყოფაცხოვრებო წყლების შესაბამისი გაწმენდისა და მშთანთქმელი ჭების გარეშე ღია წყალსატევებში ჩაშვება.
VI. მოთხოვნები განათებისადმი
1. ბუნებრივი და ხელოვნური განათება საწარმოო და დამხმარე სათავსოებში უნდა შეესაბამებოდეს მოთხოვნებს სამშენებლო წესები და ნორმები ,, ბუნებრივი და ხელოვნური განათება. დაპროექტების ნორმები” და ,, ტექნოლოგიური დაპროექტების ნორმები”.
2. ყველა საწარმოო და დამხმარე სათავსებში მიღებული უნდა იქნეს ზომები ბუნებრივი განათების მაქსიმალური გამოყენებისათვის.
3. სინათლის ღიობები არ უნდა იყოს გადაღობილი საწარმოო მოწყობილობებით, მზა ნაკეთობით, ნახევარ- ფაბრიკატებით, ტარითა და სხვა მისთანებით როგორც შიგნიდან, ასევე შენობის გარედან.
4. ზაფხულის პერიოდში ჭარბი ინსოლიაციისაგან დასაცავად რეკომენდებულია დამცავი მოწყობილობების ( ეკრანების, ფარების, საფარების) გამოყენება.
5. ფანჯრის სინათლის ღიობების შემინული ზედაპირი, ფარნები და სხვა რეგულარულად უნდა იწმინ- დებოდეს მტვერისა და ჭვარტლისაგან.
6. ფანჯრის ჩამტვრეული მინები უნდა შეიცვალოს დაუყოვნებლივ მთელით. აკრძალულია შედგენილი მინების ჩასმა და ფარნების შემინვის შეცვლა მუყაოთი და სხვა.
7. საწარმოო საამქროებში და საწყობებში განათების წყაროები უნდა ჩაისვას სპეციალურ აფეთქებაუსაფრთხო არმატურაში: ლუმინესცენტური – სახეობის მიხედვით, ვარვარის ნათურები – დახურულ პლაფონებში.
8. პურფუნთუშეული ნაწარმის გამომმუშავებელ საწარმოებში ლუმინესცენტური განათების მოწყობა რეკომენდებულია შემდეგ განყოფილებებში: საცხობში, ცომსაზელში, ცომის დასაყოფში, საფუარსა და სახარშში, პურის საცავში, ექსპედიციის, ადმინისტრაციულ- საყოფა- ცხოვრებო სათავსებში.
9. აკრძალულია სანათურების განლაგება უშუალოდ ღია ტექნოლოგიური მოცულობების თავზე, სახარშ ქვაბებზე, კრემის ასათქვეფ მანქანებზე, კრემიანი ნაწარმის მოსართავ მაგიდაზე.
10. აპარატების და მოცულობების შიდა ზედაპირების დათვალიერებისას დასაშვებია გადასატანი დამცველი ბადით შეკრული ისეთი ვარვარა ნათურების გამოყენება, რომელთა ძაბვა არ აღემატება 12 ვ- ს.
11. გასანათებელი ხელსაწყოები და არმატურა უნდა ინახებოდეს სუფთად და იწმინდებოდეს გაჭუჭყიანებისთანავე.
12. საწარმოო სათავსის დანიშნულების შეცვლის შემთხვევაში, აგრეთვე ერთი მოწყობილობის გადაადგილებისას ან შეცვლისას გასანათებელი ხელსაწყოები უნდა გადაეწყოს და მოერგოს ახალ პირობებს განათების ნორმების შესაბამისად.
13. სათავსებში მტვერის აფეთქების თავიდან აცილების მიზნით ფქვილის მოსამზადებელ და შემნახველ სათავსოებში გათვალისწინებული უნდა იყოს დაფარული ელექტროგაყვანილობა, ელექტროჩამრთველებისა და ჩამრაზების გატანა სათავსის საზღვრებს გარეთ, გამოყენებული უნდა იქნეს დამცველბადიანი ჰერმეტული სანათები.
14. სანათი ხელსაწყოების მდგომარეობასა და ექსპლუატაციაზე ყურადრება უნდა დაევალოს ტექნიკურად მომზადებულ პირებს.
VII. მოთხოვნები გათბობასა და ვენტილაციისადმი
1. საწარმოო და დამხმარე სათავსები, გამონაკლისია ცივი საწყობები, საქვაბე, ტრანსფორმატორის ქვესადგური, უნდა იყოს უზრუნველყოფილი გათბობით სნდაწ ,, გათბობა, ვენტილაცია და ჰაერის კონდიცირება”, ,, სამრეწველო შენობები”, ,, ადმინისტრაციული და საყოფაცხოვრებო შენობები” მოთხოვნების შესაბამისად. ამავე დროს უპირატესობა ენიჭება წყლით გათბობის სისტემებს, როგორც ყველაზე ჰიგიენურს.
2. გათბობის ხელსაწყოები იოლი მისაწვდომი უნდა იყოს მტვრისგან გასაწმენდად.
3. მოწყობილობების, ვაჟინსახარში ქვაბების, ორთქლის სადენების, ცხელი წყლის მილსადენებს და სხვა კონვექციურ და სითბოს მნიშვნელოვან წყაროებს უნდა ჰქონდეთ თბოიზოლაცია, რომლის ზედაპირზე ტემპერატურა არ უნდა აღემატებოდეს 45 0 C– ს.
4. სამრეწველო საამქროებსა და უბნებს, დამხმარე სათავსოებსა და სანიტარიულ- საყოფაცხოვრებო სათავსებს უნდა ჰქონდეთ გამწოვმიმდენი ვენტილაცია მოქმედი ნორმებისა და წესების მოთხოვნების შესაბამისად.
5. ტენისა და სითბოს გამომყოფი წყაროები ( სახარში, საფუარის, მოსათუთქი ქვაბები და სხვა) აუცილებლად უზრუნველყოფილი უნდა იქნეს ადგილობრივი გამწოვით და გამწოვი ქოლგებით.
6. მტვრის გამომყოფი წყაროები ( ცომსაზელები, ტომრისსაბერტყები და სხვა მისთანები) აღჭურვილი უნდა იყოს ასპირაციული მოწყობილობებით ( მტვერსასრუტები და ა. შ.).
7. საწარმოს სათავსების ჰაერში არატოქსიური მტვრის რაოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს 6 მგ 1 მ3 ჰაერში.
8. ღუმელებთან და აგრეთვე საბოლოო დაგუნდვის კარადებთან სამუშაო ადგილებიდან გამომავალი ცხელი ორთქლისა და აირებისაგან დასაცავად აუცილებელია გათვალისწინებული იყოს სუნთქვის ზონის დონეზე ჰაეროვანი დაშხეფება. ტემპერატურა დაშხეფებული ჰაერისა ზამთარში უნდა იყოს 18+1 0 C, ჰაერის მოძრაობის სიჩქარისას 0,5 – 1,0 მ/ წთ, ხოლო ზაფხულში – 22+1 0 C ჰაერის მოძრაობის სიჩქარისას 1-2 მ / წთ. ჰაერის რეცირკულაცია დაუშვებელია.
9. ექსპედიციიდან პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის ჩატვირთვის ადგილებში ღია კარების ღიობებთან გათვალისწინებული უნდა იქნეს დამცველი თბური საფარი ან სხვა მოწყობილობა, რაც, წელიწადის ცივ დროს დააბრკოლებს გარე ჰაერის მოხვედრას ექსპედიციის სათავსებში.
10. თითოეულ საწარმოში სავენტილაციო მოწყობილობების მოვლისა და ექსპლუატაციის წესი საწარმოშივე დამუშავებული სპეციალური ინსტრუქციებით უნდა დადგინდეს.
11. სავენტილაციო დანადგარების ექსპლუატაციაზე კონტროლი ტექნიკურ პერსონალს ევალება.
12. სათავსებოს მიკროკლიმატი უნდა შეესაბამებოდეს ,, სამრეწველო სათავსების მიკროკლიმატის სანიტარიულ ნორმებს”, სნდაწ ,, გათბობა, ვენტილაცია და ჰაერის კონდიცირება. დაპროექტების ნორმები”, ტექნოლოგიურ ნაწილში კი – ტექნოლოგიური დაპროექტების ნორმების შესაბამისად.
13. სამრეწველო სათავსების სამუშაო ადგილებზე ხმაურის დონე არ უნდა აღემატებოდეს მოცემული სახის სამუშაოებისათვის მიღებულ მნიშვნელობებს, სამუშაო ადგილებზე სანიტარიული ნორმებით განსაზღვრულ დასაშვები ხმაურის დონეებს.
14. დაზგებს, მანქანებს და აპარატებს უნდა ჰქონდეთ ვიბროსახშობი მოწყობილობები, ხოლო ვიბრაციის დონე სანიტარიულ ნორმებს არ უნდა აღემატებოდეს.
VIII. მოთხოვნები სამრეწველო და დამხმარე სათავსებისადმი
1. სამრეწველო სათავსები და დაწესებულების საამქროები ისე უნდა განლაგდეს, რომ უზრუნველყოფილი იყოს ტექნოლოგიური პროცესების ნაკადურობა და აცილებული იქნეს ნედლეულისა და მზა პროდუქციის შემხვედრი ან გადამკვეთი ნაკადები. აკრძალულია მათი განლაგება სარდაფებსა და ნახევარსადაფებში.
2. სათავსთა ნაკრები უნდა პასუხობდეს პროფილური დაწესებულებების ტექნოლოგიური დაპროექტების ნორმებს.
3. სასაწყობე სათავსები უნდა იყოს მშრალი, სუფთა, თბებოდეს, კარგი ვენტილაციით ( ტემპერატურა – არანაკლებ 8 0 C, ჰაერის ფარდობითი ტენიანობა – 70-75%); უზრუნველყოფილი უნდა იყოს სპეციალური საშუალებებით ნედლეულის განტვირთვისა და მზა პროდუქციის დატვირთვისათვის, აგრეთვე, ჩარდახიანი სატრანსპორტო საშუალებებით ატმოსფერული ნალექისაგან დასაცავად. ნედლეულისა და მზა პროდუქციის ტრანსპორტირებისთვის განსაზღვრული უნდა იყოს გამოცალკევებული ტვირთამწეები.
4. საწყობებში დაშვებულია ბეღელის მავნებლების აირით დამუშავება, საწყობების აირით დამუშავების მოქმედი წესების შესაბამისად.
5. საწყობების იატაკი მჭიდრო, უჭუჭრუტანო, დაცემენტებული, და გლუვზედაპირიანი უნდა იყოს.
6. მალფუჭებადი ნედლეულისა და ნახევარფაბ- რიკატების შესანახად საწყობებში მაცივრები უნდა იყოს გათვალისწინებული.
7. საკვები პროდუქციის საწყობებში არასაკვები მასალისა და სუნიანი სამეურნეო საქონლის ( საპონი, სარეცხი ფხვნილები და სხვა) შენახვა აკრძალულია.
8. სამრეწველო საამქროების შემადგენლობაში „სამრეწველო დაწესებულების დაპროექტების სანიტარიული ნორმების” მოთხოვნების შესაბამისად უნდა გამოიყოს ცალკე სათავსებად თერმული ( ცხელი) საამქროები, სამრეცხაოები, რომლებიც განსაკუთრებულ ჰიგიენურ რეჟიმში მუშაობენ.
9. სამრეწველო სათავსების შესასვლელში განსაზღვრული უნდა იყოს მადეზინფიცირებელი ხსნარში გაჟღენთილი ნოხი.
10. კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმის გამომმუშავებელ საწარმოებში ( სიმძლავრის მიუხედავად) უნდა იყოს ცალკე მოწყობილი სათავსოები:
ა) სადღეღამისო სამაცივრო დანადგარი მალფუჭებადი ნედლეულის შესანახად;
ბ) ნედლეულის განტარვისა და მისი წარმოებისათვის მოსამზადებლად;
გ) კვერცხის სატეხი 3 სათავსისგან: კვერცხის განფუთვისა და შესანახად ( სამაცივრო დანადგარით), კვერცხების გასარეცხად და სადეზინფექციოდ, კვერცხის მასის მისაღებად;
დ) ზეთის გასაწმენდად;
ე) კრემის მოსამზადებლად ( სამაცივრო მოწყობილობებით);
ვ) ვაჟინის მოსახარშად;
ზ) ბისკვიტისა და ნახევარფაბრიკატების გამოსაცხობად;
თ) ბისკვიტის გამოსაშრობად და დასაჭრელად;
ი) დასალექი ტომსიკების წამოსაცმელების, ბუნიკების, მცირე ინვენტარის დასამუშავებლად და სტერილიზაციისათვის;
კ) შიდა საამქროს ტარისა და მსხვილი ინვენტარის დასამუშავებლად;
ლ) მობრუნებული ტარის გასარეცხად;
მ) მუყაოს ტარის, ქაღალდის და გამოსაჭრელის შესანახად;
ნ) სამაცივრო დანადგარიანი კრემიანი ნაწარმის ექსპედიციები.
11. სამრეწველო სათავსების კედლები უნდა იყოს მოპირკეთებული ფილებით ან სხვა მასალებით, არანაკლებ 1,75 მ სიმაღლეზე, რომელიც სველი წესით უნდა გაიწმინდოს. კედლები ღია ფერის საღებავით უნდა შეიღებოს.
12. სამრეწველო სათავსების და დამხმარე საამქროების ჭერი და კედლები უნდა იყოს პანელების ზევით შეთეთრებული წებოვანი ან შეღებილი წყალემულსიური საღებავით.
13. ჭერის შეთეთრება და კედლების შეღებვა უნდა ხდებოდეს საჭიროების მიხედვით, წელიწადში 2- ჯერ მაინც.
14. ის ადგილები, სადაც ბათქაშია ჩამოცვენილი, დაუყოვნებლივ უნდა შეილესოს, შემდგომ შეიღებოს და შეთეთრდეს.
15. შელესვის, შეთეთრების ან გატეხილი ფანჯრის შეცვლის და სხვა მსგავსი მცირე სამუშაო დეფექტების აღმოსაფხვრელად შესაძლებელია შესრულდეს საწარმოო პროცესის შეუჩერებლად, მხოლოდ იმ პირობით, თუ პროდუქცია ლოკალურად შემოღობილი და საიმედოდ იქნება დაცული გარეშე საგნებისაგან.
16. სამრეწველო სათავსების იატაკები უნდა იყოს წყალგაუმტარი, არასრიალა, ნაპრალებისა და ნაჯაოს გარეშე, რომელიც მოსახერხებელია ზედაპირის მოსარეცხად და მოსაწმენდად ტრაპებისკენ შესაფერისი დახრით. სათავსოებში, სადაც აგრესიული ჩასადინარებია, იატაკების მოსაპირკეთებლად გამოყენებული უნდა უყოს მჟავა და ტუტემედეგი ფენილები. იატაკის ის უბნები, სადაც საამქროს შიგა ტრანსპორტი მოძრაობს, დარტყმაგამძლე ფილებით უნდა იყოს მოპირკეთებული.
17. იატაკების, კედლებისა და ჭერის მოსაპირკე- თებლად გამოიყენება საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ ნებადართული მასალები.
18. სამრეწველო, დამხმარე, სასაწყობო და საყოფაცხოვრებო სათავსებს დამლაგებელი ალაგებს ( შეთავსება დაუშვებელია), სამუშაო ადგილებს კი – თვითონ მუშები. რამდენიმე ცვლაში მომუშავე დაწესებულებას უნდა ემსახურებოდეს ცვლაში მომუშავე დამლაგებლები.
19. დამლაგებლები უნდა უზრუნველყონ დასალაგებელი ინვენტარით, სადეზინფექციო, სარეცხი და საწმენდი საშუალებებით, სანიტარიული ტანსაცმლით.
20. სამრეწველო და დამხმარე სათავსების დასალაგებლად განკუთვნილი ინვენტარი უნდა იყოს საღებავით ნიშანდებული და ინახებოდეს ცალკეულ სათავსებში სპეციალურად მოწყობილი სარეცხი აბაზანებითა და წყალჩასაშვები მოწყობილობებით, ცხელი და ცივი წყალმიმყვანებით, აგრეთვე დასალაგებელი ინვენტარის გასაშრობი რეგისტრით.
21. ცვლის ბოლოს დალაგების დამთავრებისთანავე მთელი დასალაგებელი ინვენტარი უნდა გაირეცხოს სარეცხისფხვნილიანი წყლით, დეზინფიცირდეს, გაშრეს და სუფთად შეინახოს.
22. სამრეწველო და დამხმარე სათავსების კარები და კარის სახელურები საჭიროებისდა მიხედვით, ცვლაში არანაკლებ ერთხელ უნდა გაირეცხოს საპნიანი ცხელი წყლით და დეზინფიცირდეს.
23. საჭიროების მიხედვით საამქროების კედლების პანელები იწმინდება ტუტესაპნიან ცხელ წყალში დასველებული ჩვრით, ირეცხება ცხელი წყლით და შემდეგ მშრალდება.
24. იატაკები ყოველ ცვლაში უნდა იწმინდებოდეს, წინასწარ მათ წმენდენ სველი ხერხით, შემდეგ რეცხავენ და ამშრალებენ. დაწესებულების იმ სამრეწველო სათავსებში, სადაც მზადდება კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმი, სარეცხი საშუალებებით წინასწარი გარეცხვისა და გაწმენდისთანავე სადეზინფექციო საშუალებებით ამუშავებენ. ცვლის ბოლოს სანიტარიული დამუშავებისთანავე აუცილებელია სათავსი ბაქტერიციდული ნათურებით დამუშავდეს. საჭიროების შემთხვევაში ჭუჭყიან იატაკებს წმენდენ საფხეკებით, ცხიმიან და სრიალა იატაკებს დღეში რამდენიმეჯერ ( წარმოების პირობების გამო) რეცხავენ საპნიანი ცხელი წყლით ან ტუტიანი ხსნარით.
25. ფანჯრის ჩარჩოების შიგა ზედაპირი ირეცხება და იწმინდება დაჭუჭყიანების მიხედვით კვირაში არანაკლებ ერთხელ.
26. სათბობი ხელსაწყოები და მათ უკან არსებული სივრცე რეგულარულად უნდა ირეცხებოდეს და მტვრისა და ჭუჭყისაგან იწმინდებოდეს.
27. ელექტრომოწყობილობა, გისოსიანი და სხვა დამცველი ღობეები და ტრანსმისიები, სავენტილაციო კამე- რები და პანელები პერიოდულად უნდა გაიწმინდოს ჭუჭყისაგან ელექტოენერგიის სრულად გამორთვის შემდეგ.
28. კიბის უჯრედის მოაჯირები უნდა გაირეცხოს ყოველ ცვლაში ცხელი წყლით, საპნით და ჩაუტარდეს დეზინფექცია.
29. ამწეების ( ლიფტები) კაბინები ყოველდღიურად უნდა გაიწმინდოს და გასუფთავდეს ტექნიკური უსაფრთხოების ყველა წესის დაცვით.
IX. მოთხოვნები საყოფაცხოვრებო სათავსებისადმი
1. საწარმოებს უნდა ჰქონდეს საყოფაცხოვრებო სათავსები, რომელნიც უნდა შეესაბამებოდეს საკონდიტრო ნაწარმისა და პურფუნთუშეულის გამომმუშავებელ დაწე- სებულებებში ტექნოლოგიური დაპროექტების ნორმებს.
2. გარდერობში აუცილებელია ზედა, სახლისა და სამუშაო ტანსაცმლის შენახვა.
3. სუფთა და ჭუჭყიანი სანიტარიული ტანსაცმლის სათეთრეულე განლაგებული იყოს სხვადასხვა სარკმლიან სათავსში: ტანსაცმლის მისაღებად და გასაცემად.
4. კარები ტუალეტსა და ტუალეტის კაბინაში უნდა მოეწყოს ,, მეტროს” მსგავსად. ტუალეტის კაბინაში უნდა ჰქონდეთ კრონშტეინი ტუალეტის ქაღალდისათვის. კაბინის კარს უნდა ჰქონდეს წარწერა ,, გაიხადე სანიტარიული ტანსაცმელი”.
5. პირსაბანთან, ტუალეტის რაბებთან უნდა იყოს ნიჟარები, ტუალეტის ქაღალდი, საპონი, ელექტროპირსახოცი, ხელების დასამუშავებლად სადეზინფექციო ხსნარი, საკიდარა ხალათებისათვის და ტუალეტის შესასვლელთან დეზნოხი.
6. საშხაპეები უნდა განლაგდეს გასახდელის გვერდით, აღჭურვილი საკიდარებითა და სკამებით მოწყობილი წინასაშხაპეებით.
7. სანიტარიული ნორმებისა და წესების შესაბამისად საშხაპეებში ადგილების რაოდენობა უნდა განისაზღვროს ცვლაში მომუშავეთა უდიდესი რიცხვის მიხედვით.
8. საზოგადოებრივი კვების პუნქტები ( კვების პუნქტები) უნდა შედიოდეს საყოფაცხოვრებო სათავსების შემადგენლობაში ან ცალკე შენობაში. იმ შემთხვევაში, თუ არ არის სასადილო საწარმოში უნდა გამოიყოს ოთახი საკვების მისაღებად.
9. დასაჯდომი ადგილების რაოდენობა განისაზღვრება მრავალრიცხოვან ცვლაში მომუშავეთა რიცხვით.
10. კვების პუნქტებში შესასვლელთან განსაზღვრული უნდა იყოს საკიდრები სანიტარიული ტანსაცმელისათვის, ხელსაბანები ცხელი და ცივი წყლით, საპონი, ელექტრო- საშრობი;
11. აკრძალულია ჭამა და სიგარეტის მოწევა საწარმოში.
12. საყოფაცხოვრებო სათავსები უნდა დალაგდეს ყოველდღიურად ( ცვლაში არანაკლებ 2- ჯერ) ცხელი წყლით, სარეცხი და სადეზინფექციო საშუალებებით; უნიტაზები, პისუარები შარდმჟავა მარილებისაგან პერიოდულად ტექნიკური მარილმჟავით იწმინდება.
13. სანიტარიული კვანძების დასალაგებლად და სადეზინფექციოდ უნდა გამოიყოს სპეციალური ინვენტარი ( კარებები, აქანდაზები, ტილოები, ჯაგრისები და სხვა) განსხვავებული ფერითა და ნიშნულებით.
14. სანკვანძის დასალაგებელი ინვენტარი უნდა ინახებოდეს ცალკე სხვა საყოფაცხოვრებო სათავსების დასალაგებელი ინვენტარისაგან; მათი გამოყენება სხვა სათავსების დასალაგებლად აკრძალულია.
X. მოთხოვნები მცირე სიმძლავრის საწარმოებისადმი
1. მცირე სიმძლავრის საწარმოებს ( საცხობები და საამქროები) მიეკუთვნება წარმოებები, რომელნიც აწარმოებენ:
ა) პურს და პურფუნთუშეულს მაქსიმალური მწარმოებლურობით 0,5 ტ/ დღე- ღამეში;
ბ) უკრემო საკონდიტრო ნაწარმს მაქსიმალური მწარმოებლურობით 100 კგ/ დღე- ღამეში;
გ) კრემიან ნაწარმს მაქსიმალური წარმადობით 100 კგ/ დღე- ღამეში;
2. მაქსიმალური მწარმოებლურობის მცირე სიმძლავრის საწარმოების განლაგება მხოლოდ ცალკე მდგომ შენობებშია დაშვებული.
3. საცხობები და საწარმოო საამქროები სადაც: პურისა და პურფუნთუშეულის ნაწარმი – არ აღემატება 1 ტ/ დღე- ღამეში; უკრემო საკონდიტრო ნაწარმი – 100 კგ- მდე/ დღე- ღამეში; კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმი არაუმეტეს – 300 კგ/ დღე- ღამეში სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურთან შეთანხმებით დაშვებულია განლაგდეს სათავსებში, რომელნიც მიშენებულია საცხოვრებელ და სხვა ნაგებობებთან, ჩაშენებულ- მიშენებულია სხვა დანიშნულების ნაგებობას და საცხოვრებელ შენობასთან, აგრეთვე ჩაშენებულია არასაცხოვრებელ შენობებში ( ადმინისტრაციული, საწარმოო, სავაჭრო და სხვა).
4. თუ მცირე სიმძლავრის საწარმოები განლაგებულია საცხოვრებელ შენობაზე მიშენებულ ან მიშენებულ- ჩაშენებულ სათავსებში, მავნე ზემოქმედების წყაროები ( ვიბრაცია, ხმაური, მტვერი, გაზები, სუნები და სხვა) უნდა განლაგდეს შენობის ძირითადი სათავსებისგან მოშორებით. გარდა ამისა, მიღებული უნდა იქნეს ზომები მოცემული საწარმოს მავნე ფაქტორების მოსაცილებლად ან შესასუსტებლად დასაშვებ დონემდე.
5. მცირე სიმძლავრის საწარმოების მშენებლობა უნდა განხორციელდეს იმ პროექტებით, რომლებიც შეთანხმებული იქნება სანიტარიული ზედამხედველობის ორგანოებთან.
6. მცირე სიმძლავრის საწარმოებში გათვალისწინებული უნდა იყოს სათავსთა ნაკრები მცირე საწარმოებისათვის, ტექნოლოგიური დაპროექტების მოქმედი ნორმების შესაბამისად, გათვალისწინებული სამშენებლო წესებითა და ნორმებით და სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურთან შეთანხმებით.
7. კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმის საწარმოებისათვის დღე- ღამეში 300 კგ სიმძლავრით გარდა ტექნოლოგიურისა გათვალისწინებული უნდა იყოს ბაქტეოროლოგიური ლაბორატორიაც.
8. სასაწყობო, საწარმოო, დამხმარე და საყოფაცხოვრებო სათავსების ნაკრები უნდა უზრუნველყოფდეს ნედლეულისა და მზა პროდუქციის შენახვის პირობებს, ტექნოლოგიური პროცესის მსვლელობას, დასაშვებ შრომის პირობებს, აუცილებელ საყოფაცხოვრებო პირობებს და სხვა.
9. მცირე საწარმოების განლაგებისას იმ ადგილებში, სადაც არ არის საკანალიზაციო ქსელი სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურთან შეთან- ხმებით დასაშვებია ეზოს ტუალეტების მოწყობა სასაწყობე და საწარმოო ნაგებობებიდან 25 მ- ს დაშორებით.
10. მზა პროდუქციის რეალიზაციის დროს, წარმოებებში გათვალისწინებული უნდა იყოს პირობები, რომელნიც წაეყენება სავაჭრო დაწესებულებებს.
11. მცირე სიმძლავრის საწარმოთა ასორტიმენტი უნდა იყოს შეზღუდული, უნდა შეესაბამებოდეს არსებულ შესაძლებლობებს და აუცილებლად შეთანხმებული უნდა იყოს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურთან.
XI. მოთხოვნები მოწყობილობებისადმი, ინვენტარისადმი, ტარისადმი და მათი სანიტარიული დამუშავება
1. მოწყობილობა, აპარატურა ისე უნდა განლაგდეს, რომ უზრუნველყოფილი იყოს ტექნოლოგიური პროცესის ნაკადურობა და მათთან თავისუფალი მისვლა.
2. მოწყობილობებისა და აპარატურის თითოეული ნაწილი, რომელიც შეხებაშია პროდუქტებთან, უნდა დამზადდეს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედვე- ლობის ორგანოების მიერ ნებადართული, სასურსათო მანქანათმშენებლობასა და კვების მრეწველობაში გამოსაყენებელი მასალებისაგან.
3. მოწყობილობების და აპარატურის ზედაპირი უნდა იყოს გლუვი და ადვილად გასაწმენდი, გასარეცხი და სადეზინფიცირებელი. გამოყენებული უნდა იყოს საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ დაშვებული სარეცხი და სადეზინფექციო საშუალებები.
4. მოწყობილობების, აპარატურის, ინვენტარის, სანკვანძების, და სხვ. გასარეცხად, ხელების დასაბანად და სადეზინფექციოდ გათვალისწინებული უნდა იყოს სარეცხი და სადეზინფექციო ხსნარების ცენტრალიზებული მომზადება.
5. სარეცხი და სადეზინფექციო ხსნარების შენახვა ნებადართულია მხოლოდ სპეციალურად გამოყოფილ სათავსოში ან სპეციალურ კარადებში.
6. წარმოების ბაქტერიოლოგიური კონტროლი ხორციელდება ,, მეთოდური მითითებები. საკონდიტრო კრემიანი ნაწარმის გამომმუშავებელ წარმოებებში სანიტარიულ- ბაქტერიოლოგიური კვლევის ჩატარების შესახებ” შესაბამისად.
7. მეთოდური მითითებების საფუძველზე თითოეულ საწარმოში მუშავდება ბაქტერიოლოგიური კვლევების ჩატარების გრაფიკი, რომელიც უთანხმდება სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურს.
8. შიგა საამქროს ტარისა და ინვენტარის სამრეცხაოში გათვალისწინებული უნდა იყოს სამსექციანი აბაზანები შემრევებიანი ცხელი და ცივი წყლის მიმყვანით. კანალიზაციასთან მიერთების ადგილებში გათვალისწინებული უნდა იყოს საჰაერო წყვეტა.
9. ცომსაზელი დეჟების, ვაკუუმ- აპარატების, სახარში ქვაბების, საჭრელი მანქანების და ვაფლის წასასმელების, კანფეტებისა და პასტილას, სახეხი და კარამელის საყალიბე და სხვა მანქანების შიდა და გარე ზედაპირები სამუშაოს დამთავრების შემდეგ კარგად უნდა გაიწმინდოს და გაირეცხოს ცხელი წყლით. გარდა ამისა, ვაკუუმ- აპარტები უნდა გატარდეს ორთქლში.
10. ცომის ყოველი მოზელის შემდეგ, ცომსაზელი დეჟების ზედა ნაწილების შიდა ზედაპირები იწმინდება და იზეთება მცენარეული ზეთით.
11. დაშვებულია ვაჟინისა და სხვადასხვა საკონდიტრო ნარევების მოხარშვისას მოუკალავი სპილენძის ქვაბების გამოყენება, იმ პირობით, რომ დამთავრებისთანავე ქვაბე- ბი საგულდაგულოდ ( სარკისებურ სიპრიალემდე) გაიწმინდება.
12. ცომეულის გამოსაცხობად განკუთვნილი რკინის ახალი ფორმები და ფურცლები ხმარებამდე ღუმელში უნდა გამოიწრთოს. ნაპირებდაზიანებული, დაჭყლეტილი ან ხიწვიანი ფურცლებისა და ფორმების გამოყენება აკრძალულია.
13. პურისა და საკონდიტრო ნაწარმისათვის განკუთვნილი ფორმები გასასწორებლად ( ხიწვებისა და ჩანაჭყლეტების) და ნამწვავის მოსაშორებლად პერიოდულად ( საჭიროების მიხედვით) უნდა გამოიწვას ღუმელში.
14. სავალცავის დანები სამუშაოს დამთავრებისთანავე იწმინდება.
15. დაფები, მაგიდების ზედაპირები, ტრანსპორტიორის რეზინის ლენტები გაჭუჭყიანებისთანავე რე- გულარულად მექანიკურად უნდა გაიწმინდოს და სოდიანი ცხელი წყლით გაირეცხოს.
16. ურიკები, ეტაჟერები და სასწორები ყოველდღიურად უნდა გაირეცხოს ცხელი წყლით და კარგად გაშრეს.
17. ფქვილის სილოსში მიმწოდებელი თითოეული ხაზი უნდა აღიჭურვოს ფქვილსაცრელებით და მეტალის მინარევების მაგნიტური დამჭერებით.
18. ფქვილსაცრელი სისტემა ჰერმეტული უნდა იყოს: მილებს, ბურატებს, შნეკების კოლოფებსა და სილოსებს არ უნდა ჰქონდეს ხვრელები. ფქვილის საცრელი სისტემა უნდა დაიშალოს 10 დღეში ერთხელ, გაიწმინდოს, ერთდროულად უნდა შემოწმდეს მისი ვარგისობა და დამუშავდეს ფქვილის მავნებლების გაჩენისგან დასაცავად.
19. საცრების უმინარევო ანაცერი მოწმდება ცვლაში არანაკლებ ერთხელ, მინარევებს აშორებენ და გადააქვთ ცალკე სათავსში.
20. მაგნიტურ სეპარატორებში 10 დღეში ორჯერ უნდა შემოწმდეს მაგნიტის ძალა. ის უნდა იყოს არანაკლებ 8 კგ- ისა მაგნიტის 1 კგ საკუთარ წონაზე. მაგ- ნიტების გაწმენდას ახდენს ხარატი და ცვლის ლაბორანტი, ცვლაში ერთხელ. მაგნიტის ანაცერი თავსდება პაკეტში და ლაბორატორიას ბარდება.
21. ფქვილსაცრელის სისტემის გაწმენდისა და შემოწმების შედეგები იწერება სპეციალურ ჟურნალში.
22. ტარის გარეშე ფქვილის შესანახ სილოსებს უნდა ჰქონდეთ გლუვი ზედაპირი, კონუსი არანაკლებ 70 სმ, მოწყობილობა ფქვილის კამარას დასაშლელად და იატაკიდან 1,5 მ სიმაღლეზე სამზერი ლუკები.
23. მოწყობილობები და აპარატურა რძისათვის ( ცისტერნები, მილგაყვანილობები, ტუმბოები და სხვა), სახარში ქვაბები ვაჟინისათვის, ვაჟინის შესანახი ბაკები, საზომი ავზაკები, მილგაყვანილობები სამუშაოს დამთავრების შემდეგ ყოველდღიურად უნდა გაირეცხოს და ჩაუტარდეს დეზინფექცია.
24. გარეცხვისა და დეზინფექციის სქემა უნდა შეიცავდეს შემდეგ პროცესებს:
ა) გავლება თბილი ( არანაკლებ 35 0 C) წყლით;
ბ) მრგვალი ჯაგრისებითა და სახეხებით საგულდაგულო რეცხვა ყველა ნებადართული სადეზინფექციო და სარეცხი საშუალებებით მათი მოხმარების ინსტრუქციის შესაბამისად;
გ) ცხელ( არანაკლებ 65 0 C) წყალში გავლება;
მილგაყვანილობა აუცილებელია გაირეცხოს დაშლილი, სპეციალურ აბაზანებში და გაშრეს სტელაჟებზე ან საშრობ კამერებში.
25. ტრანსპორტიორები, კონვეირები, რომელნიც შეხებაში არიან საკვებ პროდუქტებთან, ცვლის დამთავრების შემდგომ უნდა გაიწმინდოს და გაირეცხოს ცხელი წყლით.
26. ბადაგის ჩამოსხმისთანავე ცისტერნები უნდა გაირეცხოს ცხელი წყლით, დაიორთქლოს უხმარი ორთქლით, ზედა ლიუკები უნდა დაიკეტოს და დაილუქოს.
27. მოცულობები ბადაგის ჩამოსასხმელად უნდა მოეწყოს მოასფალტებულ მოედანზე, რომელიც განლაგებულია ნაგავსაყრელიდან, სანკვანძებიდან არანაკლებ 25 მეტრის მოშორებით და მათგან ქარპირა მხარეს.
28. ლუქები და ღარები ბადაგის ჩამოსხმის შემდეგ უნდა გაიწმინდოს ბადაგის ნარჩენების მოშორებამდე, გაირეცხოს და გაიორთქლოს უხმარი ორთქლით.
29. რეზერვუარებისა და ბადაგის საამქროს მოცულობების გარე ზედაპირები უნდა დამუშავდეს გაჭუჭყიანებისთანავე, მაგრამ არანაკლებ ერთხელ კვარტალში.
30. მოცულობების შიდა ზედაპირი უნდა გაირეცხოს ჯაგრისით, ცხელი წყლით, შემდეგ კი დამუშავდეს სუფთა ორთქლით.
31. ბადაგის შესანახი რეზერვუარები უნდა იყოს სუფთა და განთავისუფლებისთანავე უნდა მოხდეს მათი სანიტარიული დამუშავება.
32. ბადაგის მიმწოდებელი მილგაყვანილობა გაჭუჭყიანებისთანავე, თვეში არანაკლებ ერთხელ, უნდა გაირეცხოს წყლით და დამუშავდეს უხმარი ორთქლით.
33. ფქვილის კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმის გამომმუშავებელი საწარმოო საამქროს ( უბნების) მოწყობილობების, ინვენტარის დამუშავების თანმიმდევრობა შემდეგია:
ა) ქვესადგარები, კვერცხის გასატეხი დანები, ავზაკი და სადღვებელა კვერცხის მასისათვის, სტელაჟები კვერცხსატეხი ინვენტარისათვის; რძეშაქრიანი და ვაჟინის მოსახარში სხვა ქვაბები, მილგაყვანილობა ვაჟინის გადასატუმბად, კრემისსათქვეფი მანქანა, ნამცხვრებისა და ტორტების მოსართავი მაგიდები, მეტალის ვაგონეტები, ურიკები ნახევარფაბრიკატებისა და მზა პროდუქციისთვის – ცვლაში არანაკლებ ერთხელ;
ბ) ბიდონები, ბაკები, თასები კვერცხის მასის ტრანსპორტირებისა და შენახვისათვის, ბაკები რძის და რძის ვაჟინის ტრანსპორტირებისა და შენახვისათვის, ბაკები კრემის ტრანსპორტირებისა და სამუშაო ადგილზე შესანახად, მაგიდა კარაქის ჩასაწმენდად, დანები, კარაქის საჭრელი მანქანა, შიდა საამქროს ტარა ( ხონჩები, ფურცლები, ღიობები და სხვა) მეტალის ხონები, ფურცლები და მათი სახურავები ნამცხვრების ტრანსპორტირებისათვის – ყოველი განთავისუფლების შემდეგ;
გ) მოცულობები ვაჟინში დასასველებლად ( თასები) და ბისკვიტის ნამცეცებისათვის ( ქვესადგარები) – ცვლაში არანაკლებ ორჯერ.
34. კრემების სათქვეფ მანქანაში კრემის გაწმენდის შემდეგ მიმდევრობით ასხავენ სარეცხ და სადეზინფექციო ხსნარებს, დამუშავებას აწამოებენ 10-15 წთ- ით მანქანის მუშაობის პროცესში დამუშავების თითოეული სტადი- ისათვის.
35. ტორტებისა და ნამცხვრების გასაწყობად გამოყენებულ მაგიდებს უნდა ჰქონდეთ გლუვი დაფარვა. მაგიდების დამუშავება შეიძლება ყველა ნებადართული სარეცხი და სადეზინფექციო საშუალებებით მათი მოხმარების ინსტრუქციის შესაბამისად.
36. ინვენტარი, საამქროსშიდა ტარა უნდა დამუშავდეს სპეციალურ სამრეცხაო განყოფილებაში.
37. ხელით რეცხვისას ტარისა და ინვენტარის გარეცხვას აწარმოებდნენ ყოველი ცვლის ბოლოს საგულდაგულო მექანიკური გაწმენდის შემდეგ სარეცხ მანქანებში ან სამსექციან აბაზანებში. პირველ სექციაში – დალბობა და რეცხვა 40-45 0 C- იანი წყლით. ხსნარში სარეცხი საშუალებების კონცენტრაცია განისაზღვრება თანახმად თანდართული ინსტრუქციისა. მეორე სექციაში – დეზინფექცია. მესამე სექციაში – გავლება გამდინარე ცხელ წყალში, რომლის ტემპერატურა 60 0 C ნაკლები არ არის.
38. დამუშავების შემდგომ ინვენტარი და საამქროს შიდა ტარა უნდა გამოშრეს. ისინი უნდა ინახებოდეს სპეციალურ სათავსში სტელაჟებზე, თაროებზე, სადგამებზე, რომლებიც იატაკიდან 0,5 – 0,7 მ სიმაღლეზე უნდა იყოს.
39. მობრუნებული ტარის გარეცხვა უნდა მოხდეს საამქროსშიდა ტარისაგან და ინვენტარისაგან განცალკევებით.
40. ხონჩები, ფურცლები, სახურავები, რომლებიც გამოიყენება ნამცხვრების ტრანსპორტირებისას, სავაჭრო ქსელიდან ყოველი მობრუნებისას უნდა გაირეცხოს ნებადართული სარეცხი საშუალებებით შემდგომი გავლებით ცხელ წყალში ( არანაკლებ 65 0 C) და გამოშრობით.
41. მოწყობილობა, ტარა, ინვენტარი, რომელიც გამოიყენება კვერცხის მასის მოსამზადებლად, სამუშაოს დამთავრების შემდეგ კარგად უნდა გაირეცხოს და ჩაუტარდეს დეზინფექცია ნებადართული სარეცხი ფხვნილებით და სადეზინფექციო საშუალებებით, შემდეგ უნდა გაივლოს არანაკლებ 65 0 C ცხელ წყალში. წვრილმანი ინვენტარი გარეცხვის მერე უნდა წამოდუღდეს 30 წთ – ის განმავლობაში.
42. აბაზანები კვერცხის დასამუშავებლად და კვერცხსატეხი სათავსოს იატაკები სამუშაოს დაბთავრებისას უნდა გაირეცხოს და ჩაუტარდეს დეზინფექცია.
43 სალექი ტომრები, წამოსაცმელები, ასევე ტორტისა და ტკბილღვეზელას მორთვისას გამოყენებული წვრილმანი ინვენტარი უნდა დამუშავდეს გულმოდგინედ.
ა) სალექ ტომრებს წინასწარ ალბობენ 65 0 C ტემპერატურის წყალში 1 საათით, სანამ კრემი მთლიანად არ გამოირეცხება, შემდეგ რეცხავენ ნებისმიერი ნებადართული სარეცხი საშუალებებით 45 - 50 0 C ტემპერატურაზე სარეცხ მანქანაში ან ხელით, კარგად ავლებენ წყალში და აშრობენ საშრობ კარადებში; გამშრალ სალექ ტომრებს აწყობენ ბიქსებში, თავსახურიან ქვაბებში ახვევენ პერგამენტში ან ქვეპერგამენტისებრ ქაღალდში და ასტერილებენ ავტოკლავში 120 0 C ტემპერატურაზე 20-30 წთ- ის განმავლობაში; ავტოკლავის უქონლობისას, გარეცხილ ტომრებს ხარშავენ დუღილის დაწყების მომენტიდან, 30 წთ განმავლობაში აშრობენ სპეციალურ კარადაში და ინახავენ სუფთა თავსახურიან ჭურჭელში; დამუშავება შემდეგი თანმიმდევრობით ხდება:
ბ) სალექი ტომრების ბუნიკებს რეცხავენ ყველა ნებადართული სადეზინფექციო საშუალებებით, მისი მოხმარების ინსტრუქციის შესაბამისად, შემდგომი გავლებით ცხელ წყალში, რომლის ტემპერატურა 65 0 C- ზე ნაკლები არ უნდა იყოს.
44. დამუშავების შემდეგ ინვენტარს აშრობენ და აწყობენ სპეციალურ შესანახ ჭურჭელში.
45. მოწყობილობებს, რომელნიც განკუთვნილია სალექი ტომრების, ბუნიკებისა და წვრილმანი ინვენტარის დასამუშავებლად და შესანახად, გამოყენება სხვა საწარმოო მიზნებისათვის არ არის ნებადართული.
46. ინვენტარი, ჭურჭელი და საამქროსშიდა ტარა და მათგვარნი, რომელნიც გამოიყენება კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმის წარმოებისას, უნდა იყოს მკაცრად მარკირებული ტექნოლოგიური პროცესების ეტაპების მიხედვით. აკრძალულია არამარკირებული ან შეუსაბამოდ მარკირებული ინვენტარის, ჭურჭლისა და სხვათა გამოყენება.
47. აპარატურის მოწყობილობებისა და ინვენტარის შეკეთებისას მიღებული უნდა იყოს ზომები, რომელნიც გამორიცხავენ გარე საგნების მოხვედრას პროდუქციაში.
48. აპარატურისა და მოწყობილობების შეკეთების ( რეკონსტრუქციის) შემდეგ ექსპლუატაციაში გაშვება ნებადართულია მხოლოდ მათი გარეცხვის, დეზინფექ- ციისა და ცვლის უფროსის ( ბრიგადირის) დათვალიერების შემდეგ.
49. ზეინკლებისა და სხვა შემკეთებელი მუშების ინვენტარი მოთავსებული უნდა იყოს ინსტრუმენტების გადასატან ყუთებში.
50. აკრძალულია სარემონტო ნაწილების, წვრილმანი სათადარიგო ნაწილების, ლურსმებისა და სხვათა შენახვა საწარმოს სამუშაო ადგილებზე. ამისათვის გამოყოფილი უნდა იყოს სპეციალური საკუჭნაო.
51. აკრძალულია ინსტრუმენტალური უბნების მოწყობა უშუალოდ ტექნოლოგიურ საამქროებთან.
XII. მოთხოვნები ნედლეულის, ნახევარფაბრიკატების, წარმოებისათვის ნედლეულის მომზადებისადმი და მზა პროდუქციის გამოშვებისადმი
1. ყველა მოწოდებული ნედლეული, დამხმარე, ტარის შესაფუთი მასალები და გამოშვებული პროდუქცია უნდა პასუხობდეს მოქმედი სტანდარტების, ტექნიკური პირობების, მედიკო- ბიოლოგიურ მოთხოვნებს, უნდა ჰქონდეს ხარისხის მოწმობა.
2. წარმოებული პარტიისა და მიწოდებული პროდუქციის დადგენილ მოთხოვნებთან შესაბამისობის დამოწმება ( საქონლის ხარისხისადმი შესაბამისობის გარანტირება) – მწარმოებლის მოვალეობაა.
3. პურის საცხობ და საკონდიტრო მრეწველობის მზა ნაწარმში უსაფრთხოების მაჩვენებლების შერჩევითი კონტროლი ტარდება პროდუქციის მწარმეობლის მიერ დადგენილი წესის შესაბამისად და სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურთან შეთანხმებით.
4. ნედლეული და დამხმარე მასალები წარმოებაში დაშვებულია მხოლოდ ლაბორატორიის ან წარმოების ტექნოლოგიური კონტროლის სპეციალისტების დასკვნის არსებობისას.
5. იმპორტული საკვებდანამატების გამოყენებისას დაწესებულებას უნდა ჰქონდეს ფირმა- მომწოდებლის სერტიფიკატი და საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ნებართვა.
6. წარმოებისათვის ნედლეულის მომზადება უნდა ხდებოდეს ცალკე სათავსოში – მოსამზადებელ განყოფილებაში.
7. ნედლეულის, ნახევარფაბრიკატების და დამხმარე მასალების განფუთვა უნდა მოხდეს ტარის ზედაპირული დაბინძურებისგან წინასწარი გაწმენდის შემდგომ.
8. ნედლეულის ტომრებს დაცლამდე წმენდენ ჯაგრისით და ნაკერზე ფრთხილად არღვევენ.
9. ბიდონებსა და ქილებს ნედლეულით, წმენდენ ზედაპირული ჭუჭყისაგან და ადეზინფიცირებენ.
10. მინის ქილებსა და ბოთლებს გულმოდგინედ ათვალიერებენ და გატეხილებს ან გაბზარულებს გადაარჩევენ.
11. ტარის გახსნის შემდეგ ნედლეული გადააქვთ ან ყრიან შიგასაამქროს მარკირებულ ტარაში. ნედლეულის შენახვა საბრუნავ ტარაში საწარმოო სათავსებში კატეგო- რიულად აკრძალულია.
12. საწარმოო საამქროებში დაშვებულია ქარხნული წესით დაფასოებული შედედებული რძის შენახვა.
13. ნედლეულისა და ნახევარფაბრიკატების გადაზიდვა საწარმოოს ტერიტორიაზე უნდა ხდებოდეს მარკირებულ თავდახურულ მოცულობებში.
14. ცარიელი ტარა დაუყოვნებლივ უნდა იქნეს გატა- ნილი მოსამზადებელი განყოფილებიდან.
15. პურფუნთუშეულის, ფქვილიანი და კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმის წარმოებისთვის მომზადებული ნახევარფაბრიკატები და მოსართავი სატენები უნდა ინახებოდეს მარკირებულ დახურულ ტარაში ან შემკრებებში არა უმეტეს 6 0 C ტემპერატურაზე.
16. საამქროსშიგა სატრანსპორტო ( საბრუნავი) ტარა და მოწყობილობა უნდა უყოს სუფთა, მშრალი და უსუნო. საბრუნავი ტარა ხმარების წინ უნდა დაექვემდებაროს აუცილებელ სანიტარიულ დამუშავებას საწარმოში, იმისდა მიუხედავად, იყო დამუშავებული საწარმოში მიტანამდე თუ არა.
17. აკრძალულია: სატრანსპორტო ( საბრუნავი) ტარის შემოტანა საწარმოო საამქროში სანიტარიული დამუშავების გარეშე, საკონდიტრო ნაწარმის გადაზიდვა სატრან- სპორტო ( საბრუნავი) ტარითა და ტრანსპორტით, რომელიც არ პასუხობს სანიტარიული წესების მოთხოვნებს.
18. დატარული ნედლეული, დამხმარე მასალები და მზა პროდუქცია უნდა ინახებოდეს საწყობებში და ექსპედიციებში სტელაჟებსა და ლატანმორებზე იატაკიდან არანაკლებ 15 სმ სიმაღლეზე და 70 სმ- ის დაშორებით კედლებიდან, დაწყობილი შტაბელებად, მათ შორის არა ნაკლებ 75 სმ- იანი გასასვლელის შენარჩუნებით.
19. მოხმარებამდე ფხვიერი ნედლეული უნდა გატარდეს მაგნიტდამჭერებში და გაიცრას საცრებში ნორმატიული დოკუმენტების შესაბამისად, ხოლო კანფეტების ჩამოსასხმელი სახამებელი კი პერიოდულად უნდა შეშრეს.
20. ფქვილი ყველა სახის ნედლეულისაგან ცალკე უნდა ინახებოდეს. ფქვილი ტარით უნდა ინახებოდეს სტელაჟებზე შტაბელებად იატაკიდან 15 სმ-ისა და კედლიდან 50 სმ- ის დაშორებით. შტაბელებს შორის მანძილი უნდა იყოს არანაკლებ 75 სმ- ისა.
21. ტარის გარეშე ფქვილის მიღებისას და შენახვისას დაცული უნდა იყოს შემდეგი პირობები:
ა) მიმღები მოწყობილობები განმტვირთავი ფქვილსაზიდების არ ქონის პერიოდშიც კი უნდა იყოს მუდმივად დახურული, მიმღები მოქნილი ავტომატური მკლავები – ალაგებული და ჩამოკიდებული;
ბ) მიმღებ მოწყობილობებთან ფქვილსაზიდის ჩართვამდე პასუხისმგებელი პირი ვალდებულია გულდასმით შეამოწმოს ფქვილსაზიდის გამოსაშვები მილყელის შიგთავსი, აგრეთვე პლომბების მთლიანობა ფქვილსაზიდის ჩამტვირთავ ლუქებზე;
გ) საჰაერო ფილტრები სილოსებსა და ბუნკერებზე უნდა იყოს გამართულ მდგომარეობაში და იწმინდებოდეს დღეღამეში არანაკლებ ერთხელ. ყველა ლუქი და საძრომი საიმედოდ უნდა იკეტებოდეს. აკრძალულია წარმოებაში ფქვილის გაგზავნა მაგნიტდამჭერის გაუვლელად;
დ) ფქვილგამტარების, გადამრთველების, მკვებავების, ბუნკერებისა და სილოსების გაწმენდისა და შეკეთების შემდეგ აუცილებელია მოწყობილობების დათვალიერება, რათა არ ჩარჩეს იქ ინსტრუმენტები, დეტალები, ჯაგრისები და სხვა.
22. ტარის გარეშე შენახვისას ფქვილი მოცულობებში ხარისხობრივი მაჩვენებლების შესაბამისად ინახება. ბუნკერები ( სილოსები) და კონუსები მთლიანად იწმინდება წელიწადში არანაკლებ ერთხელ.
23. მარილი უნდა ინახებოდეს ცალკე ხაროებში ან სახურავიან კოლოფებში, ასევე ხსნარის სახით ფილ- ტრებიან მოცულობებში და წარმოებას მიეწოდება მხო- ლოდ გახსნილი და გაფილტრული სახით.
24. საფუარი საწარმოს მიეწოდება მხოლოდ წნეხილი, მშრალი ან საფუვრის რძის სახით. დაპრესილ საფუარს ან საფუვრის რძეს ინახავენ 0- დან +4 0 C ტემპერატურაზე. დაშვებულია წნეხილი საფუვრის დღე- ღამის ან ცვლის მარაგის შენახვა, საამქროს პირობებში.
25. ცხიმები, კვერცხი და რძის პროდუქტები უნდა ინახებოდეს მაცივრებში 0- დან +4 0 C ტემპერატურამდე.
26. კვერცხის მელანჟი ცომში დაშვებულია პატარა, ცალობითი საკონდიტრო და პურფუნთუშეულის ნაწარმის დამზადებისას, ორგანოლეპტიკური, ფიზიკო- ქიმიური და მიკრობიოლოგიური მაჩვენებლების მოთხოვნებთან შესაბამისობისას. კვერცხის მელანჟი ინახება –6- დან +5 0 C ტემპერატურამდე. მელანჟის განმეორებითი გაყინვა კატეგორიულად იკრძალება. დეფროსტირებული მელანჟის შენახვა 4 სთ- ზე მეტხანს დაუშვებელია.
27. პასტერიზებული ძროხის რძე ინახება 0- დან +6 0 C ტემპერატურამდე არა უმეტეს 36 საათისა მისი წარმოების ტექნოლოგიური პროცესის დამთავრების მომენტიდან.
28. საღებავები, არომატიზატორები, მჟავები და სხვა საკვებდანამატები უნდა ინახებოდნეს ქარხნული წესით შეფუთული შესაბამისი ეტიკეტებით.
29. საღებავების და არომატიზატორების ხსნარები უნდა მზადდებოდეს დაწესებულების ლაბორატორიის მუშაკების მიერ იმ ტევადობებში, რომლებიც დამზადებულია საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ კვების მრეწველობაში გამოსაყენებლად ნებადართული მასალებით. საღებავებისა და არომატიზატორების ხსნარების მოცულობებზე უნდა იყოს ეტიკეტი დასახელებისა და პრეპარატის ხსნარის კონცენტრაციის მითითებით.
30. განფუთვისთანავე კარაქი გულდასმით მოწმდება და ზედაპირი იწმინდება. ზედაპირის გაჭუჭყიანებისა და მიკრობიოლოგიური გაფუჭებისას დაუშვებელია მისი კრემიან სკონდიტრო წარმოებაში ხმარება.
31. გაწმენდამდე კარაქის შენახვის ხანგრძლივობა კარაქის საჭრელ სათავსში არ უნდა აღემატებოდეს 4 საათს.
32. ახალი ხილი და კენკრა გამოყენებამდე კრგად ირეცხება და შრება. აკრძალულია გასაწყობად იმ კენკროვანის გამოყენება, რომელთა კარგად გარეცხვა გართულებულია – მარწყვი, ჟოლო, ხენდრო, მაყვალი, თუთა. ეს კენკროვნები, როგორც კრემის შემავსებლები თერმული დამუშავების შემდგომ გამოიყენება.
33. ქიშმიში და ხილის ჩირი კარგად უნდა გადაირჩეს, მოშორდეს ყუნწები და გარეშე მინარევები, შემდეგ გაირეცხოს ცხაურაზე ან ქიშმიშის სარეცხ მანქანაში გამდინარე წყლით, რომლის ტემპერატურა დაახლოებით 5 0 C- ია. ქიშმიშის გამოყენება ნებადართულია იმ ნაწარმში, სადაც ის გადის საიმედო თერმულ დამუშავებას. ცუკატები გადაირჩევა.
34. ხილ- კენკროვანი პიურე რბილობი წარმოებაში გამოყენებამდე სახეხ მანქანაში უნდა გატარდეს. ხილ-კენკროვანის პიურეს ხეხავენ საცერში, რომლის ნასვრეტები 1,55 მმ- ზე ნაკლებია, ხილ- კენკროვანის ხილფაფა, ჯემი სატენი და წამონადუღი კი – 3 მმ ნასვრეტებიან საცერში. აკრძალულია მათი წყლით განზავება.
35. სულფიტირებული ხილი და კენკრა ( რბილობი) და ხილ- კენკრის პიურე, თუ შემდგომ არ უნდა წამოდუღდეს ( პასტილას, ზეფირის, სხვადასხვა სახის ჟელეს, მარმელადების) ან მისი ხარშვის რეჟიმში გოგირდოვანი მჟავა არ სცილდება, წინასწარ სპეციალურ აპარატებში უნდა მოხდეს დესულფიტირება, ან ღია სახარშ ქვაბებში გაცხელდეს.
36. ბადაგი, თაფლი, ვაჟინი, თხევადი შოკოლადის ნახევარფაბრიკატები, გადამდნარი ცხიმები და მოუხდელი რძე უნდა გაიწუროს სპეციალურ საცრებში, გაწურვის შემდეგ რძე უნდა ადუღდეს.
37. შაქრის ვაჟინები მეტალის 1,5 მმ- ის ნასვრეტებიან საცრებში იწურება.
38. ბადაგის გადაზიდვა და შენახვა ნებადართულია მხოლოდ სუფთა მჭიდროდ დახურულ სახურავებიან რეზერვუარებში.
39. კაკალს, ნუშსა და ზეთოვანი კულტურების თესლს მახარისხებელ მანქანებზე ასუფთავებენ გარე მინარევებისაგან ან მაგიდებზე ხელით გადაარჩევენ, აშორებენ მწერებისაგან დაზიანებულ, დაობებულ და უხარისხო ნაწილებს.
40. მავნებლებით დაზიანებულ კაკაო- პარკოსნებს სპეციალურ კამერებში 10-15 წთ- ის განმავლობაში 60-65 0 C ტემპერატურაზე თერმულად ამუშავებენ.
41. ჭუჭყის მოსაშორებლად საპონას ფესვს რეცხავენ წყალში, შემდეგ ალბობენ ცხელ წყალში, ჭრიან წვრილად და წყლის ახალ- ახალ ნაკადში 3-4 ჯერ ორთქლავენ. მიღებულ სუსტ ექსტრაქტებს შეხარშავენ 1,05 ხვედრით წონამდე, წურავენ საცერში და მხოლოდ ჰალვის მოსამზადებლად იყენებენ. ჰალვაში საპონას შემცველობა არ უნდა აღემატებოდეს 300 მგ/ კგ.
42. საკონდიტრო ნაწარმისათვის შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ქათმის ახალი კვერცხი წუნის გარეშე, დაუზიანებელი ნაჭუჭით, არანაკლებ მეორე კატეგორიისა. კვერცხი უნდა გაშუქდეს და დახარისხდეს.
43. კვერცხის ყუთების განფუთვა, სანიტარიული დამუშავება და კვერცხის მასის მიღება ნაკადურობის მკაცრი დაცვით ხდება.
44. ნებისმიერი კრემის მოსამზადებლად კატეგორიულად აკრძალულია: წყლის ფრინველის, განაყოფიერებული ქათმის კვერცხის, ნაჭდევიანი, კვერცხნადენი და გატეხილი, მირაჟული კვერცხის, კვერცხის იმ მე- ურნეობებიდან, რომელიც არაკეთილსაიმედონი არიან ტუბერკულოზის, სალმონელოზის მხრივ, აგრეთვე კვერცხის მაგივრად კვერცხის მელანჟის გამოყენება. წყლის ფრინველის კვერცხის გამოყენება ნებადართულია მხოლოდ მცირე ზომის ცალობითი პურფუნთუშეულის და ფქვილის საკონდიტრო ნაწარმის ცხობისას.
45. წყლის ფრინველის კვერცხის ნაჭუჭი დატეხვის შემდეგ გროვდება ცალკე ავზაკებში და დაუყოვნებლივ იწვება. ავზაკები დაცლის შემდეგ უნდა გაიწმინდოს, გაირეცხოს თბილი წყლით და ჩაუტარდეს დეზინფექცია.
46. წყლის ფრინველის კვერცხის მასის მომზადებაზე მომუშავე მუშებმა, უნდა დაიბანონ ხელები საპნით და ნებისმიერი ნებადართული სადეზინფექციო ხსნარით ჩაიტარონ ხელების დეზინფექცია.
47. კვერცხის მასის მომზადებამდე ყველა კვერცხი, რომელიც წინასწარ გაშუქებული და გადაწყობილია ლითონის კოლოფებში ან კასრებში, მუშავდება 4 სექციიან აბაზანაში შემდეგი წესით:
ა) პირველ სექციაში – 40-45 0 C ტემპერატურამდე წყალში დალბობა 10-15 წთ- ის განმავლობაში;
ბ) მეორე სექციაში – დამუშავება ნებისმიერი ნებადართული სარეცხი საშუალებით, მისი მოხმარების ინსტრუქციის შესაბამისად;
გ) მესამე სექციაში – დეზინფექცია ნებისმიერი ნებადართული სადეზინფექციო საშუალებით, მისი მოხმარების ინსტრუქციის შესაბამისად;
დ) მეოთხე სექციაში – გავლება ცხელ ( გამდინარე) წყალში 50 0 C ტემპერატურისას. ხსნარის გამოცვლა სარეცხ აბაზანაში ცვლაში არანაკლებ ორჯერ უნდა ხდებოდეს.
48. დამუშავებული კვერცხი ტყდება ლითონის დანებზე და სპეციალური მოცულობის ჭიქებში ისხმება არა უმეტეს 5 კვერცხისა. კვერცხის მასის სუნისა და გარეგანი დათვალიერების შემდეგ იგი ისხმება უფრო დიდი მოცულობის სხვა სამრეწველო ტარაში.
49. მოხმარებამდე კვერცხის მასა იწურება მოკალული ლითონის ან უჟანგავი ფოლადის საცერში, რომლის ნასვრეტების ზომა 3-5 მმ- ია.
50. კრემის მოსამზადებლად კვერცხის მასის შენახვის ხანგრძლივობა არა უმეტეს 6 0 C ტემპერატურაზე – არა უმეტეს 8 საათია, გამოსაცხობი ნახევარფაბრიკატებისათვის – არა უმეტეს 24 საათი. კატეგორიულად აკრძალულია კვერცხის მასის შენახვა სიცივის გარეშე.
51. კვერცხის სანიტარიულ დამუშავებაზე მომუშავეს, რომელიც ამზადებს კვერცხის მასას, ეკრძალება კვერცხის დახარისხება და დასამუშავებლად მომზადება.
52. მომუშავეებმა კვერცხის გატეხამდე უნდა ჩაიცვან სუფთა სანიტარიული ტანსაცმელი, ხელები საპნით დაიბანონ და ნებისმიერი ნებადართული სადეზინფექციო საშუალებით ჩაიტარონ დეზინფექცია.
53. იატაკზე დავარდნილი პროდუქტები ( სანიტარიული წუნი) უნდა ჩაიწყოს სპეციალურ ტარაში წარწერით: „სანიტარიული წუნი”.
54. აკრძალულია „სანიტარიული წუნის” გამოყენება საკონდიტრო ნაწარმის წარმოებაში.
55. ყველა აპარატი, რომელშიც ტექნოლოგიური ოპერაციები მაღალ ტემპერატურაზე ტარდება უზრუნველყოფილი იქნეს საკონტროლო საზომი ხელსაწყოებით.
56. ნახევარფაბრიკატებისა და მზა პროდუქციის ტექნოლოგიური პროცესის ყველა საპასუხისმგებლო ოპერაციის სამუშაო ადგილზე გამოკრული უნდა იყოს შესაბამისი ინსტრუქციები და რეცეპტურები, რომელთაც საამქროს მუშაკები უნდა ეცნობოდნენ.
57. კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმის წარმოებისას ( ტორტები, ტკბილღვეზელა, რულეტი და სხვ.), თითოეული ცვლა სამუშაოს უნდა იწყებდეს სუფთა სტერილიზებული სალექი ტომსიკების ბუნიკებითა და წვრილმანი ინვენტარით.
58. ტომსიკების, ბუნიკებისა და სხვა წვრილმანი ინვენტარის გაცემა და ჩაბარება სპეციალური პირების მიერ, ყოველ ცვლაში თვლით ხდება ჟურნალში რეგისტრაციით.
59. სალექი ტომსიკების შეცვლა ცვლაში არანაკლებ ორჯერ ხდება.
60. კრემების მომზადება ხდება მოქმედ რეცეპტურასა და ტექნოლოგიურ ინსტრუქციასთან მკაცრ შესაბამისობაში.
61. კრემის მოსამზადებლად ნებადართულია კარაქი, რომელშიც ტენის მასის წილი არ უნდა აღემატებოდეს 20%, მიკრობიოლოგიური მაჩვენებელი უნდა აკმაყოფი- ლებდეს შემდეგ მოთხოვნებს:
ა) ტკბილ კარაქში – მეზოფილური აერობული მიკროორგანიზმები 10000 კწე/ გ, ნჩჯბ ( ნაწლავის ჩხირის ჯგუფის ბაქტერიები) არ დაიშვება 0,1 გ პროდუქტში; პათოგენური მიკროორგანიზმები მათ შორის სალმონელები არ დაიშვება 25 გ- ში. კოაგულაზადადებითი სტაფილოკოკები არ დაიშვება – 1 გ პროდუტში.
ბ) უმარილო ტკბილ და სამოყვარულო კარაქში – მეზოფილური აერობული მიკროორგანიზმები არა უმეტეს 100 000 კწე/ გ პროდუქტზე, ნჩჯბ – არ დაიშვება 0,01 გ პროდუქტში, კოაგულაზადადებითი სტაფილოკოკები არ უნდა იყოს 1 გ. პროდუქტში. მჟავე უმარილო და სამოყვარულო კარაქში მეზოფილური აერობული მიკ- როორგანიზმები არ განისაზღვრება.
62. მოთხოვნები დანარჩენ მიკრობიოლოგიურ მაჩვენებლებზე იგივეა, რაც ტკბილ უმარილო და სამოყვარულო კარაქზე. იმპორტულ კარაქს წაეყენება ანალო- გიური მოთხოვნები.
63. წყლიან ფაზაში 60%- ზე ნაკლები შაქრის შემცველობის კრემის მომზადება, შეთანხმებული უნდა იყოს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურთან.
64. კრემი კეთდება მხოლოდ ერთი ცვლისათვის საჭირო რაოდენობით. მორჩენილი კრემის გადაცემა ერთი ცვლიდან მეორეში ტორტებისა და ტკბილღვეზელების მოსართავად კატეგორიულად აკრძალულია.
65. მორჩენილი კრემის გამოყენება შესაძლებელია იმავე ცვლაში მხოლოდ ნახევარფაბრიკატებისა და ფქვილის ისეთი ნაწარმის გამოსაცხობად, რომლებიც მარალ თერმულ დამუშავებას გადიან.
66. ათქვეფილი ნაღების კრემი, მოხარშული და ცილა – ათქვეფილი მოუხარშავი და მოხარშული კრემი მომზადებისთანავე უნდა იქნეს გამოყენებული. მათი მოზადების შესაძლებლობა უნდა შეთანმხმდეს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურთან წარმოების სანიტარიული მდგომარეობისა და პერსონალის კვალიფიკაციის გათვალისწინებით.
67. მუშაობის დროს კრემით შევსებული სალექი ტომსიკები, შესვენებისას უნდა ჩაიწყოს სუფთა ჭურჭელში და სიცივეში ინახებოდეს.
68. სამუშაო ადგილებზე კრემის ტრანსპორტირებისას გამოიყენება უჟანგავი ფოლადის ან ალუმინის სახურავიანი სუფთა ჭურჭელი მარკირებით: ,, კრემი.“ სამუშაო ადგილებზე კრემიანი ავზები არ იხურება.
69. კრემის გადაღება ერთი მოცულობიდან მეორეში სპეციალური ინვენტარით ხდება. დაუშვებელია კრემის უშუალოდ ხელით გადაღება.
70. გასაჟღენთად გამიზნული გაციებული ვაჟინების 20-26 0 C ტემპერატურაზე შენახვის ხანგრძლივობა 5 საათს არ უნდა აღემატებოდეს, ხოლო 6 0 C ტემპერატურაზე – არა უმეტეს 12 საათს.
71. ვაჟინი და მოსაყრელი ნაფხვენები უნდა იცვლებოდეს ცვლაში არანაკლებ ორჯერ.
72. ვაჟინი და მოსაყრელი ნაფხვენების ნარჩენები გადაეცემა ნახევარფაბრიკატების გამოსაცხობად მაღალი თერმიული დამუშავებისას.
73. რულეტები, ტორტები და კრემიანი ტკბილღვეზელა მომზადებისთანავე გასაცივებლად უნდა გაიგზავნოს სამაცივრო კამერაში.
74. წარმოებაში სამაცივრო კამერაში შენახვამდე მზა ნაწარმის შენახვის ხანგრძლივობა არ უნდა აღემატებიდეს 2 საათს.
75. კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმის გამომმუშავებელ საწარმოებს, რომელთა სადღეღამისო გამომუშავება 300 კგ- ზე მეტია, უკრემო საკონდიტრო ნაწარმის წლიური გამომუშავება კი 10 ათას ტონას აღემატება, უნდა ჰქონდეს ლაბორატორია დარგობრივი სტანდარტის: „საკონდიტრო ნაწარმი, აპარატურა, მასალები, რეაქტივები და საკვები ნიადაგები მიკრობიოლოგიური ანალიზებისათვის” შესაბამისად.
76. საწარმოებს კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმის სადღეღამისო გამომუშავებით არა ნაკლებ 300 კგ- სა და უკრემო საკონდიტრო ნაწარმის წელიწადში არანაკლებ 10 ათასი ტონის გამომუშავებისა, უნდა ჰქონდეს ხელშეკრულება აკრედიტებულ ლაბორატორიასთან სანიტარიულ- მიკრობიოლოგიური ანალიზების ჩასატარებლად.
77. აკრძალულია კანფეტების შესახვევად ანილინის საღებავებით შეღებილი ფანტების გამოყენება.
78. ღუმელიდან ახალგამოღებული პური დაუყოვნებლივ ეწყობა ხონჩებზე და ვაგონეტებით იგზავნება ექსპედიციაში.
79. პურის ზვინულად შენახვა აკრძალულია.
80. დაუშვებელია „წევადით” ( კარტოფილის) დაავადებული პურის საკვებად გამოყენება, რადგანაც შეუძლებელია მისი გადამუშავება, იგი ფურნიდან დაუყოვნებლივ უნდა იქნეს გატანილი.
81. „წევადით” ( კარტოფილის) დაავადების გავრცელების თავიდან ასაცილებლად საწარმოში აუცილებებია ზომების მიღება „კარტოფილის დაავადების თავიდან აცილების ინსტრუქციის” მოთხოვნების შესაბამისად.
82. კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმის ( ტორტები, ტკბილღვეზელა, რულეტი) მწარმოებელ საწარმოებს უნდა ჰქონდეს სამაცივრო დანადგარები, რომელნიც წინამდებარე სანიტარიული წესების შესაბამისად ინახავენ ნედლეულს, ნახევარფაბრიკატებს და მზა პროდუქციას მოქმედი სანწდანდ შესაბამისად „განსაკუთრებით მალფუჭებადი პროდუქტების შენახვის პირობები და ვადები”.
83. კრემები, ტკბილღვეზელა, ტორტები, კრემიანი რულეტები, უნდა ინახებოდეს არა უმეტეს 6 0 C ტემპერატურაზე.
84. უკრემო ტორტები და ტკბილღვეზელა, ვაფლის ტორტები და ტკბილღვეზელა, ცხიმოვანი და პრალინეს მოსართავიანი ნახევარფაბრიკატები უნდა ინახებოდეს არა უმეტეს 18 0 C ტემპერატურაზე, ხოლო ჰაერის ფარდობითი ტენიანობა 70-75% უნდა შეადგენდეს.
85. შოკოლადიანი ვაფლის ტორტი და ტკბილღვეზელა უნდა ინახებოდეს (18+3) 0 C ტემპერტურაზე.
86. დაუშვებელია ტორტების, ტკბილღვეზელასა და რულეტების შენახვა არასაკვებ მასალებსა და სპეციფიკური სუნის მქონე პროდუქტებთან ერთად.
87. სამაცივრო კამერებს უნდა ჰქონდეს თერმომეტრები. ტემპერატურის გარკვეულ დონეზე შესანარჩუნებლად მიზანშეწონილია თერმორელეს გამოყენება. სამაცივრო კამერების მუშაობის რეჟიმზე მუდმივი კონტროლი უნდა დაწესდეს. საკვები პროდუქტების შენახვის ტემპერატურის შემოწმების შედეგის რეგისტრაცია სპეციალურ ჟურნალში უნდა ხდებოდეს.
88. ტკბილღვეზელები და რულეტები სავაჭრო ქსელში გაგზავნამდე ლაგდება ლითონის ფურცლებსა ან ხონჩებზე, რომლებზეც წინასწარ ამოგებულია პერგამენტი ან პერგამენტისებრი ქაღალდი და მჭიდროდ დახურულ ლითონის კონტეინერებში იწყობა.
89. ტორტები იწყობა მუყაოს კოლოფებში, რომელზეც ამოგებულია ქაღალდის ხელსახოცებით, პერგამენტით ან ქვეპერგამენტისებრი ქაღალდით. ტორტების ტრანს- პორტირება და რეალიზაცია შესაფუთი კოლოფების გარეშე კატეგორიულად აკრძალულია.
90. სახურავის გარეთა მხარეს ( ტორტის კოლოფები ან ხონჩის ტკბილღვეზელიანი, რულეტებიანი) უნდა იყოს ნაწარმის გამოშვების თარიღი, საათი, რეჟიმი და შენახვის ვადა.
XIII. მოთხოვნები მზა პროდუქციის რეალიზაციისადმი
1. პურისა და პურფუნთუშეულის რეალიზაცია ხდება „პურისა და პურფუნთუშეულის საცალო ვაჭრობის წესებისა” და გოსტ- ის „პურისა და პურფუნთუშეულის დაწყობა, შენახვა და გადაზიდვა” შესაბამისად.
2. საკონდიტრო ნაწარმის, მათ შორის კრემიანის რეალიზაცია ხდება სანიტარიული წესებისა და ნორმების: „განსაკუთრებით მალფუჭდებადი პროდუქტების შენახვის ვადები და პირობები”, წინამდებარე სანწდან და მზა პროდუქციაზე ნორმატიულ- ტექნიკური დოკუმენტაციის მოთხოვნების შესაბამისად.
3. კრემიანი ნაწარმი მომზადების შემდეგ და რეალიზაციამდე ნაწარმის შუაგულში 4+20 C ტემპერატურაზე უნდა გაცივდეს.
4. აკრძალულია ნორმატიული და ტექნიკური დოკუმენტაციის დამტკიცება პურ- ფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის ახალ სახეობებზე, წარმოების აწყობა, გაყიდვა და საწარმოო პირობებში გამოყენება ჰიგიენური შეფასებისა და ადმიანის ჯანმრთელობაზე მათი უსაფრთხოების გავლენის დაუდგენლად; ამ სახეობის პროდუქციაზე ნორმატიული და ტექნიკური დოკუმენტაციის საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროსთან შეუთანხმებლად.
5. პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის ყოველ პარტიას უნდა ახლდეს ხარისხის მოწმობა.
6. პურისა და პურფუნთუშეულის ნაწარმი იყიდება პურისა და პურ- საკონდიტრო ფირმის სპეციალიზირებულ მაღაზიებში, სასურსათო მაღაზიებსა და უნივერსამების პურის განყოფილებაში, ყოველდღიური მოხმარების საქაონლის სავაჭრო სამომხმარებლო კოოპერაციის მაღაზიებსა, პურისა და სურსათის ფარდულებში, პავილიონებში და ავტომატებიდან.
7. პუნქტში ჩამოთვლილი საკონდიტრო ნაწარმის რეალიზაცია ხდება მაღაზიებში, რომლებშიც სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურის ნებართვით კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმით ვაჭრობა შეიძლება.
8. მაღაზიების სიები საწარმოს მიერ ყოველწლიურად ზუსტდება და მტკიცდება სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურში.
9. პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმი უნდა გადაიზიდოს აღნიშნული პროდუქციის გადასაზიდად სპეციალურად გამოყოფილი ტრანსპორტით.
10. პური, პურფუნთუშეული და საკონდიტრო ნაწარმი დატვირთვისა და გადმოტვირთვისას ატმოსფერული ნალექების ზემოქმედებისაგან დაცული უნდა იყოს.
11. პური და პურფუნთუშეულის ნაწარმი სავაჭრო დაწესებულებაში გაყიდვამდე ღუმელიდან გამოღების შემდეგ უნდა დაყოვნდეს არა უმეტეს:
ა) 36 საათისა – ჭვავის, ჭვავ- ხორბლისა და ჭვავის გაცრილი ფქვილის, აგრეთვე ხორბლისა და ჭვავის ხარისხიანი ფქვილის ნარევის პური;
ბ) 24 საათისა – ხორბალ- ჭვავისა და ხორბლიანი ჭვავის ფქვილის პური, პური და პურფუნთუშეულის ნაწარმი ხარისხიანი ხორბლისა, ჭვავის გაცრილი ფქვილისა არა უმეტეს 200 კგ- ისა.
გ) 16 საათისა – მცირე ზომის საცალო ნაწარმი 200 გ და უფრო მცირე ზომისა ( ბლითის ჩათვლით).
12. ამ ვადების გასვლის შემდეგ პურისა და პურ- ფუნთუშეულის ნაწარმის გაყიდვა აკრძალულია და როგორც გამხმარი ისინი უნდა ამოიღონ სავაჭრო წერტიდან და დაუბრუნონ მიმწოდებელს.
13. პურისა და პურფუნთუშეულს ხონჩებზე აწყობენ პურისა და პურფუნთუშეულის გადაზიდვისა და შენახვისას დაწყობის წესების გოსტ- ის „პურისა და პურ- ფუნთუშეული ნაწარმის დაწყობა, შენახვა და გადაზიდვის” შესაბამისად.
14. პურისათვის განკუთვნილი ხონჩები უნდა იყოს სუფთა, შევსებისას მათ ამოწმებენ პურის საცხობი საწარმოს მუშაკები.
15. დაუშვებელია პურისა და პურფუნთუშეული ნაწარმის ჩამოტვირთვა პურის საცხობიდან სატრანსპორტო საშუალებებზე მიმღების მიერ სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურიდან გაცემული ნებართვის წარუდგენლად.
16. ნებართვა სატრანსპორტო საშუალების ექსპლუატაციაზე 6 თვით გაიცემა. ვადის გასვლის სემდეგ სატრანსპორტო საშუალებები უნდა შემოწმდეს. აკრძალულია პურისა და პურფუნთუშეულის გადაზიდვა ტრანსპორტით, რომელიც სანიტარიულ მოთხოვნებს არ პასუხობს.
17. პურისა და პურფუნთუშეულის გადასაზიდად გამოყენებულ ტრანსპორტს უნდა ჰქონდეს წარწერა: „პური”.
18. პურისა და პურ- ფუნთუშეულის გადასაზიდად განკუთვნილი სატრანსპორტო საშუალებით სხვა სახის ტვირთის გადაზიდვა დაუშვებელია.
19. პურისა და პურფუნთუშეულის გადასაზიდად განკუთვნილი სატრანსპორტო საშუალებები, ტარა და ბრეზენტი სუფთად უნდა ინახებოდეს.
20. დატვირთვამდე ტრანსპორტი და ტარა უნდა შემოწმდეს და გაიწმინდოს, სამუშაოს დამთავრებისას კი ცხელი წყლით გაირეცხოს, ხოლო ავტოსატრამსპორტო საწარმოში დეზინფექცია ჩაუტარდეს არანაკლებ 5 დღეში ერთხელ.
21. პურისა და პურფუნთუშეულის გადასაზიდად განკუთვნილი ტრანსპორტის სანიტარიულ მდგომარეობასა ტრანსპორტის მუშაკთა სანიტარიულ განათლებაზე პასუხს აგებს ტრანსპორტის საწარმოს ადმინისტრაცია და სატრანსპორტო პარკის გამგე.
22. პურის დატვირთვასა და გადმოტვირთვაზე მუშაობენ გამყოლები, რომელთაც სანიტარიული ტანსაცმელი აცვიათ, მათ უნდა ჰქონდეთ საწარმო სამედიცინო შემოწმების აღმნიშვნელი პირადი სანიტარიული წიგნაკი.
23. მზა პროდუქციის დატვირთვა და გადმოტვირთვა უნდა ხდებოდეს ფარდულის ქვეშ, რომელიც დაიცავს პურს წვიმისა და თოვლისაგან.
24. მზა პროდუქციის დატვირთვისას სანიტარიული ნორმების დაცვაზე პასუხს აგებს პურის საცხობის თანამდებობის პირი, გადაზიდვისას – სატრანსპორტო საწარმო, გადმოტვირთვაზე კი – სავაჭრო დაწესებულების ადმინისტრაცია.
25. თუ მზა პროდუქცია იტვირთება სავაჭრო საწარმოს ტრანსპორტში, მაშინ სანიტარიული მდგომარეობის დაცვაზე პასუხს აგებს სავაჭრო საწარმოს ადმინისტრაცია.
26. სავაჭრო ქსელიდან დაბრუნებული პური და პურფუნთუშეული, დამამზადებელ საწარმოში გადამუშავდება დამბალი სახით. დასალბობად შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ნაწარმი, რომელიც მიკრობიოლოგიურად არ გაფუჭებულა. დალბობა შეიძლება მხოლოდ გაცრილი და დაცეხვილი ფქვილისაგან გამომცხვარი ჭვავის, ჭვავ- ხორბლის ფქვილის პურის, უმაღლესი, პირველი და მეორე ხარისხის ხორბლის ფქვილის პურის გამომუშავებისას.
27. აკრძალულია სავაჭრო ქსელიდან გადასამუშავებლად „კარტოფილის” დაავადებით დასენიანებული პურის მიღება.
28. დაუშვებელია ნარჩენებისა და დასალბობად მობრუნებული პურის ნაწარმის წარმოებაში 4 დღეზე მეტ ხანს შენახვა.
29. კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმი წარმოებაში შეიძლება მობრუნდეს რეალიზაციის ვადის გასვლიდან არა უგვიანეს 24 საათისა.
30. სავაჭრო ქსელიდან გადასამუშავებლად დაშვებულია დაბრუნება იმ ნაწარმის, რომელიც მექანიკურად დაზიანდა ან გარეგნული სახე და ფორმა შეეცვალა და რეალიზაციის ვადა გაუვიდა.
31. აკრძალულია გემო და სუნშეცვლილი, დაბინძურებული საკონდიტრო ნაწარმის გადასამუშავებლად მობრუნება, რომელიც შეიცავს სხვა მინარევებს, დასენიანებულს ფქვილის და სხვა მავნებლებით, დაობებულია და შეიმჩნევა ფქვილის ნაწარმის ნამცეცები.
32. სავაჭრო ქსელიდან საკონდიტრო ნაწარმის გადასამუშავებლად დაბრუნებაზე დასკვნა გაიცემა პროდუქციის ხარისხის ინსპექციის წარმომადგენლის მიერ ორგანოლეპტიკური მაჩვენებლების საფუძველზე და აუცილებლობისას ლაბორატორიული კვლევების ჩასატა- რებლად უშუალოდ სავაჭრო ორგანიზაციაში იღებენ ნიმუშებს.
33. სავაჭრო დაწესებულების მიერ გადასამუშავებლად განკუთვნილი საკონდიტრო ნაწარმის დაბრუნება ნებადართულია მხოლოდ სუფთა, მშრალ ტარაში, რომელსაც არა აქვს სუნი. დაუშვებელია საკონდიტრო ნაწარმის ტომრებში შეფუთვა.
34. სავაჭრო ქსელიდან გადასამუშავებლად მობრუნებულ საკონდიტრო ნაწარმს უნდა ჰქონდეს აღნიშვნები:
ა) ნაწარმის დასახელება;
ბ) ნაწარმის წონა და ცალობითი რაოდენობა;
გ) გამოშვების თარიღი;
დ) პროდუქციის დამბრუნებელი სავაჭრო ორგანი- ზაციის დასახელება;
ე) დაბრუნების თარიღი;
ვ) დაბრუნების მიზეზები.
35. სავაჭრო ქსელიდან დაბრუნებული საკონდიტრო ნაწარმის გადაზიდვა ნებადართულია მხოლოდ იმ ტრანსპორტით, რომელიც განკუთვნილია საკვები პროდუქტების გადასაზიდად და აქვს სანიტარიული პასპორტი.
36. გადასამუშავებლად დაბრუნებული საკონდიტრო ნაწარმი სავაჭრო ქსელში სარეალიზაციოდ განკუთვნილი პროდუქციისაგან ცალკე უნდა ინახებოდეს.
37. ტარა ( ხონჩები, ყუთები), რომლითაც საკონდიტრო ნაწარმი გადასამუშავებლად ბრუნდება, პროდუქციის მიღების შემდეგ უნდა გაიწმინდოს, გაირეცხოს და ჩაუტარდეს დეზინფექცია.
38. დაწესებულებებმა გადასამუშავებლად არ უნდა მიიღონ იმაზე მეტი რაოდენობის საკონდიტრო ნაწარმი, ვიდრე ერთ დღეში გადასამუშავებელი.
39. სავაჭრო ქსელიდან დაბრუნებული საკონდიტრო ნაწარმი უშუალოდ მუშავდება საწარმოს ლაბორატორიის მიერ გადამუშავების პირობების დასკვნის შემდგომ.
40. დასკვნა გაიცემა ორგანოლეპტიკური მონაცემების საფუძველზე და საჭირო შემთხვევებში ხდება გადასამუშავებლად განკუთვნილი პროდუქციის ლაბორატორიული გამოკვლევა.
41. გადასამუშავებლად შემოსული საკონდიტრო ნაწარმი წინასწარ მოწმდება, ხარისხდება, იმ ნაწარმის მოსაცილებლად, რომელიც არ გადამუშავდება.
42. გადასამუშავებლად კანფეტების დაბრუნებისას კანფეტებს გადამუშავებამდე ეცლება ფანტიკები. კატეგორიულად აკრძალულია ფანტიკებში შეფუთული კანფეტების გადამუშავება.
43. საკონდიტრო ნაწარმი, რომელიც არ გადამუშავდება, უნდა მოგროვდეს სპეციალურ ტარაში; იგი ვეტზედამხედველობის სამსახურის ნებართვით შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ცხოველებისა და ფრინველების საკვებად, ან უნდა განადგურდეს.
44. კრემიანი საკონდიტრო ნაწარმი შეიძლება გამოყენებულ იქნეს, მხოლოდ გამოსაცხობი საკონდიტრი ნაწარმის გამოსამუშავებლად.
45. დაბრუნებული პროდუქციიდან დამზადებული საკონდიტრო ნაწარმი, უნდა აკმაყოფილებდეს მოქმედი სტანდარტისა და ტექნიკური პირობების მოთხოვნებს.
46. სავაჭრო ქსელიდან გადასამუშავებლად დაბრუ- ნებული პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის სანიტარიული მოთხოვნების შესრულებაზე პასუხისმგებლობა ეკისრება იმ საწარმოს ხელმძღვანელს, სადაც გადამუშავება ხდება.
XIV. ლაბორატორიული კონტროლის ორგანიზაცია
1. ლაბორატორიული კონტროლი მოიცავს ნედლეულის ხარისხის, დამხმარე მასალების, მზა პროდუქციის, პურის, პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის წარმოების სანიტარიულ- ჰიგიენური რეჟიმისა და ტექნოლოგიური პროცესების დაცვას. მას ატარებს საწარმოს აკრედიტებული ლაბორატორია. იმ შემთხვევაში, თუ წარმოებას ასეთი ლაბორატორია არ აქვს, კონტროლი ტარდება სამეურნეო ხელშეკრულების საფუძველზე სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურის, ან სხვა ლაბორატორიების მიერ, რომლებიც აკრედიტებულია საქსტანდარტის მიერ.
2. საკონდიტრო ნაწარმის ხარისხის მიკრობიოლოგიური კონტროლი ტარდება საკონდიტრო ნაწარმის წარმოების სანიტარიულ- მიკრობიოლოგიური კონტროლის მოქმედი ინსტრუქციისა და საკონდიტრო ნაწარმის ხარისხისადმი ნორმატიულ- ტექნიკური დოკუმენტაციის მოთხოვნების სესაბამისად.
3. საწარმოში მუშავდება წარმოების სანიტარიული მდგომარეობის მიკრობიოლოგიური და საკონდიტრო ნაწარმის ხარისხის კონტროლის გრაფიკი, რომელიც უთანხმდება სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურს.
4. მოწყობილობების სანიტარიული დამუშავების ხარისხი მოწმდება სამუშაოს დაწყებამდე დღე- ღამეში არანაკლებ ერთხელ.
5. ხელის სისუფთავე მოწმდება სამუშაოს დაწყებამდე და ტუალეტით სარგებლობის შემდგომ ხელის ჩამო- ნაბანის სინჯის აღებით.
6. ტექნოლოგიური კონტროლის ორგანიზებისას უნდა იხელმძღვანელონ პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის ტექნოლოგიურ- ქიმიური კონტროლის ინს- ტრუქციების კრებულით.
XV. მღრღნელებსა და მწერებთან ბრძოლის ღონისძიებები
1. დაწესებულების სათავსებში დაუშვებელია მღრღნელებისა და მწერების ( ბუზები, ტარაკნები, ბეღლის მავნებლები) არსებობა.
2. იმისათვის, რომ ტერიტორიაზე, საწარმოში, სასაწყობო და საყოფაცხოვრებო სათავსებში არ გაჩნდეს მღრღნელები და მწერები, უნდა იქნეს დაცული სანიტარიული რეჟიმი.
3. წლის თბილ პეროიდში ყველა ღია ღიობი მწერებისაგან ლითონის მოსახსნელი ბადით უნდა იქნეს დაცული.
4. მღრღნელებისაგან დასაცავად იატაკში, კედლებსა, ჭერში და ტექნიკურ შემყვანებთან ყველა ხვრელი უნდა ამოივსოს ცემენტით, აგურით ან რკინით.
5. სავენტილაციო ხვრელები და არხები მეტალის ბადეებით უნდა დაიხუროს.
6. მღრღნელების გამოჩენისას მათ გასანადგურებლად გამოიყენება მექანიკური ხერხები ( ხაფანგები).
7. ტარაკნების გამოვლენისას სათავსი გულმოდგინედ ლაგდება და სპეციალურად მუშავდება ( დეზინსექცია).
8. მღრღნელებისა ( დერატიზაცია) და მწერების ( დეზინსექცია) გასანადგურებლად ქიმიური საშუალებების გამოყენება დაშვებულია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ამ ღონისძიებას სადეზინფექციო დაწესებულების სპეციალისტები ატარებენ.
9. სადეზინსექციო და სადერატიზაციო სამუშაოების ჩასატარებლად საწარმოს ადმინისტრაციას უნდა ჰქონდეს ხელშეკრულება დეზსადგურთან ან სადეზინფექციო პრო- ფილის სახელმწიფო უნიტარულ დაწესებულებასთან, რომელთა განახლება დროულად უნდა ჩატარდეს.
10. დერატიზაცია და დეზინსექცია უნდა ჩატარდეს სანიტარიულ დღეებში იმ პირობით, რათა გარანტირებული იქნეს პრეპარატების ნედლეულსა და მზა პროდუქციაზე მოხვედრის შეუძლებლობა.
XVI. შრომისა და პირადი ჰიგიენა
1. პურის საცხობებისა და საკონდიტრო საწარმოს მიკროკლიმატი უნდა შეესაბამებოდეს „ჰიგიენურ მოთხოვნებს საწარმოო სათავსოების მიკროკლიმატისადმი”.
2. საწარმოს სათავსებში, კამერებსა და საწყობებში ტემპერატურა ტემპერატურა, ფარდობითი ტენიანობა და ჰაერის მოძრაობის სიჩქარე უნდა შეესაბამებოდეს პურფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის საწარმოს ტექნოლოგიური დაპროექტების ნორმებს, აგრეთვე ნორმებს, რომელიც მზა პროდუქციის წარმოებასა და შე- ნახვას მოეთხოვება.
3. საწარმოში ხმაურის დონე მოქმედი სანიტარიული ნორმების საზღვრებში უნდა იყოს. ყველა სათავსში, სადაც ხმაურიანი მოწყობილობებია, ხმაურის შესამცირებლად უნდა იყოს მიღებული ზომები სანნ- ის „ხმაური სამუშაო ადგილებზე, საცხოვრებელი, საზოგადოებრივი შენობების სათავსებში და საცხოვრებელი განაშენიანების ტერიტორიაზე” შესაბამისად.
4. დაზგებს, მანქანებს, აპარატებს უნდა ჰქონდეს ვიბრაციის ჩამქრობი მოწყობილობა, ვიბრაცაიის დონე კი არ უნდა აღემატებოდეს სანიტარიულ ნორმებს.
5. სამუშაო ადგილების ზედაპირების განათება უნდა შეესაბამებოდეს მოქმედი სწდან: “ ბუნებრივი და ხელოვნური განათების” მოთხოვნებს და სათავსის მიზ- ნობრივი დანიშნულების მიხედვით 200-400 ლუქსს უნდა შეადგენდეს.
6. ბუნებრივი ვენტილაციისას სამუშაო ადგილებზე დაუშვებელია ჰაერის გამჭოლი მოძრაობა და მკვეთრი გაცივება.
7. მნიშვნელოვანი რაოდენობით სითბოს გამომყოფ საამქროებში გათვალისწინებული უნდა იყოს ჰაერის კონდიცირება.
8. სამუშაო ზონის ჰაერში მავნე ნივთიერებების კონცენტრაცია არ უნდა აღემატებოდეს ცალკეული ნივთიერებების ზდკ- ს.
9. სამუშაოზე ახლად მოსულმა და საწარმოში უკვე მომუშავე მუშაკებმა უნდა ჩაიტარონ სამედიცინო გამოკვლევა თანახმად ინსტრუქციისა სამუშაოზე მისაღებად მშრომელთა აუცილებელი, წინასწარი და პერიოდული სამედიცინო შემოწმებისა და ინდივიდუალური სატრანსპორტო საშუალებების მძღოლების სამედიცინო შემოწმება.
10. ეპიდსიტუაციასთან დაკავშირებით სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის ორგანოების მიერ შესაძლებელია ჩატარდეს მომუშავეთა არაგეგმიური ბაქტერიოლოგიური გამოკვლევა.
11. ახლად მიღებულმა ყველა მუშაკმა უნდა გაიაროს სწავლება სანიტარიული მინიმუმის მიხედვით და ჩა- აბაროს გამოცდა. შემდგომ გამოცდები სანიტარიული მინიმუმის პროგრამის მიხედვით ყოველ 2 წელიწადში ბარდება.
12. ახლად მიღებული მუშაკები დაიშვებიან სამუშაოზე მხოლოდ მას შემდეგ, რაც გაეცნობიან პირადი ჰიგიენის წესებს და ინსტრუქტაჟს მზა პროდუქციაში გარეშე საგნების მოხვედრის თავიდან ასაცილებლად.
13. საწარმოს საამქროების ყველა მუშაკი ვალდე- ბულია შეასრულოს პირადი ჰიგიენის შემდეგი წესები:
14. მოვიდეს სამსახურში სუფთა ტანსაცმლითა და ფეხსაცმლით. დაწესებულებაში შესვლისას გულმოდგინედ გაიწმინდოს ტანსაცმელი;
15. სამუშაოს დაწყებამდე მიიღოს შხაპი, ჩაიცვას სუფთა სანიტარიული ტანსაცმელი, აიწიოს თმა ქუდის ან თავსაფრის ქვეშ. სანიტარიული ტანსაცმელი უნდა იყოს თასმებიანი შესაკრავებით. კატეგორიულად აკრძალულია ღილების, დუგმებისა და სხვ. გამოყენება. აკრძალულია სანიატრიული ტანსაცმლის შეკვრა ნემსით, ქინძისთავით, ჯიბეში სიგარეტის, ქინძისთავის, ფულისა და სხვ. ნივთების შენახვა. ასევე აკრძალულია სამუშაოზე მძივების, საყურეების, გულსაბნევების, ბეჭდების და სხვა სამკაულის ტარება. სანიტარიული ტანსაცმლის ჯიბეებში მხოლოდ აკურატულად შემოტეხილი ცხვირ- სახოცის შენახვა შეიძლება.
16. დაცულ იქნეს ხელის, სახის სისუფთავე, ფრჩხილები მოკლედ იქნეს დაჭრილი.
17. საწარმოს სათავსში არ შეჭამოს და არ მოწიოს. ჭამა და მოწევა დაშვებულია მხოლოდ სპეციალურად ამ მიზნებისათვის გამოყოფილ ადგილებში.
18. ტუალეტში შესვლისას სანიტარიულ ტანსაცმელს ტოვებენ სპეციალურად გამოყოფილ ადგილზე. ტუალეტის შემდეგ აუცილებელია ხელის საპნით დაბანა და ნებისმიერი ნებადართული სადეზინფექციო საშუალებით დეზინფიცირება.
19. ტექნოლოგიურ საწარმოებში კატეგორიულად აკრძალულია წამლების შენახვა. პატარა აფთიაქები განლაგებული უნდა იყოს ტექნოლოგიური საამქროების ან უბნების ტამბურსა და საყოფაცხოვრებო სათავსებში. აფთიაქებში არ არის რეკომენდებული სუნიანი და საღე- ბავიანი წამლების შენახვა.
20. წარმოებაში სარემონტო სამუშაოებით დაკავებული მუშაკები ვალდებულნი არიან:
ა) შეასრულონ პირადი ჰიგიენის წესები, რომელებიც მოყვანილია 18. პუნქტში;
ბ) ინსტრუმენტები, სათადარიგო ნაწილები შეინახონ სპეციალურ კარადაში და გადაიტანონ სპეციალური სახელურიანი ყუთებით;
გ) სამუშაოების ჩატარებისას მიიღონ ზომები ნედლეულში, ნახევარფაბრიკატში და მზა პროდუქციაში გარეშე საგნების მოხვედრის თავიდან ასაცილებლად.
21. საამქროს ( უბნების) უფროსებმა, ცვლის ოსტატებმა უნდა დააწესონ მკაცრი კონტროლი საამქროს მუშაკების მიერ პირადი ჰიგიენის წესების დაცვაზე, განსაკუთრებით სამუშაოს დაწყებამდე, შესვენებებისა და ტუალეტის შემდეგ ხელების დაბანის მხრივ.
22. საკონდიტრო ნაწარმის წარმოების სანიტარიულ- მიკრობიოლოგიური კონტროლის ინსტრუქციის შესაბამისად დაწესებულების მიკრობიოლოგმა უნდა ჩაატაროს მიკრობიოლოგიური კონტროლი სანიტარიული ტანსაცმლის სისუფთავეზე, საწარმოს საამქროების მუშაკების მიერ ხელის დაბანისა და დეზინფექციის ხარისხზე.
23. საწარმოს ყველა მუშაკი ვალდებულია კუჭ- ნაწლავის დაავადების ნიშნების, ტემპერატურის მომატების, დაჩირქებისა და სხვა დაავადებების სიმპტომების გამოვ- ლენისთანავე დაუყოვნებლივ აცნობოს ადმინისტრაციას და დასახმარებლად მიმართოს დაწესებულების ჯანდაცვის პუნქტს ან სხვა სამედიცინო დაწესებულებას.
XVII. ადამიანის ყოფითი გარემოს სანიტარიული დაცვა
1. წარმოების დაპროექტებისას გათვალისწინებული უნდა იყოს გარემოზე ზღვრულად დასაშვები დატვირთვები, მავნე ნარჩენების მოსაშორებლად და თავიდან ასაცილებლად საიმედო და ეფექტური ღონისძიებები, მათი გაუვნებლება და უტილიზაცია, რესურსდამზოგი, მცირენარჩენებიანი და უნარჩენო ტექნოლოგიებისა და წარმოებების დანერგვა.
2. საწარმოს ნაგებობებისა და სხვა ობიექტების მშენებლობა და რეკონსტრუქცია უნდა განხორციელდეს დამტკიცებული პროექტების მიხედვით, რომელიც შეთანხმებულია საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროსთან, ბუნების დაცვის, სანიტარიულ და აგრეთვე სამშენებლო ნორმებსა და წესებთან შესაბამისობის მკაცრი დაცვით.
3. დასახლებული ადგილების საზღვრებში განლაგე- ბული საწარმოს მშენებლობისა და რეკონსტრუქციისას, სანიტარიულ- დამცავი ზონის ზომები უნდა დადგინდეს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის ორგანოებთან შეთანხმებით. საწარმოს ღობის გასწვრივ თავისუფალი უბნები და ტერიტორიები ბუჩქნარითა და ხეებით უნდა გამწვანდეს.
დაუშვებელია იმ ხეებისა და ბუჩქნარიების დარგვა, რომელსაც ბუსუსიან თესლი აქვს.
4. პურის საცხობებისა და საკონდიტრო საწარმოების საწარმოო, საყოფაცხოვრებო, ნიაღვრის ჩამონადენები უნდა ჩადიოდეს კანალიზაციაში და იწმინდებოდეს ქალაქის ( დასახლებების) ან ლოკალურ გამწმენდ ნაგე- ბობაში. ლოკალური გამწმენდი ნაგებობებისა და ჩაშვების ადგილის პროექტები შეთანხმებული უნდა იყოს სახელ- მწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურთან. საწარმოო და საყოფაცხოვრებო ჩამონადენი წყლების წყალსატევებში ჩაშვება შესაბამისი გაწმენდისა და გაუვნებლობის გარეშე, აკრძალულია.
5. ვენტილაციის სისტემები ჰაერის ორთქლითა და მავნე აირებით დაბინძურების წყარო არ უნდა იყოს.
XVIII. ადმინისტრაციის მოვალეობები და პასუხისმგებლობა წინამდებარე წესების დაცვაზე
1. ადმინისტრაცია ვალდებულია უზრუნველყოს:
ა) თითოეული მუშაკი დამტკიცებული ნორმების შესაბამისი სანიტარიული ტანსაცმლით;
ბ) სანიტარიული ტანსაცმლისა და პირსახოცების ყოველდღიური ცვლა, კრემიანი ნაწარმის საწარმოს მუშაკებისათვის;
გ) სანიტარიული ტანსაცმლის რეგულარულად რეცხვა, შეკეთება და მუშაკებისათვის სამუშაოზე სატარებლად გაცემა;
დ) დამლაგებლები სათავსის დასალაგებლად საკმარისი რაოდენობის ინვენტარით, სარეცხი და სადეზინფექციო საშუალებებით;
ე) სადეზინფექციო, სადეზინსექციო, სადერატიზაციო სამუშაოების სისიტემატური ჩატარება სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის სამსახურთან წინასწარ შეთანხმებული სამუშაო გრაფიკის მიხედვით;
ვ) სამედიცინო წიგნების საჭირო რაოდენობით ის მუშაკები, რომლებმაც უნდა გაიარონ სამედიცინო შემოწმება და გამოკვლევა დადგენილი ფორმის მიხედვით;
ზ) პოლიკლინიკებსა და სხვა სამედიცინო დაწესებულებებში სამედიცინო შემოწმება, მომუშავეთა სიის წარდგენა გამოკვლევის შედეგისა და თარიღის აღსანიშნავად.
2. ადმინისტრაცია ვალდებულია თვალყური ადევნოს მუშაკების სამედიცინო შემოწმებისა და სანიტარიული მინიმუმის გამოცდების დროულად ჩატარებას.
3. საწარმოს თითოეული მუშაკი უნდა გაეცნოს წინამდებარე სანიტარიულ წესებს.
4. საწარმოს სანიტარიულ მდგომარეობაზე და წინამდებარე წესების შესრულებაზე პასუხისმგებლობა საწარმოს დირექტორს ეკისრება.
5. საამქროების, განყოფილებების, საწყობების, საყოფაცხოვრებო უბნებისა და სხვათა სანიტარიულ მდგომარეობაზე პასუხისმგებლობა შესაბამისი ქვეგანყოფილებების ხელმძღვანელებს ეკისრებათ.
6. მოწყობილობებისა და სამუშაო ადგილის სანიტარიულ მდგომარეობაზე მისი მომსახურე მუშაკია პასუხისმგებელი.
7. ადმინისტრაცია ვალდებულია ტერიტორიებისა და სათავსების დასალაგებლად სპეციალური პერსონალი გამოყოს.
8. წინამდებარე სანიტარიული წესების შესრულებაზე კონტროლი წარმოებაში საწარმოს ადმინისტრაციას ეკისრება.
XXII. სარეცხი საშუალებების დახასიათება
დანართი 4
(საცნობარო)
1. პურის საცხობებისა და საკონდიტრო საწარმოების სამრეწველო მოწყობილობებსა და სათავსებს რეცხავენ სარეცხი საშუალებების ხსნარებით, რომლებიც მაღალი რეცხვის უნარით ხასიათდება. მათი საშუალებით გასარეცხი ზედაპირი მთლიანად სველდება, რბილდება წყლის სიხისტე, რომელიც იწვევს მოწყობილობების კოროზიას.
2.პურის საცხობებისა და საკონდიტრო წარმოების საწარმოებში სარეცხ საშუალებებად იყენებენ ძირითადად, კალცინირებული სოდის ხსნარს, აგრეთვე სხვადასხვა რეცეპტურის სინთეტიკურ სარეცხ ფხვნილს, რომლებიც დაშვებულია კვების მრეწველობაში სახმარად საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ მიერ. უკანასკნელ პერიოდში მოწყობილობების გასარეცხად გამოიყენება ელექტროაქტივირებული ხსნარები (კათოლიტი).
3. კალცინირებული სოდა
ა)კალცინირებული სოდა, გაუწყლოებული ნახშირმჟავა ნატრიუმი – თეთრი კრისტალური ფხვნილია, წყალში კარგად იხსნება. წყლიან ხსნარებში იშლება, წარმოქმნის მწვავე ტუტესა და ჰიდროკარბონატს, რომელიც მოქმედი სარეცხი საწყისია.
ბ)კალცინირებული სოდის ცხელი ხსნარები (50 – 600 C) კარგად საპნავს დაბინძურებულ ზედაპირს და შლის ცილის ნარჩენებს.
გ)ხელით რეცხვისას რეკომენდებულია 0,5%-იანი კალცინირებული სოდიანი ხსნარების გამოყენება, ხსნარის ტემპერატურა ამ დროს უნდა იყოს 70–800 C.
დ)უფრო ეფექტური სარეცხი თვისებებით გამოირჩევა კალცინირებული სოდის ნარევი ზედაპირულად აქტიურ და ანტიკოროზიულ ნივთიერებებთან.
4. ნატრიუმის მეტასილიკატი
ა)ნატრიუმის მეტასილიკატი იხმარება სამრეწველო მოწყობილობების გასარეცხად როგორც ანტოკოროზიული დანამატი სარეცხ ფხვნილებში ან როგორც დამოუკიდებელი სარეცხი საშუალება.
ბ)იხმარება სამრეწველო მოწყობილობების გასარეცხად როგორც ანტიკოროზიული დანამატი სარეცხ ფხვნილებში ან როგორც დამოუკიდებელი სარეცხი საშუალება.
გ)კალცინირებულ სოდაში უმატებენ 0,1%-იან ნატრუიმის მეტასილიკატის ხსნარს.
5. დეზმოლი
ა)დეზმოლი არის სინთეტიკური სარეცხი და სადეზინფექციო საშუალებაა. იგი მოწყობილობების გასარეცხად და სადეზინფექციოდ იხმარება.
ბ)შედგენილობა, %: სინთეტიკური სარეცხი საშუალება (ალკილსულფატები, ალკილსულფონატი) ნატრიუმის ტრიპოლიფოსფატი 20,0; ნატრიუმის მეტასილიკატი 30,0 (ცხრამოლეკულაწყლიანი); კალცინირებული სოდა 24,0-28,0; ქლორამინი B 18,0-22,0; ნატრიუმის სულფატი და წყალი (კომპონენტების შემადგენლობაში) 100,0-მდე.
გ)დეზმოლი გამოიყენება ერთ ოპერაციაში მოწყობილობების რეცხვისა და დეზინფექციის შესათავსებლად. ხელით რეცხვისათვის იყენებენ 0,5%-იან დეზმოლის წყლიან ხსნარს, მექანიკური დამუშავებისას კი –1,0%-იანს.
6. კათოლიტი
ა)კათოლიტს იღებენ უშუალოდ საკონდიტრო და პურფუნთუშეული ნაწარმის წარმოებაში, სუფრის მარილის დამუშავებისას მემბრანიანი ელექტროლიზორის კათოდურ ზონაში. კათოლიტი შეიცავს მწვავე ტუტეს და მისი pH 9-11-ია. მოწყობილობების გასარეცხად ხმარობენ კათოლიტს, რომლის pH 9-10-ია, ტემპერატურა კი – 50-60(C.
XXIII. სადეზინფექციო საშუალებების დახასიათება
დანართი № 5
(საცნობარო)
1. საკონდიტრო და პურფუნთუშეული ნაწარმის გამომმუშავებელ საწარმოებში, მოწყობილობებისა და სათავსების დეზინფექციისათვის გამოიყენება ქლორშემცველი საშუალებები (ქლორიანი კირი, ქლორამინი, ანტისეპტოლი, კირიანი რძე, ანოლიტი, ნატრიუმის ჰიპოქლორიდის ხსნარი), აგრეთვე მეოთხედწილიანი ამონიუმის ნაერთები.
2. სადეზინფექციო პრეპარატებით დამიშავების ეფექტურობა დამოკიდებულია მათში აქტიური ნივთიერების შემცველობაზე, ზემოქმედების დროსა და მომზადებული ხსნარის ტემპერატურაზე.
3. ქლორშემცველი სადეზინფექციო პრეპარატები ტემპერატურის მომატებისას ახდენენ კოროზიულ ზემოქმედებას მეტალზე. ამიტომ ისინი გამოიყენება არა უმეტეს 500 C(45-500 C) ტემპერატურისას. დეზინფექცია ტარდება კარგად გარეცხილ ზედაპირებზე, რადგანაც საკვების ნარჩენები ბოჭავს ქლორს და აქვეითებს მის ანტიმიკრობულ მოქმედებას. უჟანგავი ფოლადი ქლორშემცველი პრეპარატების ზემოქმედებისას ნაკლებად ექვემდებარება კოროზიას. მოწყობილობებში გამოყენებული რეზინის სადებები იშლება ორთქლით, მაგრამ ქლორშემცველი სადეზინფექციო ხსნარების ზემოქმედებისადმი მდგრადია.
4. მეოთხედწილიანი ამონიუმის ნაერთები კოროზიულად არ მოქმედებს ლითონზე, ხეზე, პლასტიკატზე, ბეტონზე, რეზინაზე. მაგრამ 45-500 C-ზე მაღალ ტემპერატურაზე მათი ტოქსიკურობა მატულობს. ამიტომ სამუშაო ხსნარების ტემპერატურა არ უნდა აღემატებოდეს 450 C-სს.
5. ქლორიანი კირი ქლორის მკვეთრსუნიანი თეთრი კურკუშელიანი ფხვნილია. წყალში მთლიანად არ იხსნება.
ა)ქლორიანი კირი – ჰაერთან შეხებისას იოლად იშლება, ამიტომაც ინახავენ სიბნელეში დახურულ ჭურჭელში. ქლორიანი კირის ხსნარები შენახვისას კარგავს აქტივობას, ამიტომ ისინი 10 დღით ადრე უნდა მომზადდეს.
ბ)პერიოდულად საზღვრავენ ქლორიანი კირის ხსნარის აქტივობას, რომელიც აქტიური ქლორის ან % ან მგ/ლ გამოიხატება. ქლორიანი კირის ხსნარის ბაქტერიციდული ეფექტი დამოკიდებულია მასში აქტიური ქლორის შემცველობაზე, რომლის რაოდენობა 28-დან 36%-მდე მერყეობს. 25%-ზე ნაკლები აქტიური ქლორის შემცველი ქლორიანი კირი სადეზინფექციოდ უვარგისია. არასწორი შენახვისას ქლორიანი კირი იშლება და ნაწილი აქტიური ქლორისა იკარგება. დაშლას ხელს უწყობს სითბო, ტენი, მზის სინათლე. ამიტომაც ქლორიანი კირი უნდა ინახებოდეს მშრალ, ბნელ ადგილას, მჭიდროდ თავდახურულ ტარაში.
გ)მოწყობილობების სადეზინფექციოდ იყენებენ ქლორიანი კირის დამწდარ (დალექილ) ხსნარს ე.წ. „ქლორიან წყალს”.
6. ქლორიანი წყალი
ა)ქლორიან წყალს კონცენტრირებული (საწყისი) 10%-იანი დამწდარი ქლორიანი კირის ხსნარიდან ამზადებენ.
ბ)საწყის ხსნარს ამზადებენ შემგეგნაირად: 1კგ მშრალ ქლორიან კირს ათავსებენ ემალირებულ ვედროში და აქუცმაცებენ, შემდეგ ასხამენ 10 ლ-მდე ცივ წყალს, კარგად ურევენ ახურავენ სახურავს და 24 სთ-ით აყოვნებენ გრილ ადგილას. ამის შემდეგ დამწდარ 10%-იან ხსნარს ფრთხილად ასხამენ და ფილტრავენ დოლბანდის რამდენიმე ფენაში, ან წურავენ მჭიდრო ქსოვილში. ხსნარს ინახავენ მუქი ფერის მინის ხის საცობიან ბოცებში, გრილ ადგილას, არა უმეტეს 10 დღისა.
გ) საჭირო კონცენტრაციის მუშა ხსნარს გამოყენებამდე ამზადებენ საწყისი 10% იანი დამწდარი ხსნარიდან.
დ) ქვემოთ მოყვანილია გაანგარიშებები ძირითადი ხსნარის რაოდენობებისათვის, რომელიც საჭიროა 0,2 – 10%-იანი ქლორიანი კირის მუშა ხსნარების მოსამზადებლად.
| ქლორიანი კირის კონცენტრაცია მუშა ხსნარებში, % | საწყისი 10 %-იანი ხსნარის რაოდენობა, რომელიც საჭიროა მუშა ხსნარის მოსამზადებლად, მლ | |
|
| 1 ლიტრზე | 10 ლიტრზე |
| 0,20
| 20 | 200 |
| 1,00
| 100 | 1000 |
| 2.00
| 200 | 2000 |
| 5,00
| 500 | 5000 |
| 10,00 | საწყისი ხსნარი | საწყისი ხსნარი |
ე) მუშა ხსნარის კონცენტრაცია %, განისაზღვრება ქლორიანი კირის წონითი რაოდენობით, რომელიც აღებულია ქლორ-კირიანი შეწონილი ხსნარისათვის. ქლორიანი კირის კონცენტრაციას დამწდარი ხსნარისა 0,2-დან 10%-მდე არჩევენ გასაუვნებელი ობიექტის მიხედვით.
4. ანოლიტი და ნატრიუმის ჰიპოქლორიდის ხსნარი
ა)ანოლიტს იღებენ უშუალოდ საკონდიტრო და პურფუნთუშეულ ნაწარმის გამმუშავებელ საწარმოში, სუფრის მარილის ხსნარის მემბრანული ელექტროლიზერის ანოდურ ზონაში დამუშავებისას. ანოლიტი ხასიათდება შემდეგი პარამეტრებით: pH 1-დან 6, აქტიური ქლორის შემცველობა 0,01 – 0,2% (რაც შეესაბამება აქტიური ქლორის 0,04-0,8%-იან შემცველობას ქლორიანი კირის ხსნარში). სადეზინფექციოდ იყენებენ ანოლიტს pH-ით 1-3, აქტიური ქლორის შემცველობას სადეზინფექციო ხსნარში არჩევენ დასამუშავებელი ზედაპირის სახეობის მიხედვით.
ბ)ნატრიუმის ჰიპოქლორიდის ხსნარს ასევე იღებენ უშუალოდ საკონდიტრო და პურფუნთუშეული ნაწარმის გამომმუშავებელ საწარმოში ელექტროლიზერში სუფრის მარილის დამუშავებისას. მიღებული ხსნარი ხასიათდება შემდეგი პარამეტრებით: pH 7-11, „აქტიური ქლორის” შემცველობა 0,01-1,0% (რაც შეესაბამება აქტიური ქლორის შემცველობას 0,04-4,0% ქლორიანი კირის ხსნარში). ნატრიუმის ჰიპოქლორიდის ხსნარის პარამეტრებს არჩევენ დასამუშავებელი ზედაპირის მიხედვით.
5. ქლორამინი (პარატოლუოლთიოსულფოქლორამინ ნატრიუმი)
ა)ქლორამინი თეთრი ან მოყვითალო ფერის კრისტალური ნივთიერებაა. იგი შეიცავს 24-28% აქტიურ ქლორს. ოთახის ტემპერატურაზე წყალში კარგად იხსნება. ქლორამინის ხსნარებს უშუალოდ ხმარებამდე ამზადებენ. ხმარობენ 0,2-10%-იან ხსნარებს. ქლორამინს ხსნიან მინის ან ემალის ჭურჭელში. ქლორიანი კირის ხსნარებისაგან განსხვავებით, მისი ხსნარები 500 C ტემპერატურაზე ჰაერში არ გამოყოფს ქლორს.
ბ) 0,5% კონცენტრაციის ქლორამინის ხსნარებს კვების მრეწველობაში იყენებენ ხელებისა და 1,5-2% – მოწყობილობების სადეზინფექციოდ.
გ) ქვემოთ მოყვანილია შეფარდებები ქლორამინის %-ულ კონცენტრაციასა და გრამებში რაოდენობას შორის 1 ან 10 ლ წყალში.
| ბსნარის კონცენტრაცია, % | ქლორამინის რაოდენობა, გ
| |
|
| 1ლ წყალზე | 10ლ წყალზე
|
| 0,5 | 5 | 50 |
| 1,0 | 10 | 100 |
| 2,0 | 20 | 200 |
დ)ქლორამინის ხსნარებს ინახავენ მილესილსაცობიან მუქი მინის ჭურჭელში, ისინი აქტივობას 15 დღემდე ინარჩუნებენ.
6. აქტივირებული ქლორამინი
ა)ქლორამინის მადეზინფიცირებელი თვისებები ძლიერდება მასში აქტივატორის 1:1 ან 1:2 შეფარდებით დამატებისას. აქტივატორად იყენებენ ამონიუმის ნაერთებს – ნიტრატებს, სულფატებს, ქლორიდებს. მათ უშუალოდ ხმარებამდე ამზადებენ. ცალ-ცალკე წონიან ქლორამინსა და ამონიუმის მარილს. ჯერ წყალში ხსნიან ქლორამინს, შემდეგ უმატებენ აქტივატორს.
ბ)აქტივირებული ხსნარების უპირატესობა ჩვეულებრივთან შედარებით იმაში მდგომარეობს, რომ აქტივატორის დამატებისას ჩქარდება აქტიური ქლორის გამოყოფა. ამიტომაც პრეპარატი დამღუპველად მოქმედებს არა მარტო მიკროორგანიზმების ვეგეტატიურ ფორმებზე, არამედ მათ სპორებზეც. აქტივირებული ქლორამინი 0,5-2,5% კონცენტრაციით გამოიყენება.
7. ანტისეპტოლი
ა)ანტისეპტოლი ქლორიანი კირისა და კალცინირებული სოდის ნარევია. იგი რეკომენდირებულია მზა პროდუქციის საწყობებისა და საამქროების კედლების სადეზინფექციოდ. საწარმოო სათავსის კედლების დამუშავებიდან 2-3 საათის გასვლის შემდეგ ხსნარს ჩამორეცხავენ.
ბ)გალესილი კედლების დეზინფექციისას ანტოსეპტოლს გასათეთრებელ ჩამქრალ კირსა და ცარცს ამატებენ. შეთეთრების შემდეგ კედლებს აშრობენ, სათავსს ანიავებენ და ათეთრებენ განმეორებით 20% - იან ჩამქრალი კირიდან მიღებული კირის რძის ხსნარით. შეთეთრებებს შორის ინტერვალი 2 საათია.
გ)ანტისეპტოლს შემდეგნაირად ამზადებენ: 3,5კგ ქლორიან კირს ხსნიან 60-70 ლ ცხელ (40-450 C ) წყალში, წყალს 100 ლ-მდე ამატებენ. დალექილ მწდარ ქლორიანი კირის ხსნარს ასხავენ 1-2% -იან კალცინირებული სოდის ხსნარში. მიღებულ ხსნარს წყლით 2-ჯერ აზავებენ და სადეზინფექციოდ იყენებენ.
XXIV. ზოგადი დებულება კვების მრეწველობაში ბაქტერიციდული
ნათურების მოხმარების შესახებ
დანართი 6
(საცნობარო)
1. ულტრაიისფერი სხივების გამომსხივებელი ბაქტერიციდული ნათურები დამღუპველად მოქმედებენ როგორც პათოგენურ, ასევე საპროფიტულ მიკროფლორაზე. ამიტომ მათ იყენებენ საწარმოო სათავსების, საწყობების, ბაქტერიოლოგიური ლაბორატორიებისა და ბოქსების ჰაერის გასაუვნებლებლად. გარდა ამისა, ბაქტერიციდული ნათურები იხმარება შესაფუთი მასალისა და ტარის ზედაპირის გასაუვნებლებლად.
2. ბაქტერიციდული ნათურების რამდენიმე ტიპი გამოიყენება – 127 და 220 ვ ძაბვისათვის. ქვემოთ მოყვანილია მახასიათებლები 220ვ-იანი ბაქტერიციდული ნათურებისათვის.
| სიმძლავრე, ვტ | ძაბვა, ვ | სათავსის ტემპერატურა, როილის დროსაც ნათურა მუშაობს , 0 C |
| 30 | 220
| 10 – 25 |
| 60 | 220 | 5 – 25 |
3. ბაქტერიციდული ნათურების ჩართვა შესაძლებელია იმავე ჩასართავი ხელსაწყოებით, რომელნიც გამოიყენება შესაბამისი სიმძლავრის გასანათებელი ლუმინესცენციური ნათურებისათვის. ჩასართავი ხალსაწყოების გარეშე ქსელში ჩართული ნათურები მომენტალურად იწვება. რადიოშეფერხებისაგან ნათურები კონდენსატორებით უნდა იყოს დაცული. ნათურები შიგნიდან ალუმინის საღებავიანი ფარებით ან ამრეკლებით მარაგდება.
4. ულტრაიისფერი გამოსხივების გამოყენება რეკომენდებულია ჰაერის გასაუვნებლებლად ამრეკლებიანი ან უამრეკლებო ბაქტერიციდული ნათურების მეშვეობით. ნათურებს ამაგრებენ სტაციონალურად განსაზღვრულ მონაკვეთზე (კედელი, ჭერი, კარები და ა.შ.) ან მოძრავ დანადგარზე. დანადგარი შეიძლება შედგეს 1,5 – 2 მეტრიანი ვერტიკალური ლითონის ღერძისაგან გორგოლაჭიან ფეხებზე, რომელზეც მაგრდება ნათურები ერთიდან რამდენიმე ცალამდე. იყენებენ აგრეთვე ხვრელიან ნათურა-სოფიტებს, რაც წარმოქმნის სხივურ ფარდას.
5. ბაქტერიციდული ნათურების მოქმედება ეფექტურია მხოლოდ სათავსში განსაზღვრული ტემპერატურის დროს, რაც მითითებულია ცხრილში. უფრო მაღალ ტემპერატურაზე ნათურები იწვება, უფრო დაბალზე კი – არა. როცა ჰაერის ფარდობითი ტენიანობა 60-75%-ზე მეტია, ულტრაიისფერი სხივების ბაქტერიციდული ეფექტი მცირდება.
6. ჰაერის ულტრაიისფერი დასხივებისათვის დანადგარები კომპლექტდება შემდეგი ანგარიშით: 1 მ2 ფართობის სათავსოსათვის საჭიროა 2-2,5 ვტ. ნათურის სიმძლავრეს ყოფენ ვატების რიცხვზე, რომელიც აუცილებელია 1 მ2-ის დასასხივებლად. მაგალითად, თუ ნათურის სიმძლავრეა 60 ვტ, მას ყოფენ 2-ზე ან 2,5 –ზე. შედეგი გვიჩვენებს, რომ ერთი ასეთი ნათურა უზრუნველყოფს სათავსს დასხივებით, მისი ფართობია 24-დან 30 მ2-მდე.
7. დასხივების წესი
ა)2-3 საათიანი უწყვეტი დასხივებით ჰაერს გააუვნებლებენ ერთ საათიანი შესვენებითა და შემდგომი 2-3 სთ–ის განმავლობაში დასხივებით. დღე-ღამეში დასხივების დრო უნდა შეადგენდეს 6-8 სთ-ს. დასასხივებელ სათავსში მუშების ყოფნისას ნათურებს უნდა ახლდეს ქვედა ამრეკლი მოწყობილობა და იატაკიდან არანაკლებ 2-2,5 მეტრის სიმაღლეზე უნდა იყოს დაკიდული.
ბ)ცვლებს შორის დროის მონაკვეთებში სპეციალური შესვენებებისას შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ღამის საათებში ჩართული არაეკრანირებული ნათურები. ამ დროს უნდა გაიზარდოს ნათურების რაოდენობა მოცემულ დასასხივებელ ფართზე (4 ვტ–1 სმ 2 ანგარიშით) და ამით დასხივების დრო ორჯერ შემცირდეს.
ბიბლიოგრაფია
1. „етодические указания по проведению санитарно-бактериологических исследований на предприятиях, выработывающих кондитерские кремовые изделия», №1351-75 от 26.09.75;
2. „роизводство хлеба, хлебабулочных и кондитерских изделий» Санитарные правила и нормы СанПиН 2.3.4.545-96;
3. ,,განსაკუთრებით მალფუჭებადი პროდუქტების შენახვის პირობები და ვადები”. სანიტარიული წესები და ნორმები. სანწდან2001;
4. ,,საკვებდანამატების გამოყენების წესები და ნორმები”. სანიტარიული წესები და ნორემები. სანწდან. 2001;
5. ,,ჰიგიენური მოთხოვნები სასურსათო ნედლეულისა და კვების პროდუქტების ხარისხისა და უსაფრთხოებისადმი”. სანწდან 2001;
6. ,,ჰიგიენური მოთხოვნები საწარმოო სათავსოების მიკროკლიმატისადმი”. სანიტარიული წესები და ნორმები. სანწდან 2001;
7. ,,ხმაური სამუშაო ადგილებზე, საცხოვრებელი, საზოგადოებრივი შენობების სათავსებში და საცხოვრებელი განაშენიანების ტერიტორიაზე”. სანიტარიული ნორმები. 2001.
დოკუმენტის კომენტარები